TAND TP Cần Thơ vừa xử phúc thẩm tuyên chấp nhận yêu cầu của bà H. khởi kiện yêu cầu hủy hai quyết định hành chính của chủ tịch và UBND quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ liên quan đến việc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (gọi tắt là giấy đỏ) của bà.
Thu hồi khi giấy đỏ không còn
Theo đơn khởi kiện của bà H., bà là chủ sử dụng phần đất có diện tích hơn 277 m2 gồm hai thửa 83 và 92 tọa lạc tại phường Cái Khế, quận Ninh Kiều. Phần đất này bà H. được cơ quan quản lý đất cấp giấy đỏ vào năm 2007.
Tháng 8-2010, chủ đất kế bên là bà N. có đơn khiếu nại cho rằng việc cấp giấy đỏ cho bà H. không có chữ ký giáp ranh của bà N. Thửa đất số 92 của bà H. còn bị cấp chồng lấn lên đất bà N. Hồ sơ vụ việc chuyển đến UBND quận Ninh Kiều giải quyết.
Tháng 9-2010, bà H. làm thủ tục tách giấy đỏ diện tích đất nêu trên ra làm hai giấy khác nhau. Đến đầu năm 2011, UBND quận Ninh Kiều ban hành Quyết định 660 thu hồi giấy đỏ cũ của bà H. vì lý do cấp sai trình tự thủ tục. Bà H. khiếu nại thì chủ tịch UBND quận Ninh Kiều ban hành quyết định bác đơn khiếu nại của bà nhưng vẫn thu hồi một trong hai giấy đỏ mới tách.
Không đồng ý với hai quyết định trên, bà H. khởi kiện yêu cầu tòa tuyên hủy.
Sơ thẩm lần thứ nhất, TAND quận Ninh Kiều xử bác yêu cầu của bà H. nên bà kháng cáo yêu cầu sửa án sơ thẩm theo hướng chấp nhận yêu cầu của bà. VKSND TP Cần Thơ kháng nghị theo hướng hủy án sơ thẩm vì có nhiều vi phạm về tố tụng, cụ thể như thu thập chứng cứ còn thiếu... Xử phúc thẩm sau đó, TAND TP Cần Thơ đã hủy án sơ thẩm vì có nhiều vi phạm về tố tụng, giao hồ sơ cho TAND quận xét xử lại theo quy định.
Xử sơ thẩm lần hai vào tháng 8-2017, TAND quận vẫn tuyên bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà H. Bà H. lại có đơn kháng cáo.
Trong phiên xử phúc thẩm lần hai, HĐXX nhận định việc UBND quận cấp giấy cho bà H. vào năm 2007 nhưng không xác định tứ cận, xác định sai về vị trí tiếp giáp cạnh phía Bắc là trái quy định của pháp luật.
Căn cứ theo pháp luật, UBND quận có cơ sở để ra quyết định thu hồi giấy đỏ của bà H. đã cấp sai. Tuy nhiên, thực tế giấy đỏ nêu trên do cơ quan TN&MT quản lý theo quy định tại Thông tư 09/2007 của Bộ TN&MT (hướng dẫn lập, chỉnh lý, quản lý hồ sơ địa chính). Do đó việc UBND quận ban hành Quyết định 660 là không đúng vì bà H. không còn quản lý giấy đỏ theo Quyết định 660. Do vậy, tòa cho rằng kháng cáo về phần này của bà H. là có cơ sở chấp nhận.
Phải hủy hai quyết định
Cũng theo tòa phúc thẩm, sau khi tách thửa, bà H. có hai giấy đỏ độc lập do UBND quận Ninh Kiều cấp. Theo quy định tại khoản 20 Điều 4 Luật Đất đai 2003 thì đây là hai chứng thư pháp lý độc lập. Việc thu hồi giấy đỏ thuộc thẩm quyền của UBND quận chứ không thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND quận theo quy định tại Điều 25 Nghị định 88/2009 (về cấp giấy đỏ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất).
Việc chủ tịch UBND quận ban hành quyết định giải quyết khiếu nại đối với Quyết định 660 nhưng lại bổ sung thêm quyết định hành chính thu hồi giấy đỏ là trái thẩm quyền, chưa thực hiện đúng trình tự quy định tại Điều 25 Nghị định 88. Trong trường hợp này, nếu có căn cứ cho rằng giấy đỏ sau khi tách ra cấp cho bà H. là trái pháp luật thì UBND quận cần thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục thu hồi giấy đỏ theo quy định trên, hoặc các bên có thể tranh chấp tại tòa án về dân sự để xác định quyền sử dụng đất sau đó điều chỉnh theo quy định của pháp luật.
Từ những nhận định nêu trên, tòa phúc thẩm cho rằng kháng cáo của bà H. có cơ sở chấp nhận. Bản án sơ thẩm xử bác yêu cầu của bà H. là không chính xác, cần phải sửa toàn bộ bản án sơ thẩm. Đề nghị hủy án sơ thẩm của đại diện VKS tại tòa là đúng nhưng nếu hủy bản án sơ thẩm sẽ kéo dài thời gian tranh chấp.
Hơn nữa, việc sai sót về thẩm quyền ban hành của chủ tịch UBND quận cũng đã được UBND quận thừa nhận bằng văn bản có trong hồ sơ vụ án. Quá trình giải quyết tại tòa, chủ tịch UBND quận cũng đã có văn bản thể hiện ý kiến của mình về cả hai quyết định nêu trên. Do vậy, HĐXX thấy rằng không nhất thiết phải hủy bản án sơ thẩm nhưng cần thiết phải nhắc nhở cấp sơ thẩm nghiêm túc rút kinh nghiệm.
Từ đó, tòa quyết định sửa toàn bộ bản án sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu của bà H., hủy cả hai quyết định của UBND quận và chủ tịch UBND quận.
