Tour du lịch lạ về Biệt động Sài Gòn

Những ngày cuối tháng 10, đoàn cựu chiến binh đặc công 429, Đường 9 Nam Lào đã có một chuyến thăm các di tích của Biệt động Sài Gòn tại TP.HCM. Khi đến thăm hầm chứa vũ khí của gia đình anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (Năm Lai) tại quận 3, các cựu chiến binh đã không tránh khỏi xúc động khi hồi tưởng quá khứ cũng như cảm phục sự mưu trí, dũng cảm của các chiến sĩ biệt động Sài Gòn.

Sống lại trong ký ức về hầm chứa vũ khí

Căn nhà số 287/70 trên đường Nguyễn Đình Chiểu (phường 5, quận 3, TP.HCM) là nơi vợ chồng ông Năm Lai đã xây dựng một hầm vũ khí bí mật từ năm 1965. Nơi đây hiện vẫn còn trưng bày nhiều hình ảnh, các loại vũ khí, có cả những vật dụng như chiếc xe máy mà Đội 5 biệt động sử dụng trong trận tấn công dinh Độc Lập.

Tại đây, bà Đặng Thị Thiệp (vợ anh hùng lực lượng vũ trang Trần Văn Lai) đã kể lại quá trình ông Lai bí mật đào hầm và giữ vũ khí trong nội thành Sài Gòn từ năm 1962 đến 1968 cho các cựu chiến binh nghe. Không ít người đã đưa tay quệt vội giọt nước mắt nhưng ánh mắt thì tràn đầy vẻ tự hào.

Bà kể hồi đó ông Năm Lai đã mua một dãy ba căn nhà sát nhau nhưng ông chọn căn ở giữa để đào hầm. Căn hầm được ông Năm Lai thiết kế hoàn toàn bí mật, nắp hầm nhỏ nằm giữa phòng khách, chứa được khoảng 15 người. Ngoài ra, ông Lai còn đào thêm căn hầm bên cạnh rộng gần gấp đôi, chuẩn bị tập kết vũ khí về nhưng khi ấy chiến dịch Mậu Thân nổ ra bất ngờ nên phải dừng lại.

“Hồi đó chỗ này thưa người, chỉ toàn cây chuối, sát nhà có vài đống ve chai. Lúc đó tôi cũng có con nhỏ, người ta thấy con nít nên ít để ý, nhờ vậy mà vũ khí vận chuyển vào trong cũng dễ dàng hơn. Hai vợ chồng cứ thay nhau đào, tôi còn trẻ khỏe nên chui lên chui xuống hầm đào phụ ông ấy” - bà Thiệp nhớ lại.

Theo lời bà, suốt thời kỳ chống Mỹ, ông Năm Lai còn mua nhiều căn nhà khác để đào hầm nuôi giấu cán bộ, làm hộp thư bí mật... Đến năm 1968 thì số vũ khí trong hầm là hơn hai tấn. Cũng tại căn hầm này, vào đêm mùng 1, rạng mùng 2 Tết Mậu Thân năm 1968, các chiến sĩ biệt động Đội 5 đã tập kết về đây nhận vũ khí và xuất phát tiến công vào dinh Độc Lập - cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn.

“Trong trận đánh đó có 15 chiến sĩ trong đội tập kết tại hầm bí mật này để nhận vũ khí đi đánh dinh Độc Lập. Cuộc chiến kéo dài đến trưa mùng 3 Tết thì hy sinh hết tám người, bảy người còn lại bị bắt” - bà Thiệp nghẹn giọng.

Lời kể của bà Thiệp vừa dứt, 25 thành viên trong đoàn cựu chiến binh cúi đầu nghẹn ngào, có tiếng nấc ở đâu đó trong không gian nhỏ của căn nhà.

Khi đến thăm hầm chứa vũ khí tại quận 3, đoàn đã giao lưu với bà Đặng Thị Thiệp - vợ của anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai. Ảnh: T.TUYỀN

Anh Trần Vũ Bình giới thiệu với khách tham quan tại điểm di tích quán cà phê Đỗ Phủ - cơm tấm Đại Hàn, quận 1. Đây vốn là nơi đặt hộp thư bí mật và hầm nổi của Biệt động Sài Gòn. Ảnh: T.TUYỀN

Xót đồng đội không được sống trong hòa bình

Tận tay sờ vào những kỷ vật còn lưu giữ đến nay như súng, giỏ cần xé, tấm bồ tre..., Trung tá Trần Đoàn Tạc bồi hồi nhớ lại ngày ông tham gia đánh giặc tại chiến trường Quảng Trị. Trung tá Tạc kể ông được huấn luyện để trở thành chiến sĩ đặc công, tham chiến ở dưới nước rồi được phân về đánh ở chiến trường Quảng Trị (thuộc Tiểu đoàn 19, Lữ đoàn 216). Từ sau khi đất nước thống nhất, ông nhiều lần vào TP.HCM và đều dành thời gian để tham quan những di tích lịch sử nổi tiếng. Ông đến thăm dinh Độc Lập đã tám lần nhưng đây là lần đầu tiên đến thăm căn hầm chứa vũ khí của lính biệt động.

“Chỉ khi đứng ở đây, trong không gian chật hẹp này tôi mới thật hiểu được những khó khăn mà các anh đã chịu đựng. Chúng tôi giấu vũ khí dưới khoang thuyền, nếu kẻ địch có phát hiện thì chúng tôi phi tang bằng cách thả xuống nước rồi thoát, còn các anh thì khó khăn hơn nhiều, phải ẩn mình để hoạt động ngay trong lòng địch” - Trung tá Tạc rưng rưng nước mắt.

Trung tá Tạc nói rằng khi bước chân vào căn nhà, trong tâm trí ông bỗng hiện lên những hình ảnh về quá khứ, về người đồng đội của mình. “Có những đồng đội nói với tôi lời cuối cùng, động viên tôi phải chiến đấu đến cùng để giữ chốt và phải làm sao để cứu Tổ quốc mình... Thương cho những đồng chí đã hy sinh rồi, không được sống trong tự do, hòa bình như chúng tôi bây giờ” - Trung tá Tạc tâm tình.

Còn Đại tá Trần Xuân Lũng thì tâm tư ông cũng có thời gian hành quân vào chiến đấu ở Quảng Trị, tham gia chiến đấu nhưng vẫn cảm thấy bản thân chưa biết, chưa cảm nhận hết được sự dũng cảm của các đồng chí biệt động ở Sài Gòn.

“Người tôi nóng ran lên, cảm nhận rõ mạch máu mình chảy mạnh hơn, tim đập nhanh hơn khi sờ vào cây súng, tấm ảnh được treo ở đây; mọi hình ảnh về các anh cứ khắc hoài trong tâm trí” - ông Lũng nói.

Tấm lòng của con trai vị anh hùng lực lượng vũ trang

Sau khi kết thúc những điểm thăm đầu tiên, các cựu chiến binh sẽ đến thăm các điểm di tích khác. Chuyến tham quan này vốn nằm trong “Tour du lịch về Biệt động Sài Gòn”, là tour du lịch đặc biệt do anh Trần Vũ Bình (con trai của anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai) tổ chức.

Anh Bình cho biết ngay từ nhỏ anh đã cảm nhận được công việc nguy hiểm của cha cũng như các đồng đội của ông. Lúc cha còn sống, anh vẫn thường thấy cha gặp gỡ đồng đội cũ nên yêu quý rồi gắn bó với các cô chú biệt động. Anh thấu hiểu được nỗi trăn trở của chiến sĩ biệt động về những đồng đội đã khuất, niềm đau đáu về những di tích của lính biệt động. Thế nên từ đầu năm 2018, anh đã cho phục dựng di tích biệt động quán cà phê Đỗ Phủ - cơm tấm Đại Hàn (quận 1, TP.HCM), rồi từ đó ấp ủ thực hiện ý tưởng tour du lịch về Biệt động Sài Gòn với mục đích chính là mong những thế hệ sau này có thể hiểu được giá trị lịch sử mà lính biệt động đã để lại. Anh quần quật lao vào làm việc để biến ý tưởng thành hiện thực. Đến tháng 6-2018, anh chính thức đưa vào hoạt động tour du lịch này với mong muốn đưa du khách đến các điểm di tích lịch sử, xem những kỷ vật, hình ảnh, tìm hiểu tường tận hơn về lực lượng Biệt động Sài Gòn huyền thoại.

“Cha tôi và các cô chú biệt động đã gian khổ, hy sinh cho đất nước mà không cần được báo đáp, không cần danh lợi... Tôi tự hào về họ và mong ước niềm tự hào đó được lan rộng ra cho cả cộng đồng, với tất cả mọi người, truyền lửa cho lớp trẻ bây giờ” - anh Bình nói với ánh mắt đầy nhiệt huyết.

Có một điều đặc biệt ở tour du lịch này là người dẫn các đoàn đi tham quan chính là những người con, người cháu của các chiến sĩ biệt động năm nào. “Đó là cách để mấy anh em cảm nhận rõ hơn về giá trị lịch sử mà tổ tiên mình đã để lại, chính người trong cuộc phải hiểu và trân quý điều đó thì mới có thể hun đúc tình yêu quê hương, đất nước cho người đến tham quan được” - anh Bình nói.