Chuyên gia: Sốc vì xăng tăng giá không minh bạch
Ngày 9-7, trả lời trên báo điện tử Motthegioi, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, việc tăng giá xăng không minh bạch sẽ gây ra tác động dây chuyền tới lạm phát và ảnh hưởng tiêu cực tới người dân. Giá xăng tăng ngày 7-7 thực sự là tin sốc với người tiêu dùng.
Theo tiến sĩ, việc tăng giá xăng này có thể hiểu được vì tỉ giá đã tăng 1% và giá xăng thế giới cũng tăng. Việc tăng giá xăng chắc chắn dẫn đến mớ rau quả trứng đều tăng lên và sẽ đóng góp cho lạm phát sắp tới. Việc điều chỉnh giá xăng tăng rất nhanh nhưng điều chỉnh giảm lại hết sức chậm chạp là điều bất hợp lý mà Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu sửa mà vẫn chưa sửa được.
“Tôi thấy ở đây vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng và vai trò giám sát phản biện của Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam cần phải được làm rõ: Giá xăng nhập về ngày nào là bao nhiêu, cơ cấu vào giá thành là bao nhiêu. Đặc biệt xăng dầu là thị trường độc quyền chứ không có hiện tượng cạnh tranh và điều này đặc biệt không phù hợp với kinh tế thị trường”- TS Lê Đăng Doanh khẳng định.
Hiệp hội xăng dầu “chê” chuyên gia không am hiểu thực tiễn
Ngay sau đó, VINPA đã có quan điểm phản hồi. Pháp Luật TP.HCM xin trích nguyên văn quan điểm của VINPA:
"Thứ nhất, căn cứ vào tên của bài viết, việc tăng giá không minh bạch đã khiến TS Doanh bị “sốc”. Vậy xin thưa rằng, việc tăng giá đó là căn cứ vào các điều khoản qui định tại Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu vẫn còn hiệu lực (nếu TS chưa có văn bản này, xin tham khảo mục “Văn bản pháp luật” trong trang WEB của Hiệp hội).
Trước khi cho phép tăng giá bán lẻ xăng dầu, các cơ quan hữu quan đã xem xét rất kỹ giá nhập khẩu thực tế của các doanh nhân đầu mối theo đúng biên độ qui định vì giá nhập khẩu là yếu tố quan trọng trong việc xác định giá cơ sở. Vì thế, việc tăng giá là hoàn toàn minh bạch theo đúng luật định hiện hành.
Thứ hai, mặc dù hàng năm Nhà máy lọc dầu Dung Quất cung ứng khoảng 30% nhu cầu xăng dầu của Việt Nam nhưng theo qui định hiện hành giá sản phẩm xăng dầu của Dung Quất được xác định tương đương với mức giá quốc tế và khu vực, vì thế giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam hoàn toàn phụ thuộc vào sự tăng giảm giá xăng dầu trên thế giới và khu vực.
Việc TS cung cấp cho cơ quan truyền thông "việc tăng liên tục dồn dập 10 lần từ đầu năm đến nay" là không chuẩn xác, thiếu cụ thể. Thực tế, từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu có tăng, có giảm chứ không chỉ có tăng như TS nói. Việc Liên bộ Tài chính - Công Thương ra quyết định tăng hay giảm giá bán lẻ xăng dầu không phụ thuộc vào các chi phí thực tế của mỗi doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Trong cơ cấu của giá cơ sở có tính đầy đủ các yếu tố: giá nhập khẩu, các loại thuế, phí, chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức … đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính và Hiệp hội xăng dầu Việt Nam.
Còn việc tăng giá xăng dầu hôm nay có liên quan đến việc tăng giá mớ rau hay quả trứng ngày mai hay không thì xin nhường lại câu trả lời này cho các nhà hoạch định chính sách của đất nước.
Thứ ba, việc Bộ Tài chính sử dụng thuế nhập khẩu xăng dầu như công cụ điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu đã gây nghi ngờ về tính minh bạch trong các lần tăng giảm giá trước đây. Khi giá xăng dầu thế giới giảm thì Bộ Tài chính lại tăng giá nhập khẩu xăng dầu để tăng nguồn thu cho ngân sách, chính vì thế giá bán lẻ tại các thời điểm này không phản ánh đúng xu thế giảm giá xăng dầu thế giới.
Để minh bạch giá bán lẻ xăng dầu phù hợp với mức giá thế giới, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã nhiều lần kiến nghị với các cơ quan chức năng ổn định thuế nhập khẩu xăng dầu. Chúng tôi hy vọng rằng kiến nghị của Hiệp hội sẽ được cụ thể hóa trong Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu.
Thứ tư, TS cho rằng xăng dầu hiện nay ở Việt Nam là thị trường độc quyền không có hiện tượng cạnh tranh. Xin thưa rằng trong bối cảnh Liên bộ Tài chính - Công Thương quyết định giá bán lẻ xăng như hiện nay và việc doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chỉ được phép tăng giá trong biên độ khung theo đúng phương thức quản lý theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước như sẽ được qui định trong nghị định mới về kinh doanh xăng dầu thì không thể gán cho thị trường này cái tên độc quyền được.
Cuối cùng, việc tham gia đóng góp ý kiến và thể hiện quan điểm của riêng mình về các vấn đề kinh tế xã hội là rất đáng biểu dương; song những ý kiến đóng góp chỉ có thể mang lại hiệu quả tích cực cho xã hội nếu đó là kết qủa của việc nghiên cứu một cách có hệ thống và am hiểu thực tiễn của lĩnh vực kinh doanh đặc thù này".
TRÀ PHƯƠNG
