Ngày 15-5, Công an TP.HCM đã khởi tố bị can, bắt tạm giam bốn tháng đối với bà Hồ Thị Thanh Phúc, tổng giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco), về tội tham ô tài sản và tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Trước đó, tối 14-5, Công an TP.HCM cũng đã khởi tố, bắt tạm giam ông Tề Trí Dũng, cựu tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC, trực thuộc UBND TP.HCM), cùng về các tội danh trên.
Vậy các sai phạm của ông Dũng và bà Phúc cụ thể như thế nào?
9 triệu cổ phiếu và hàng trăm tỉ đồng chênh lệch
Theo tìm hiểu của chúng tôi, Công ty Sadeco được thành lập từ năm 1994. Đến năm 2015 khi công ty này cổ phần hóa thì IPC (là công ty 100% vốn nhà nước) tham gia và nắm quyền chi phối với tỉ lệ vốn góp lên đến gần 75%.
Ông Dũng là một trong bốn người đại diện phần vốn nhà nước của IPC tại Sadeco, với vai trò là chủ tịch HĐQT công ty này. Bà Phúc là thành viên HĐQT và là tổng giám đốc Sadeco. Bà Phúc vừa giữ chức vụ trưởng phòng Phát triển kinh doanh của IPC đến tháng 2-2017.
Bà Phúc được xem là người có vai trò trực tiếp cùng với ông Dũng gây ra sai phạm trong việc bán 9 triệu cổ phiếu của IPC tại Sadeco cho Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Nguyễn Kim (gọi tắt là Công ty Nguyễn Kim), dẫn đến các thất thoát liên quan.
Cụ thể, theo kết luận của Thanh tra TP.HCM (tháng 10-2018), vào tháng 3-2015, IPC bán đấu giá hơn 5,2 triệu cổ phiếu tại Sadeco cho Công ty Cổ phần Bất động sản Exim (Exim) với giá hơn 26.000 đồng/cổ phiếu. Thương vụ này làm tỉ lệ vốn góp của IPC tại Sadeco từ gần 75% giảm còn 44%.
Đến tháng 9-2016, Exim bán toàn bộ cổ phiếu trên cho Công ty Nguyễn Kim với giá 57.000 đồng/cổ phiếu. Sau đó, Công ty Nguyễn Kim đề xuất mua thêm cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược của Sadeco.
Dù theo đề án tái cơ cấu, UBND TP.HCM yêu cầu Công ty IPC (lúc này đang chiếm tỉ lệ sở hữu vốn 44% tại Sadeco) không được giảm thêm tỉ lệ sở hữu vốn, nhất là trong bối cảnh Sadeco đang có hoạt động lợi nhuận rất cao (năm 2016 lên tới 40%).
Thế nhưng sau đó Sadeco vẫn ra nghị quyết tăng vốn điều lệ bằng phát hành cổ phiếu, chọn Nguyễn Kim làm đối tác chiến lược và được nhóm đại diện vốn của IPC tại Sadeco đồng ý.
Tháng 1-2017, Sadeco và Công ty Cổ phần Chứng khoán TP.HCM (HSC) ký kết hợp đồng thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp. Theo đó, HSC xác định giá trị mỗi cổ phần của Sadeco là hơn 36.548 đồng.
Đến tháng 6-2017, UBND TP chưa duyệt chủ trương tăng tỉ lệ vốn góp, Sadeco đã bán 9 triệu cổ phiếu cho Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phiếu.
Kết luận thanh tra cho thấy việc bán cổ phiếu giá 40.000 đồng/cổ phiếu, nếu chỉ so sánh giá cổ phiếu Exim bán cho Công ty Nguyễn Kim (tháng 6-2016 là 57.000 đồng/cổ phiếu, chênh lệch 17.000 đồng/cổ phiếu) cũng đã gây thiệt hại cho Sadeco 153 tỉ đồng.
Bà Hồ Thị Thanh Phúc và ông Tề Trí Dũng năm 2017. Ảnh: SADECO
Trụ sở Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận. Ảnh: HTD
Cổ đông nhà nước thiệt hại, công ty khác thâu tóm
Theo kết luận của Thanh tra TP, việc Sadeco chọn lựa đơn vị thẩm định giá không có năng lực phù hợp, không có chức năng thẩm định giá theo quy định đã đánh giá giát rị tài sản không đầy đủ, chỉ thể hiện bằng “báo cáo định giá” dẫn đến giá phát hành cho cổ đông chiến lược chưa sát giá trị thực tế tài sản... Điều này gây ra nhiều thiệt hại.
Thanh tra TP cũng cho rằng việc công ty phát hành tăng vốn để bán chỉ định cho một cổ đông (là Nguyễn Kim) không qua đấu giá, không đảm bảo pháp lý thẩm định giá, không định giá sát thực tế giá trị tài sản, không thể hiện tính công khai, minh bạch... làm cho cổ đông nhà nước mất quyền chi phối, gây thiệt hại lợi ích của Công ty Sadeco và của cổ đông nhà nước.
Cũng theo kết luận của Thanh tra TP, nếu IPC phát hành cổ phần cho cổ đông hiện hữu (thay vì cổ đông chiến lược) thì sẽ là phương án tối ưu hơn. Trường hợp nếu IPC không muốn tiếp tục đầu tư vào Sadeco thì thực hiện chuyển nhượng quyền góp vốn cho tổ chức, cá nhân khác thông qua đấu giá để không làm thiệt hại cho IPC nói riêng và Nhà nước nói chung.
Sau khi phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược, tỉ lệ sở hữu của IPC tại Sadeco giảm từ 44% xuống còn 28%. Thương vụ này cũng giúp Nguyễn Kim chi phối tại Sadeco khi chiếm tới hơn 54% vốn điều lệ.
“Những việc như trên cho thấy việc giảm tỉ lệ góp vốn của Công ty IPC Tân Thuận tại Sadeco có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật, cần được làm rõ” - kết luận thanh tra chỉ ra và đề nghị chuyển vụ việc sang cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ, xử lý vụ việc này.
Sau đó, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong cũng đã chỉ đạo chuyển hồ sơ sang cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ và xử lý theo quy định đối với một số vụ việc có dấu hiệu vi phạm, gây thiệt hại cho vốn nhà nước của IPC.
| Thanh tra TP.HCM: Công ty IPC đã báo cáo sai Vào năm 2015, khi duyệt đề án tái cơ cấu, UBND TP.HCM yêu cầu IPC (lúc này đang chiếm tỉ lệ sở hữu vốn 44% tại Sadeco) không được giảm thêm tỉ lệ sở hữu vốn. Thế nhưng trên thực tế IPC đã “phớt lờ” yêu cầu này của cơ quan chủ quản. Sau đó, Công ty IPC đã trình UBND TP phương án tăng vốn điều lệ và giảm tỉ lệ sở hữu của Công ty IPC tại Công ty Sadeco từ 44% xuống 28,8%. Đồng thời, Công ty IPC cũng nêu việc Văn phòng Thành ủy truyền đạt ý kiến chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco. Cụ thể, tại Văn bản 675 ngày 31-5-2017 của Công ty IPC về việc tăng vốn điều lệ và giảm tỉ lệ sở hữu tại Công ty Sadeco có nêu: “Văn phòng Thành ủy có Thông báo 495 ngày 18-5-2017 (văn bản đính kèm) truyền đạt ý kiến chỉ đạo của phó bí thư thường trực Thành ủy chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco”. Từ những ý kiến trên, Công ty IPC đề nghị Chi cục Tài chính doanh nghiệp TP.HCM chấp thuận và tr.nh UBND TP phê duyệt phương án tăng vốn điều lệ và giảm tỉ lệ sở hữu của Công ty IPC tại Sadeco. Tiếp đó, tại văn bản ngày 7-6-2017, Chi cục Tài chính doanh nghiệp TP.HCM tr.nh UBND TP về kiến nghị giảm tỉ lệ vốn nhà nước từ 44% xuống còn 28,8% tại Sadeco cũng có nêu lại nội dung trên. Tại văn bản ký ngày 16-6-2017 của Công ty IPC báo cáo UBND TP, bổ sung về vai tr., tác động của Sadeco đối với việc phát triển của khu Nam Sài Gòn có nêu: “Thường trực Thành ủy cũng đã chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Thông báo 495 ngày 18-5-2017”. Tuy nhiên, qua thanh tra, Thanh tra TP.HCM cho rằng việc Công ty IPC cho rằng “Thường trực Thành ủy đã chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ” là không chính xác vì Văn bản 495 của Văn phòng Thành ủy chỉ truyền đạt ý kiến của phó bí thư thường trực Thành ủy (thời điểm này là ông Tất Thành Cang - PV). |
