Theo thông tin từ các cơ quan chức năng, các cô gái VN đã được giải thoát trong đường dây đẻ thuê tại Thái Lan sắp được đưa về nước. Nhiều người thắc mắc: Tới đây, những đứa trẻ do các cô gái này sinh ra có phải là công dân VN? Chính quyền có công nhận người sinh ra chúng là mẹ của chúng?
Đương nhiên có quan hệ mẹ con
Ông Nguyễn Văn Vũ, Trưởng phòng Hộ tịch-Quốc tịch - Sở Tư pháp TP.HCM, khẳng định: các cô gái đó đương nhiên là mẹ của những đứa bé do mình sinh ra và pháp luật thừa nhận quan hệ mẹ con của họ. Theo Điều 29 Bộ luật Dân sự năm 2005, trẻ sinh ra được quyền đăng ký khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền của VN. Pháp luật VN không bắt buộc các cô gái phải chứng minh đứa con được sinh ra do tinh trùng hay trứng của ai mà chỉ cần họ có đủ các điều kiện theo quy định để đăng ký khai sinh cho trẻ.
Theo Điều 15 Nghị định 158 ngày 27-12-2005 của Chính phủ (về đăng ký và quản lý hộ tịch), trường hợp khai sinh cho con ngoài giá thú, nếu không xác định được người cha, phần ghi về người cha trong sổ đăng ký khai sinh và giấy khai sinh để trống. Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh có người nhận con, thì UBND cấp xã kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh.
Các cô gái trong đường dây đẻ thuê tại Thái Lan. Ảnh: AFP
Luật sư Trịnh Thị Bích (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng cho rằng khi các cô gái sinh con thì quan hệ mẹ con của họ đã hình thành và cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải tiếp nhận hồ sơ đăng ký khai sinh cho trẻ. Nếu tại thời điểm đăng ký khai sinh không có người đàn ông nào nhận con thì giấy khai sinh chỉ ghi tên mẹ và đứa con sẽ mang họ mẹ.
Mang quốc tịch VN
Điều 16 Luật Quốc tịch VN năm 2008 quy định: “Trẻ em sinh ra trong hoặc ngoài lãnh thổ VN mà khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân VN còn người kia là người không quốc tịch hoặc có mẹ là công dân VN còn cha không rõ là ai thì có quốc tịch VN”. Viện dẫn điều luật này, ông Vũ cho rằng trẻ sinh ra dù chưa biết cha là ai nhưng nếu có mẹ là người VN thì trẻ sẽ được mang quốc tịch VN.
Luật sư Bích bổ sung: Người phụ nữ VN dù sinh con ở nước ngoài hay trong nước thì con sinh ra đều đương nhiên có quốc tịch VN. Trường hợp có người nước ngoài nhận là cha của trẻ và muốn trẻ mang quốc tịch nước ngoài thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người mẹ.
“Theo pháp luật VN, hợp đồng đẻ thuê mà các cô gái này đã ký kết là bất hợp pháp. Như vậy, không nên dựa vào hợp đồng này để đắn đo hay băn khoăn về việc công nhận quốc tịch VN cho các trẻ” - luật sư Bích đề nghị.
| Không muốn nhận trẻ là con, phải làm sao? Theo báo chí thì các cô gái đồng ý cho mượn tử cung của mình để tiếp nhận một phôi sinh thụ tinh bởi trứng và tinh trùng của người khác và mang thai cho đến ngày viên mãn. Nhưng cần lưu ý, Nghị định số 12 ngày 12-2-2003 của Chính phủ nghiêm cấm hành vi mang thai hộ (khoản 1 Điều 6). Nghị định này chỉ quy định việc sinh con theo phương pháp khoa học để áp dụng đối với các cặp vợ chồng vô sinh, phụ nữ sống độc thân muốn sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản... Chính vì thế, cho dù mang thai bằng cách nào thì khi sinh ra đứa trẻ, các cô gái đều được cơ quan thẩm quyền VN công nhận là mẹ của trẻ. Họ sẽ có những nghĩa vụ và quyền của mẹ đối với con và nếu không có khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc con thì họ có thể cho người khác nhận nuôi con nuôi. Trường hợp không muốn nhận trẻ là con, họ có thể yêu cầu tòa án xác định chúng không phải là con mình. Ngoài ra, trong trường hợp có tranh chấp, những người không được nhận là cha, mẹ trẻ có thể yêu cầu tòa án xác định trẻ là con mình. Bấy giờ, căn cứ vào phán quyết của tòa án mà quyền và nghĩa vụ nêu trên của các cô gái cũng như quốc tịch của trẻ sẽ được giữ nguyên hay có sự điều chỉnh phù hợp. Luật sư TÔ NGỌC MINH TUẤN |
KIM PHỤNG - MINH QUỲNH
