Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ loại bỏ lực lượng Hamas (nhóm vũ trang Palestine đang kiểm soát Dải Gaza), và lực lượng mặt đất của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến vào Dải Gaza để thực hiện chiến dịch.
Theo tạp chí Forbes, một trong những thách thức đặt ra với Israel là mạng lưới đường hầm của Hamas bên dưới Dải Gaza – một thế giới dưới lòng đất với những lối đi chật hẹp cài đầy bom, bẫy và các điểm phục kích.
Dùng UAV chiến đấu trong đường hầm Hamas?
Đơn vị Samur (nghĩa là chồn) của Israel chuyên tác chiến dưới lòng đất, dù vậy thì đơn vị tinh nhuệ này cũng có thể chịu thương vong nặng nề khi chiến đấu với các chiến binh Hamas ở cự ly gần.
Có ý kiến rằng thay vì để con người phải mạo hiểm, Israel có thể triển khai máy bay không người lái (UAV) đảm nhận nhiệm vụ.
Tuy nhiên cũng có lo ngại rằng triển khai UAV trong đường hầm không phải là ý tưởng tốt, vì đường hầm là môi trường hoạt động hạn chế do có nhiều chướng ngại vật, và bất kỳ va chạm nào cũng có thể làm gãy cánh quạt và vô hiệu hóa UAV.
Một vấn đề khác nữa là UAV thường dựa vào hệ thống định vị toàn cầu GPS hoặc vệ tinh để điều hướng - những thứ vốn không hiệu quả dưới lòng đất. Thách thức tiếp theo là sóng vô tuyến không truyền qua bụi bẩn, vì thế người điều khiển có thể sẽ mất liên lạc với UAV ngay khi nó khuất tầm nhìn.
Vấn đề đầu tiên có thể được giải quyết bằng cảm biến chống va chạm và các cánh quạt được đặt trong lồng bảo vệ. Hai vấn đề còn lại đòi hỏi phải có một loại phần mềm thông minh được gọi là Lập bản đồ và xác định vị trí đồng thời (Simultaneous Location and Mapping - SLAM).
SLAM rất giống với những gì con người làm theo bản năng khi bước vào một tòa nhà xa lạ: tự động tạo ra trong đầu một hình ảnh về địa điểm đó trong khi di chuyển để có thể dễ dàng tìm được vị trí xung quanh mà không cần bản đồ.
UAV hoặc robot sử dụng SLAM xây dựng mô hình 3D về môi trường xung quanh và theo dõi vị trí của chính nó trong môi trường đó. Điều này đồng nghĩa nó không cần tham chiếu điều hướng bên ngoài như GPS để biết nó đang ở đâu và cũng không cần người điều khiển dẫn đường khi khám phá.
Hiện nay có một số loại UAV tích hợp SLAM như UAV của công ty Exyn AI có trụ sở tại Mỹ. UAV của Exyn AI đã chứng tỏ khả năng khám phá và lập bản đồ các không gian ngầm nguy hiểm mà không cần phải đưa con người tới đó. Exyn AI cho hay UAV của họ thích hợp để khám phá những nơi nguy hiểm nhất. Không có gì ngạc nhiên khi công nghệ tương tự được sử dụng cho chiến tranh dưới lòng đất.
UAV Nova 2 của công ty công nghệ quốc phòng Shield AI (trụ sở tại Mỹ) cũng có khả năng tương tự. Với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI), UAV này có thể lập bản đồ và tìm kiếm bên trong các tòa nhà nhiều tầng cũng như các tổ hợp phức tạp dưới lòng đất một cách thông minh mà không cần con người điều khiển. Nova 2 cũng có thể nhận ra các vật thể, kể cả con người.
Theo công ty Sheild AI, UAV Nova 2 sử dụng thuật toán lập kế hoạch đường đi và thị giác máy tính tiên tiến để tự động điều hướng trong các tòa nhà nhiều tầng và các tổ hợp phức tạp dưới lòng đất mà không cần GPS, thông tin liên lạc hay con người điều khiển.
Khi Nova 2 hoạt động tìm kiếm và khám phá, con người sẽ được phát hiện và tự động điền vào bản đồ. Nova 2 thiết lập bản đồ 3D nhiều tầng và cung cấp một bức tranh tổng thể về chiến trường. Với khả năng này, binh lính luôn biết được ai đang chiếm giữ tòa nhà hay đường hầm trước khi tiến vào.
Át chủ bài của Israel trong chiến tranh dưới lòng đất
Israel đã phát triển các khả năng tương tự, đặc biệt là hệ thống Legion-X. Hệ thống này do công ty điện tử quốc phòng quốc tế Elbit Systems sản xuất và được tiết lộ trong một video ấn tượng hồi năm ngoái.
Legion-X là hệ thống linh hoạt chia sẻ dữ liệu giữa nhiều robot làm việc cùng nhau. Legion-X có cấu trúc mở, do đó số lượng bất kỳ UAV và robot khác nhau nào đều có thể được kết hợp khi cần thiết. Đặc biệt, chúng có thể bao gồm UAV Lanius vốn được thiết kế để hoạt động trong các toà nhà và dưới lòng đất.
UAV Lanius là UAV quadcopter (loại có bốn cánh quạt) cỡ nhỏ có khả năng tìm kiếm và tấn công kết hợp. Video về Legion-X cho thấy một UAV octocopter (loại có tám cánh quạt) cỡ lớn hoạt động như tàu mẹ cho các UAV Lanius mang cảm biến nhỏ hơn cất cánh để khám phá bên trong một khu chung cư.
Ngoài các cảm biến, UAV Lanius còn có thể mang theo lượng thuốc nổ cỡ quả lựu đạn, biến nó thành một loại đạn lảng vảng phát huy hiệu quả cao trong không gian hạn chế.
Theo công ty Elbit Systems, Legion-X triển khai kiểu bầy đàn có các hành vi tập thể, phức tạp, thích ứng để di chuyển, đưa ra quyết định và tương tác thông minh với môi trường. Hệ thống này có khả năng hoạt động hoàn toàn tự động.
Legion-X có thể bao gồm các robot có bánh xe hoặc có chân như Probot, để hỗ trợ UAV này hoặc hoạt động như một rơ le liên lạc để duy trì kết nối với các UAV ở sâu bên trong khu phức hợp dưới lòng đất. Sự kết hợp này đem lại phương tiện khám phá dưới lòng đất, đồng thời có khả năng xác định vị trí và giao chiến với các chiến binh nhóm Hamas.
“Việc đưa con người đi tìm kiếm và khám phá những đường hầm đó sẽ mất nhiều thời gian và có thể phải trả cái giá rất đắt. Trong khi đó, việc gửi UAV để trinh sát và tiến hành các cuộc tấn công thì có ít rủi ro hơn đáng kể” – ông Zachary Kallenborn, thành viên phụ trách của Chương trình Công nghệ thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho hay.
Tất nhiên điều này giả định rằng hệ thống Legion-X hoạt động như dự định. Các chiến dịch quân sự thực tế không diễn ra giống như các video quảng cáo và đây là công nghệ mới.
“Công ty Elbit tuyên bố Legion-X được thiết kế cho chiến tranh dưới lòng đất. Vấn đề đặt ra ở đây là hệ thống thông tin liên lạc và định vị hoạt động dưới lòng đất hiệu quả thế nào” – ông Kallenborn nói.
