Sáng 21-10, tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã dự và có bài phát biểu quan trọng.
Tăng lương nhưng không làm tăng giá
Phát biểu trước Quốc hội, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đánh giá các mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu của năm 2024 cơ bản hoàn thành và vượt so với chỉ tiêu đề ra, trong đó có nhiều điểm sáng tích cực. Chính trị - xã hội ổn định, tăng trưởng kinh tế đạt mức cao so với khu vực và thế giới, các cân đối lớn được bảo đảm.
“Chúng ta tăng lương nhưng không làm tăng giá” - ông Tô Lâm nhấn mạnh.
Cũng theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân ngày càng được đáp ứng tốt hơn. Các phong trào xóa đói, giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát, hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả cơn bão Yagi đã thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ ta, tinh thần tương thân tương ái, tình dân tộc, nghĩa đồng bào được khơi dậy mạnh mẽ trong lúc khó khăn.
Cùng với đó, tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường, Tổ quốc được bảo vệ vững chắc, quan hệ đối ngoại tiếp tục được mở rộng và nâng tầm, thể hiện sự chủ động đóng góp tích cực của Việt Nam vào nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại.
“Những thành tựu quan trọng đó đã củng cố thêm cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước qua 40 năm đổi mới, tạo nên diện mạo mới, thế và lực mới để chúng ta có thể tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình trong thời gian tới” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Ông ghi nhận trong thành tựu chung của đất nước, có đóng góp rất quan trọng của Quốc hội nói chung, Quốc hội khoá XV nói riêng.
Thể chế là ‘điểm nghẽn’ của ‘điểm nghẽn’
“Thời gian qua, hoạt động của Quốc hội đã có nhiều đổi mới, thực chất và hiệu quả hơn. Quốc hội ngày càng phát huy vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất” - theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước.
Đáng chú ý, về lập pháp, từ đầu nhiệm kỳ đến nay Quốc hội đã thông qua 43 luật, hơn 60 nghị quyết. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 45 nghị quyết và ba pháp lệnh... Ngay trong kỳ họp thứ 8 này, Quốc hội dự kiến tiếp tục thông qua 15 dự luật, hai Nghị quyết và cho ý kiến 13 dự thảo luật…
“Các văn bản này góp phần quan trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục điểm nghẽn, điều chỉnh các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền con người và phục vụ phát triển đất nước” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước ghi nhận.
Cũng theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, hoạt động giám sát của Quốc hội không ngừng được cải tiến, tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, thúc đẩy các cơ quan Nhà nước thực hiện tốt hơn nhiệm vụ.
Quốc hội đã đồng hành cùng Chính phủ quyết định, ban hành kịp thời nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chăm lo đời sống nhân dân, nhất là trong những thời điểm khó khăn như dịch COVID-19…
Tuy nhiên, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng thẳng thắn chỉ rõ trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần sớm được khắc phục. “Trong ba điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực, thì thể chế là ‘điểm nghẽn’ của ‘điểm nghẽn’” - ông Tô Lâm nói.
Phân tích cụ thể, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho rằng chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, một số luật mới ban hành đã phải sửa đổi. Các quy định chưa thực sự đồng bộ, còn chồng chéo, nhiều quy định còn khó khăn, cản trở việc thực thi, gây thất thoát, lãng phí các nguồn lực…
Thủ tục hành chính còn rườm rà, dịch vụ công trực tuyến tuy được cải tiến nhưng chưa thuận tiện, thông suốt, tổ chức thực thi pháp luật, chính sách vẫn là khâu yếu.
“Phân cấp, phân quyền chưa triệt để, chưa rõ trách nhiệm; sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giảm đầu mối, giảm cấp trung gian còn bất cập, một bộ phận còn cồng kềnh, chồng lấn giữa lập pháp và hành pháp, chưa thực sự đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nói.
Ông lưu ý những tồn tại, hạn chế kéo dài nhiều năm cần khẩn trương khắc phục, không để cản trở phát triển, gây lãng phí, lỡ thời cơ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
“Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị nhưng trọng trách rất lớn đặt lên vai của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh.
Đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp
Để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đề nghị Quốc hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động theo tinh thần Nghị quyết 27. Trong đó, ông lưu ý việc đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp.
“Chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển. Tư duy quản lý không cứng nhắc, dứt khoát từ bỏ tư duy ‘không quản được thì cấm’” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Ông Tô Lâm cũng yêu cầu các quy định của luật “phải mang tính ổn định, có giá trị lâu dài”; luật chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc, không cần quá dài. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao Chính phủ, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong điều hành.
“Tuyệt đối không hành chính hoá hoạt động của Quốc hội; luật hoá các quy định của Nghị định và Thông tư” - theo ông Tô Lâm.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng lưu ý việc đổi mới quy trình xây dựng, tổ chức thực hiện pháp luật. Bám sát thực tiễn, đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam để xây dựng các quy định pháp luật phù hợp; vừa làm vừa rút kinh nghiệm; không nóng vội, nhưng cũng không cầu toàn, để mất thời cơ; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể…
“Thường xuyên đánh giá hiệu quả, chất lượng chính sách sau ban hành để kịp thời điều chỉnh bất cập, mâu thuẫn, giảm thiểu thất thoát, lãng phí các nguồn lực” - ông Tô Lâm nói và nhấn mạnh cần chủ động phát hiện và tháo gỡ nhanh nhất những ‘điểm nghẽn’ có nguyên nhân từ các quy định.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng cho rằng cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, cải cách triệt để thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân và doanh nghiệp.
“Tập trung kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu, kiên quyết chống tiêu cực, ‘lợi ích nhóm’” - lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước.
Ngoài ra, ông Tô Lâm cũng cho rằng cần chủ động, tích cực, khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới, nhất là những vấn đề liên quan đến cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…, tạo khung khổ pháp lý để thực hiện thành công cuộc cách mạng về chuyển đổi số, tạo đột phá cho phát triển đất nước những năm tiếp theo.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng yêu cầu Quốc hội thực hiện tốt hơn nữa chức năng giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. “Cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí” - ông nói.
“Đổi mới quy trình quyết định về ngân sách Nhà nước bảo đảm thực chất, đi đôi với giám sát việc thực hiện ngân sách, từng bước thay thế việc ban hành các nghị quyết bằng các đạo luật về tài chính, ngân sách” - vẫn lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước.
Cuối cùng, ông Tô Lâm yêu cầu đổi mới mạnh mẽ tổ chức, hoạt động của Quốc hội, bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội, coi đây là một trong những yếu tố then chốt của then chốt để đổi mới hoạt động của Quốc hội.
“Hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội phải ‘đúng vai, thuộc bài’; phân định rõ chức năng, nhiệm vụ và quan hệ giữa các cơ quan, nhất là các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ, bảo đảm chặt chẽ, hài hoà trong quy trình quản trị quốc gia” - ông Tô Lâm nhấn mạnh.
Phát biểu trước Quốc hội, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cho rằng các thế lực thù địch, phản động luôn triệt để lợi dụng quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật để tác động, hướng lái, thậm chí chống phá, xác định đây là con đường “ngắn nhất”, “nhanh nhất” để chuyển hoá chính trị của Việt Nam.
Các loại tội phạm, các nhóm lợi ích cũng tìm mọi cách tác động nhằm trục lợi, nếu không thật sự sáng suốt, bản lĩnh, vì sự nghiệp chung, thể chế không phù hợp có thể gây ra những khúc quanh đối với phát triển của đất nước.
