Theo Đề án phát triển ngành logistics trên địa bàn TP đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 vừa được UBND TP.HCM phê duyệt, tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp (DN) TP đến năm 2025 đạt 15%, đến năm 2030 đạt 20%. Hiện tại, DN logistics TP.HCM có ưu thế về hoạt động nội địa nhưng chủ yếu cung cấp dịch vụ logistics giản đơn, đóng vai trò như vệ tinh cho các DN cung cấp dịch vụ logistics tích hợp của nước ngoài. Điều này khiến TP.HCM phải tính đến bài toán phát triển ngành này một cách có kế hoạch hơn.
Vận chuyển hàng hóa tại cảng Cát Lái, quận 2, TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG
Số tiền đầu tư hạ tầng “khổng lồ”
Theo đề án, trong 10 năm tới, số tiền đầu tư riêng cho hạ tầng logistics ở TP.HCM cần tối thiểu lên đến con số hơn 86.300 tỉ đồng. Thêm chi phí cho công nghệ thông tin và nhân lực thì đến năm 2030, TP cần tối thiểu số tiền gần 90.000 tỉ đồng và tối đa lên đến hơn 95.800 tỉ đồng.
Về hạ tầng logistics, TP ưu tiên phát triển các hạ tầng về giao thông (như đầu tư thêm năm tuyến đường sắt mới từ TP.HCM), khép kín các đường vành đai. Tập trung cải tạo, nâng cấp các luồng sông để đảm bảo hoạt động của tàu thuyền ra vào các cảng trong khu vực, một số luồng hàng hải chính như luồng sông Đồng Tranh để kết nối vận tải hàng hóa từ TP.HCM ra Cái Mép - Thị Vải, luồng sông Lòng Tàu qua vịnh Gành Rái. Nạo vét luồng sông Soài Rạp -11,5 m để tàu thuyền có thể hải hành an toàn.
Đồng thời, căn cứ vào nhu cầu của sản xuất, lưu thông hàng hóa trong khu vực và xuất nhập khẩu, trên cơ sở rà soát nguồn quỹ đất hiện có của TP.HCM, đề án đề xuất bảy vị trí tiếp tục phát triển trung tâm logistics. Cụ thể là trung tâm logistics Long Bình (quận 9), Cát Lái (quận 2, quận 9), Linh Trung (quận Thủ Đức), Khu công nghệ cao (quận 9), Tân Kiên (huyện Bình Chánh), Củ Chi (huyện Củ Chi), cảng Hiệp Phước (huyện Nhà Bè).
Ngoài bảy trung tâm logistics nêu trên, đề án cho biết còn có khu vực xã Tân Hiệp (huyện Hóc Môn) rất thuận lợi để phát triển thành trung tâm logistics phục vụ phân phối nội địa giai đoạn sau năm 2030.
Cần làm từng bước
Theo Sở Công Thương TP, đơn vị phát triển đề án, ngành logistics trên địa bàn TP.HCM giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước; giúp vận chuyển toàn bộ hàng hóa lưu thông giữa các tỉnh/thành qua địa bàn TP.HCM, phân phối hàng hóa cho trên 10 triệu cư dân TP và kết nối hai chiều xuất khẩu - nhập khẩu giữa hàng hóa trong nước với thị trường quốc tế.
Sở nhận định: Ở khía cạnh hạ tầng “cứng” - hạ tầng kỹ thuật (cầu đường giao thông, cảng biển, ICD, kho hàng...) mặc dù có sự phát triển trong nhiều năm qua nhưng vẫn còn thiếu các trung tâm logistics để làm nơi lưu trữ, chuyển tải hàng hóa, hệ thống đường giao thông còn chưa đồng bộ, thiếu tính kết nối giữa các phương thức vận tải.
| 90% thị phần khai thác cảng biển thuộc về doanh nghiệp Việt Theo Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), số liệu mà truyền thông đưa tin: “80% thị phần logistics nằm trong tay của các DN nước ngoài” là chưa toàn diện, cần đánh giá lại vì họ chủ yếu làm vận tải đường biển. Hiện nay, 90% thị phần khai thác cảng biển thuộc về DN Việt Nam. Về vận tải đường bộ và khai báo hải quan thì gần như 100% thuộc về các DN logistics Việt Nam. Về cung cấp kho, dịch vụ kho thì hiện nay thị phần vẫn nằm trong tay các DN dịch vụ logistics Việt Nam, rất ít DN nước ngoài sở hữu kho trên lãnh thổ Việt Nam, chủ yếu họ thuê lại kho từ DN Việt. Từ kết quả phỏng vấn sâu tại 31 DN và phiếu khảo sát 35 DN chuyên doanh logistics gửi về cho thấy hoạt động chính của DN cung cấp dịch vụ logistics tập trung vào vận tải quốc tế, khai báo hải quan, thủ tục xuất nhập khẩu, giao nhận hàng hóa, vận tải nội địa và kho hàng (trên 60%). |
Ngoài ra, khó khăn cơ bản của DN logistics TP là có quy mô nhỏ và vừa nên thường gặp khó về vốn đầu tư và đào tạo, giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao. Ứng dụng công nghệ thông tin cũng còn nhiều hạn chế, phần lớn website DN logistics TP thiếu các tiện ích mà khách hàng cần dùng như công cụ theo dõi đơn hàng, theo dõi chứng từ, xem lịch tàu, e-Booking...
Trao đổi với PV, ông Bùi Văn Quản, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM, cho rằng có đề án là cần thiết, tuy nhiên cần làm từng bước chứ không nên dàn trải. Ví dụ câu chuyện về kho bãi hiện nay đang rất thiếu, cần quy hoạch hệ thống kho bãi cho hợp lý.
Theo ông Quản, cần tháo gỡ khó khăn trước mắt của các DN vận chuyển, qua đó tháo gỡ khó khăn chung cho ngành logistics như chi phí kho bãi hiện nay cũng khá cao, các cảng không đáp ứng nổi nhu cầu. “Phát triển logistics cần giải bài toán hạ tầng kết nối, chứ kẹt xe quanh cảng thì cũng chào thua, sau đó mới đến quy hoạch bến bãi, trung tâm logistics, đào tạo con người… Nhìn chung, logistics là một vấn đề lớn cần nhiều bên liên quan chung tay như giao thông, cơ chế, chính sách, ưu đãi đầu tư, thuế, nhiên liệu…” - ông Quản phân tích.
