Các phát ngôn gây tranh cãi của Tổng thống Duterte đã gây ra sự bất an về ý định của Philippines, làm cho Mỹ cũng như nhiều nước sửng sốt và mệt mỏi. Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel phàn nàn trong cuộc gặp Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay Jr. tại Manila ngày 24-10.
“Tôi đã nói với Ngoại trưởng Yasay rằng các phát ngôn, bình luận gây tranh cãi liên tục xuất hiện và sự không rõ ràng về ý định của Philippines đã khiến nhiều nước sửng sốt, không chỉ Mỹ" - hãng tin AP (Mỹ) dẫn lời ông Russel nói trong cuộc họp báo sau cuộc gặp với ông Yasay.
“Sự bất an này không chỉ xuất hiện ở nhiều chính phủ, mà ở cả nhiều cộng đồng người, gồm cả cộng đồng kiều bào Philippines ở nước ngoài. Đây không phải là điều tích cực".
Theo ông Russel, Mỹ hoan nghênh việc ông Duterte cải thiện quan hệ, giảm căng thẳng với Trung Quốc, tuy nhiên Philippines không nên để Mỹ hay các nước khác trả giá vì điều này.
Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel trong cuộc họp báo tại Manila (Philippines) ngày 24-10. Ảnh: AP
Ông Russel cũng chuyển đến ông Yasay sự quan ngại của Mỹ cũng như quốc tế về cuộc chiến truy quét tội phạm ma túy do ông Duterte phát động khiến 3.700 người chết trong chưa tới bốn tháng.
Dù phàn nàn ông Duterte và Philippines nhưng ông Russel khẳng định Mỹ vẫn duy trì liên minh vững chắc với Philippines, tiếp tục hỗ trợ Philippines, kể cả trong lĩnh vực chống tội phạm ma túy.
Theo ông Russel, trong ngày 24-10, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng đã gọi điện cho Ngoại trưởng Yasay để bàn về liên minh Mỹ-Phi.
Trùng hợp với chuyến thăm của ông Russel, trong ngày 24-10, quân đội Mỹ đã chuyển giao cho quân đội Philippines một máy bay vận tải C-130T tân trang, như một nỗ lực giúp Philippines hiện đại hóa quân đội.
Tại buổi lễ chuyển giao, Đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg nói Mỹ đang cố gắng làm rõ ý định của ông Duterte với các chính sách hiện tại giữa hai bên, trong đó có các cuộc tập trận chung.
Sau khi nhậm chức tổng thống, ông Duterte có nhiều phát ngôn căng thẳng với Mỹ: Yêu cầu Mỹ rút lính đặc nhiệm khỏi miền Nam Philippines, chấm dứt tập trận chung, thậm chí cắt đứt quan hệ quân sự và kinh tế với Mỹ. Tuy nhiên ngoài lời nói, ông Duterte cũng như chính phủ Philippines chưa có một công hàm nào thông báo chính thức với Mỹ những yêu cầu đó. Bản thân các thành viên nội các của ông Duterte cũng bối rối.
Trong cuộc họp báo ngày 24-10, khi được hỏi liệu các cuộc tập trận chung với Mỹ có được tiếp tục, Ngoại trưởng Yasay đã không khẳng định được.
