Mới đây, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã ký công văn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội - ông Hà Phước Thắng (đoàn TP.HCM) do Tổng thư ký Quốc hội chuyển đến về vấn đề thành lập Tòa Gia đình và người chưa thành niên.
Cụ thể, đại biểu cho biết qua khảo sát việc thực hiện quy định pháp luật về tư pháp người chưa thành niên, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM nhận được kiến nghị của các cơ quan hữu quan:
(1) Sớm thành lập đầy đủ Tòa Gia đình và người chưa thành niên trong toàn hệ thống TAND để việc xét xử đáp ứng yêu cầu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của người dưới 18 tuổi.
(2) Tăng cường công tác hướng dẫn, bồi dưỡng chuyên sâu kỹ năng thân thiện với người dưới 18 tuổi cho đội ngũ thẩm phán về công tác xét xử liên quan đến người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi.
Từ đó, đề nghị Chánh án TAND Tối cao cho biết định hướng của ngành Tòa án liên quan đến các nội dung kiến nghị nêu trên.
Trả lời vấn đề đại biểu nêu, TAND Tối cao cho biết: Việc thành lập Tòa Gia đình và người chưa thành niên là bước đi cụ thể nhằm triển khai có hiệu quả các chủ trương, quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước về bảo vệ, phát triển gia đình; bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em nói chung và xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói riêng...
Đồng thời cụ thể hóa các cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ các quyền của trẻ em, người chưa thành niên đã được ghi nhận trong các văn kiện quốc tế mà Việt Nam là thành viên cũng như phù hợp với thông lệ của nhiều nước trên thế giới.
Nhận thức rõ sự cần thiết này, triển khai các quy định tại Luật Tổ chức TAND năm 2014, TAND Tối cao đã quyết định thành lập 41 Tòa Gia đình và người chưa thành niên trên toàn hệ thống.
Trong quá trình giải quyết các vụ, việc thuộc thẩm quyền, Tòa Gia đình và người chưa thành niên đã đáp ứng tốt yêu cầu bảo vệ, chăm sóc, giáo dục người dưới 18 tuổi, trong đó tập trung quan tâm đến người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật và trẻ em, người chưa thành niên là nạn nhân của những hành vi phạm tội, xung đột và mâu thuẫn trong gia đình.
Cũng theo TAND Tối cao, việc tổ chức Tòa Gia đình và người chưa thành niên ở các tòa án được căn cứ vào yêu cầu công việc và thực tế xét xử của mỗi tòa án; căn cứ vào biên chế đội ngũ Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký của từng tòa án.
"Hiện nay số lượng biên chế được giao của TAND không đảm bảo cho việc thành lập đủ các Tòa Gia đình và người chưa thành niên trong toàn hệ thống. Tuy nhiên, để kịp thời triển khai Luật Tư pháp người chưa thành niên (dự kiến thông qua tại kỳ họp Quốc hội tháng 10/2024), Lãnh đạo TAND Tối cao đã có chủ trương thành lập thêm các Tòa Gia đình và người chưa thành niên tại một số tòa án, trên cơ sở nguyên tắc ưu tiên các Tòa án đang có khối lượng công việc gia tăng nhiều để giảm tải áp lực cho các Tòa án", TAND Tối cao nêu rõ và cho biết sẽ xây dựng Đề án biên chế TAND giai đoạn 2026-2031 để báo cáo Bộ Chính trị cho bổ sung biên chế nhằm đảm bảo cho việc thành lập các Tòa Gia đình và người chưa thành niên...
Luật Tổ chức TAND 2014 quy định Tòa Gia đình và người chưa thành niên nằm trong cơ cấu tổ chức của TAND Cấp cao, TAND cấp tỉnh. Còn đối với TAND cấp huyện thì có thể có Tòa Gia đình và người chưa thành niên, căn cứ yêu cầu, thực tế xét xử ở mỗi TAND cấp huyện mà Chánh án TAND Tối cao sẽ quyết định việc có thành lập hay không.
