Gần hai tháng trôi qua, cuộc sống của người dân mất nhà do sạt lở ở miền núi Đà Nẵng đảo lộn. Họ khao khát có một căn nhà mới để sớm ổn định cuộc sống. Trước những khó khăn bà con đang đối mặt, TP Đà Nẵng đang làm theo phương án dựng nhà trước, thủ tục pháp lý hoàn thiện sau.
Mất nhà, sinh hoạt tạm bợ
Sạt lở hàng chục điểm, vùi lấp 85 căn nhà của người dân xã Trà Tân. Trong đó, 18 ngôi nhà bị vùi lấp hoàn toàn, người dân mất nhà, mất đất buộc phải tìm đất hoặc chờ nhà nước bố trí mặt bằng để dựng nhà mới.
Từ khi mất nhà, gia đình ba thế hệ của anh Hồ Văn Tuân (29 tuổi, ngụ thôn Ngọc Giác, xã Trà Tân) dựng lán trại trên đồi Đá Đen ở tạm. Những ngày cuối năm mưa rả rích, cái lạnh miền núi như cắt da thịt, cả gia đình vẫn phải chấp nhận.
Anh Tuân kể, cuối tháng 10 mưa lớn chưa từng có, hàng xóm bị sạt lở, vùi lấp nhà cửa, tài sản. Linh tính mách bảo, anh đưa cả nhà đi ở nhờ, rồi chạy quanh xóm hỗ trợ bà con. “Khi trở về thì tôi thấy nhà mình cũng bị sạt lở vùi lấp. Buồn lắm!”, anh Tuân nói.
Vợ anh Tuân đang mang bầu đứa thứ hai, dự sinh trong tháng 12. Nhìn lán trại tạm bợ, anh hiểu rõ những khó khăn đang chờ phía trước, khi đứa con thứ hai chào đời mà lòng ruột nóng ran. Anh khao khát sớm có một căn nhà nhỏ đủ an toàn, để cả gia đình ba thế hệ vơi bớt nhọc nhằn.
“Gia đình tôi mất nhà được nhà nước, các đoàn từ thiện hỗ trợ cũng nhiều. Tôi đã mua miếng đất của bà con, ở đó gần rẫy nhà. Giờ chỉ cần có nhà ở an toàn, to nhỏ không quan trọng. Tôi ưng lắm mà chưa được dựng nhà mới”, anh Tuân mong mỏi.
Cách lán trại gia đình anh Tuân chừng 30 mét, hai hộ dân khác cũng dựng lán trại tạm bợ không kém. Riêng gia đình ông Phạm Hoàng Vĩnh (81 tuổi, ngụ thôn Ngọc Giác) có đến 10 thành viên sinh sống trong lán trại chừng 30 m2.
Ông Vĩnh cho hay, gia đình đã biết vị trí cất nhà mới. Nhưng ông bỏ ngỏ câu hỏi: bao giờ thì xây nhà? “Đại gia đình sinh hoạt khó khăn, con dâu út sắp sinh đứa thứ hai, tôi mong nhà nước sớm hỗ trợ gia đình dựng nhà mới”, ông Vĩnh nói.
Cũng mất nhà trong đợt sạt lở cuối tháng 10, ông Trần Văn Hợi (40 tuổi, ngụ thôn Ngọc Giác) cùng hai con phải khăn gói sang nhà người thân ở nhờ gần hai tháng nay. Phận ‘gà trống nuôi con’, những lo toan hằng ngày vốn đè nặng lên đôi vai người cha, nay thêm bội phần khó khăn.
“Tôi kiếm được mặt bằng rồi, đang chờ tiền hỗ trợ để dựng nhà. Hai tháng nay ở nhờ nhà đứa em khá chật, sinh hoạt khó khăn, bất tiện mình thấy áy náy”, ông Hợi nói, mong muốn có nhà mới.
Làm nhà trước, thủ tục theo sau
Trước những khó khăn của bà con mất nhà, ông Nguyễn Hồng Lai, Bí thư xã Trà Tân, cho biết địa phương rất đồng cảm, chia sẻ. Hiện nay, xã đã chọn được mặt bằng, chờ ý kiến thống nhất của TP.
“Xã đã chuẩn bị mặt bằng và kinh phí từ ngân sách, đóng góp của mạnh thường quân. Khi TP thống nhất chủ trương dựng nhà trước, song song làm các thủ tục pháp lý sẽ khởi công, cố gắng hoàn thành trước Tết Nguyên đán”, ông Lai nói.
Theo bí thư xã Trà Tân, mưa lũ cuốn trôi nhà bà con phía Nam Miền Trung, các lực lượng đang nỗ lực dựng nhà mới. Nhưng với địa phương, nhà bà con bị sạt lở, vùi lấp đất đai nên phải chọn mặt bằng mới. Do đó, cần các thủ tục pháp lý để đảm bảo quy định.
“Để người dân có nhà ở trước dịp Tết, địa phương rất cần sự hỗ trợ của TP, các sở, ngành liên quan theo hướng vừa dựng nhà, vừa hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Nếu chờ đảm bảo thủ tục mới dựng nhà sẽ rất lâu, khó hoàn thành trước Tết”, ông Lai nói.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Nam Hưng, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết người dân bị thiệt hại do sạt lở ở các xã miền núi có điểm khác so với đồng bằng, hay các tỉnh có hộ bị mất, sập nhà do mưa lũ. Sau sạt lở, người dân một số nơi ở miền núi không thể cất nhà tại vị trí cũ do đất đai bị cuốn trôi, vùi lấp.
Khi bố trí nơi ở mới cho người dân, đòi hỏi các thủ tục pháp lý liên quan về đất đai phải đảm bảo. Tuy nhiên, TP sẽ làm theo hướng dân có nhà trước, thủ tục song song hoặc làm sau. Ông Hưng yêu cầu các địa phương khởi công ngay, đảm bảo bà con có nhà ở trước Tết Nguyên đán.
“Làm sao đảm bảo có nhà cho người dân, không chờ thủ tục. Bây giờ sẽ chọn chỗ nào tốt, vị trí an toàn, ổn định lâu dài cho dân thì làm. Nếu chờ thủ tục lập dự án, san nền, làm sổ đỏ, cấp giấy phép xây dựng… thì biết bao giờ mới xong, dân sẽ ở tạm suốt”, ông Hưng nói.
Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng xác nhận, việc làm thủ tục như trên có thể không đảm bảo quy định pháp luật. Tuy nhiên, ông yêu cầu các địa phương, sở, ngành liên quan ‘không ngại sai, cứ mạnh dạn, quyết tâm làm’.
“Vì tình hình thực tế bà con nhân dân, tôi quyết như vậy và sẳn sàng chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước việc này”, ông Hưng nhấn mạnh. Ông cho hay người dân cần nhà ở, các thủ tục với bà con không cần thiết.
Bỏ qua thủ tục, dựng nhà cho dân
Ông Briu Quân, Chủ tịch UBND xã Avương, cho biết các lực lượng của xã cùng vào cuộc, phối hợp với công an TP Đà Nẵng đang triển khai xây dựng 15 căn nhà mới cho người dân địa phương.
Theo ông Quân, địa phương dựng nhà cho bà con theo tinh thần có mặt bằng, dựng nhà ngay, không chờ các thủ tục pháp lý về đất đai. “Điều kiện thực tế như vậy cần làm nhanh”, ông Quân nói.
