Sáng 12-6, Khoa báo chí truyền thông trường ĐH Khoa học XH&NV TP.HCM tổ chức tọa đàm khoa học "100 năm ngày ra đời báo Thanh Niên – tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam" (21-6-1925 - 21-6-2025).
Phát biểu tại tọa đàm khoa học "100 năm ngày ra đời báo Thanh Niên – tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam", TS Lê Hoàng Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM đã nhấn mạnh ý nghĩa của toạ đàm trong việc tìm hiểu lịch sử cũng như vai trò của báo chí.
Theo TS Lê Hoàng Dũng, vai trò của báo chí là một thành tố quan trọng khi góp phần vào việc gìn giữ, phát huy các giá trị của lịch sử, văn hóa, giá trị nhân văn dân tộc. Từ đó, bồi đắp vững chắc cho sự nghiệp phát triển của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
“Hiện nay báo chí cách mạng Việt Nam đang bước vào giai đoạn sắp xếp, tinh gọn, để bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.
Do đó, việc phân tích, nghiên cứu các giá trị lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, sẽ góp phần quan trọng cho định hình về vai trò, vị trí của báo chí trong giai đoạn phát triển mới của đất nước” – TS Lê Hoàng Dũng phát biểu.
Mở đường cho sự xuất hiện của báo chí cách mạng
Theo đó, tại tọa đàm khoa học "100 năm ngày ra đời báo Thanh Niên – tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam" các chuyên gia, nhà nghiên cứu, giảng viên chuyên ngành báo chí cũng đã tham luận, chia sẻ quá trình lịch sử ra đời, hình thành và phát triển của báo Thanh Niên và các tờ báo cách mạng Việt Nam trong giai đoạn đầu phát triển của đất nước, nhất là các đóng góp quan trọng trong hai cuộc kháng chiến kiến quốc trường kỳ của dân tộc.
Theo ThS Đoàn Hữu Hoàng Khuyên, tờ báo Thanh Niên ra đời, mở đường cho sự ra đời của Sự xuất hiện của báo chí cách mạng đã làm cho nền báo chí ở Việt Nam thời Pháp thuộc xuất hiện tình trạng phân tầng: báo chí công khai và báo chí bí mật với những khác biệt rất lớn về nội dung, hình thức, phương pháp ấn loát, phát hành,…
Báo chí cách mạng xuất hiện cũng phá vỡ thế độc quyền về báo chí mà người Pháp đã cố gắng duy trì trong suốt 60 năm thiết lập nền cai trị ở Việt Nam.
Cái mới đã phát sinh trong lòng cái cũ, từ sau Cách mạng tháng Tám 1945, báo chí cách mạng ra hoạt động công khai, trở thành nền báo chí chính thống của nước ta cho tới nay.
Thực trạng sau khi sáp nhập báo chí
Tại buổi tọa đàm, Th.S Đỗ Quyết Thắng, Phòng Báo Chí - Xuất bản, Thành ủy TP.HCM cũng thông tin về quá trình sắp xếp, quy hoạch lại các cơ quan báo chí của TP.HCM theo chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, bối cảnh chuyển đổi số và yêu cầu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.
Bên cạnh đó, Th.S Đỗ Quyết Thắng cũng nêu ra 5 vấn đề hạn chế tồn tại khi sáp nhập báo chí và nhận định giải quyết các tồn tại này không đơn giản. Cụ thể, các báo chuyển sang mô hình tạp chí lúng túng trong việc sắp xếp bộ máy, cách tổ chức nội dung, gặp khó khăn trong công tác dân sự...
Thực trạng 'báo hoá' các tạp chí, trang tin điện tử hay sự khó khăn của việc phát hành báo in trong xu thế mới. Một số cơ quan báo chí sau khi sáp nhập gặp vướng về xử lý tài sản, công nợ, nhân sự và cần có sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng....
Trước khi Thanh Niên ra đời vào 21-6-1925, báo chí Việt Nam đã hình thành được 60 năm.
Trong tình thế người Pháp kiểm soát nghiêm ngặt các hoạt động báo chí bằng hệ thống pháp luật và bộ máy bạo lực như mật thám, chỉ điểm, cảnh sát và nhà tù, báo chí cách mạng không thể ra đời trong nước mà phải ở ngoài biên giới rồi tìm cách đưa vào trong nước.
Trong bối cảnh đó, nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc bằng kinh nghiệm làm báo xuyên suốt từ 1919 - 1925, trong khi huấn luyện thanh niên yêu nước trong Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Quảng Châu (Trung Quốc), đã cho ra đời tờ tuần báo Thanh Niên.
