'Thủ tướng đã truyền cảm hứng về Chính phủ kiến tạo'

Kết thúc năm 2020 đầy sóng gió, biến động, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng đã dành cho báo chí cuộc trò chuyện cởi mở, đánh giá về một năm qua và cả nhiệm kỳ.

Đặc biệt, từ phản biện của VPCP, các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã chỉ đạo rất thông minh, quyết liệt, sáng suốt trong phòng, chống dịch COVID-19.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng. Ảnh: TN 

Nhận định dịch COVID-19 khác khuyến cáo WHO

. Nhớ về năm 2020, chúng ta không thể không nhắc đến những “biến cố” lớn như đại dịch COVID-19, thiên tai, bão lũ xảy ra ở miền Trung… Quãng thời gian đó, Chính phủ đã đối mặt với những áp lực thế nào, thưa Bộ trưởng?

+ Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Đúng là nhiệm kỳ này của Chính phủ có rất nhiều “biến cố” lớn.

Ngày 23-4-2016, trên một chuyến bay đi công tác ở Điện Biên, Thủ tướng nhận được thông tin là phát hiện ra vấn đề cá chết ở Hà Tĩnh. Vậy là ngay từ đầu nhiệm kỳ, chúng ta đã vấp phải sự cố môi trường ở Formosa.

Cũng trong những năm qua, chúng ta phải đối mặt với hàng loạt vấn đề khác như xâm nhập mặn liên tục ở ĐBSCL; rét đậm, rét hại của các tỉnh phía Bắc, hạn hán ở các tỉnh Tây Nguyên, miền Trung… ở mức độ chưa từng có.

Đặc biệt năm 2020, đại dịch COVID-19 xuất hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc. Khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ở thời điểm trước khi nghỉ tết Âm lịch là đại dịch này không lây từ người sang người. Tuy nhiên, VPCP có nhận định, quan điểm khác, chúng tôi nói rằng không phải như vậy, đồng thời báo cáo, đề xuất các biện pháp ứng phó với Thủ tướng.

Cụ thể, chúng tôi cho rằng nếu không nguy hiểm thì sao Bộ Chính trị Trung Quốc phải họp vào mùng 1 tết. Nếu không nguy hiểm thì việc gì Vũ Hán phải phong tỏa? Nếu không nguy hiểm thì việc gì trên 5 triệu người Vũ Hán đã di chuyển trước khi phong tỏa, mà những người di chuyển là những người có thông tin, có điều kiện kinh tế…? Nếu không nguy hiểm thì làm sao có hai bệnh viện dã chiến lớn như vậy và tại sao số người chết, số người bị lây nhiễm nhanh như vậy?...

Vì vậy, ngay trong Chỉ thị số 05, chỉ thị đầu tiên của Thủ tướng về COVID-19, nội dung đã hoàn toàn khác khuyến cáo của WHO. Thủ tướng đưa ra các chỉ lệnh chưa từng có như “chống dịch như chống giặc”, toàn quân, toàn dân phải tham gia việc này… Rồi hàng loạt biện pháp như đóng cửa biên giới, đóng cửa đường mòn, lối mở, tạm dừng các chuyến bay tới Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, châu Âu. Tiếp đó, với Chỉ thị 15, Thủ tướng yêu cầu giãn cách xã hội… Đây đều là những vấn đề không đơn giản và có thể nói là chưa từng có tiền lệ.

Giờ nhìn lại thời gian đầu của năm 2020, chúng ta thấy được sự chỉ đạo rất thông minh, quyết liệt, sáng suốt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong từng vấn đề cụ thể. Nếu chúng ta cứ du di, làm đúng theo khuyến cáo của WHO thì bây giờ có lẽ chúng ta không thể lường hết được điều gì sẽ xảy ra.

. Thưa Bộ trưởng, năm 2020 cũng là năm chúng ta triển khai mạnh mẽ xây dựng chính phủ điện tử. Ông từng nói để làm được điều này, quan trọng nhất là phải dám vứt bỏ quyền lợi. Ông đánh giá cán bộ hiện nay đã dám vứt bỏ quyền lợi để toàn tâm, toàn ý cho nhiệm vụ chung này chưa?

+ Khi cắt bỏ điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính (TTHC) để kiểm tra chuyên ngành hoặc khi chúng ta đã quyết tâm sử dụng hồ sơ điện tử thay vì hồ sơ giấy truyền thống, tôi vẫn nói rằng ở đây là những rào cản rất lớn liên quan đến quyền lợi, liên quan đến cát cứ, phân khúc mà thực chất đó là quyền lợi, lợi ích nhóm. Nếu chúng ta làm minh bạch cái này là phải dám cắt bỏ những lợi ích như thế để hướng tới cái chung.

Đơn cử, chúng ta có khoảng 12 triệu bộ hồ sơ xuất nhập khẩu mỗi năm. Chúng ta kiểm tra chỉ phát hiện 0,06% sai phạm nhưng vẫn phải làm mọi thủ tục hành chính, vẫn phải nộp tiền phí, lệ phí. Điều này dẫn đến tốn kém vô cùng cho doanh nghiệp, người dân.

Khi ban hành Nghị định 15 thay thế Nghị định 38 (hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm), chúng ta đã cắt bỏ trên 95% những điều kiện, TTHC. Nhưng chúng ta vẫn bảo đảm những TTHC cần thiết theo quy định của pháp luật và vẫn kiểm soát tốt mọi việc.

Đặc biệt, khi dịch vụ công được điện tử hóa, người dân chỉ cần một tài khoản duy nhất, đăng nhập vào để thực hiện thủ tục thay vì phải đến cơ quan nhà nước, phải tiếp cận với cán bộ thi hành công vụ.

Điều này mang lại những hiệu quả rất thiết thực. Chúng ta đã giảm được thời gian, chi phí chính thức và phi chính thức. Đồng thời tạo dựng được sự minh bạch; hạn chế và cắt bỏ những quyền lợi không chính đáng, tham nhũng vặt, tiêu cực.

Tôi khẳng định vừa qua đã làm được việc như vậy có nghĩa là đã dám vứt bỏ những quyền lợi mà chúng ta vẫn cho là cát cứ. Và các bạn nhớ rằng cơ quan nhà nước còn phải chịu sự giám sát của người dân, doanh nghiệp và của cơ quan báo chí. Chúng tôi cũng phải chịu trách nhiệm giải trình trước cơ quan chức năng, doanh nghiệp, người dân nếu họ yêu cầu.

Các lực lượng phối hợp thực hiện kiểm soát y tế với người dân đi vào TP.HCM trong thời gian cao điểm của dịch COVID-19. Ảnh: HOÀNG GIANG 

Không chịu tác động của bộ, ngành

. VPCP thường được dư luận đánh giá là “siêu bộ”. Sau năm năm, với tinh thần “dám vứt bỏ quyền lợi”, vị trí, vai trò của VPCP trong bộ máy có giảm đi không, thưa Bộ trưởng?

+ (Cười) Gần năm năm trước, tôi nhận được câu hỏi đánh giá thế nào khi nhậm chức tại VPCP - một “siêu bộ”. Khi đó, tôi khẳng định ngay VPCP không phải “siêu bộ”. Từ “siêu bộ” người ta dùng để đánh giá VPCP có nghĩa là rất quyền lực, trong khi pháp luật từ đó đến nay vẫn quy định VPCP là cơ quan tham mưu tổng hợp, giúp việc cho Chính phủ, Thủ tướng.

Có thể nói, Thủ tướng đã truyền cảm hứng về tinh thần cải cách, về một Chính phủ kiến tạo đến chúng tôi. Vì vậy, thời gian qua VPCP là cơ quan rất gương mẫu, đi đầu trong cải cách. Chất lượng cán bộ, công chức, viên chức đã thay đổi rất nhiều.

Biên chế của VPCP cũng giảm nhiều khi đến nay đã giảm 11,9% số cán bộ. Tuy nhiên, với việc ứng dụng công nghệ thông tin, chúng tôi vẫn hoàn thành nhiệm vụ, công khai, minh bạch và không có chuyện “quyền anh, quyền tôi”…

. Để giữ mình được trong sạch, bảo đảm các chính sách được ban hành hiệu quả, khả thi… sẽ không tránh khỏi va chạm khi kiên quyết loại bỏ cơ chế xin - cho, lợi ích nhóm. Ông có chịu nhiều áp lực từ các bộ, ngành không? Có khi nào Bộ trưởng nhận thấy có điều chưa thực sự hợp lý nhưng do vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ một phía nào đó mà thỏa hiệp?

+ Áp lực là chuyện bình thường! Đã là đổi mới thì phải có sự phản đối. Nếu vẫn dựa trên những tiền lệ cũ, những rào cản, những lợi ích nhóm không bị cắt bỏ thì không phải là đổi mới. So với ban đầu, sức ép bây giờ giảm nhiều vì chúng ta đã có làn sóng cải cách. Tất nhiên, dù có bao nhiêu sức ép, chúng ta cũng phải thực hiện cho được mục tiêu hàng đầu là cải cách.

Tôi cho rằng ở chỗ này chỗ khác có lúc sẽ không tránh khỏi việc phải thỏa hiệp. Riêng VPCP không chịu tác động từ bất cứ bộ, ngành, cơ quan nào mà nhận chỉ đạo duy nhất từ Thủ tướng, Chính phủ.

Tôi nghĩ vì một đất nước hùng cường, tư tưởng cục bộ, cá nhân, co kéo lợi ích kia sẽ dần bị loại bỏ, hoặc nếu có cũng giảm đi rất nhiều, bởi còn có sự giám sát của các cơ quan báo chí và người dân, doanh nghiệp.

. Xin cám ơn ông.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng được tặng Huân chương lao động

(PLO)- Đây là phần thưởng mà Đảng và Nhà nước trao tặng cho “tư lệnh ngành” mà Thủ tướng cho rằng “không ngừng đổi mới, luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, không ngại khó, không ngại khổ”.

ĐỨC MINH