Xin bác sĩ cho biết nấm linh chi có thể sử dụng cho bệnh nhân đang điều trị ung thư vú được không? Cách sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả nhất? (Bảo An, Hà Nội).
Trả lời
Trong y học cổ truyền, rất nhiều vị thuốc có khả năng can thiệp vào quá trình trị liệu ung thư.
Có 4 nhóm chính gồm: trực tiếp diệt hoặc ức chế sự phát triển của tế bào ung thư; nâng cao năng lực miễn dịch của cơ thể; phục hồi các rối loạn của cơ quan tạng phủ; và phòng chống các tác dụng không mong muốn của hoá trị liệu hoặc xạ trị liệu.
Đến nay, kết quả nghiên cứu dược lý học hiện đại cho thấy nấm linh chi có tác dụng dược lý khá phong phú:
- Có khả năng tiêu trừ các gốc tự do, trợ giúp men superoxide dismutase để khử độc tính của các gốc superoxide.
- Ổn định và cải thiện chức năng sinh lý của màng tế bào, tăng cường năng lực tổng hợp DNA, RNA và protein.
- Nâng cao công năng lực miễn dịch của cơ thể, đặc biệt là hệ thống miễn dịch tế bào, làm tăng sức đề kháng, chống lão hoá và kéo dài tuổi thọ.
- Cải thiện năng lực cung ứng oxy của huyết dịch, hạ thấp lượng oxy tiêu hao của tổ chức trong trạng thái nghỉ ngơi.
- Làm giảm độ nhớt của máu, tăng sức co bóp cơ tim, tăng lưu lượng tuần hoàn động mạch vành tim và động mạch não, có tác dụng điều chỉnh nhịp tim và làm hạ huyết áp.
- Có tác dụng làm giãn phế quản, giảm ho, long đờm, bình suyễn.
- Có tác dụng an thần, trấn tĩnh, giảm đau.
- Làm giảm đường huyết và điều chỉnh rối loạn lipid máu.
- Có khả năng giải độc, bảo hộ tế bào gan, chống ung thư, chống ảnh hưởng độc hại của tia phóng xạ và các chất độc đối với cơ thể.
Như vậy, có thể thấy rằng nấm linh chi can thiệp được vào nhiều khâu trong quá trình điều trị ung thư, bởi vậy dược liệu này rất có lợi cho bệnh nhân mắc các bệnh lý ác tính, trong đó có cả ung thư vú.
Trên thực tế, nhiều công trình nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng trong và ngoài nước, đặc biệt là ở Trung Quốc và Hàn Quốc đã chứng minh điều này.
Có nhiều cách dùng nấm linh chi tuỳ theo các dạng bào chế khác nhau, như viên nang, trà tan, cao đặc, dịch chiết đóng ống... Các dạng này được sản xuất bằng công nghệ hiện đại và khi dùng phải tuân theo chỉ dẫn của từng loại sản phẩm và của bác sĩ, thầy thuốc.
Dù vậy, thông thường người ta vẫn thích dùng nấm linh chi dưới dạng thô vì thông dụng và chi phí rẻ. Với dạng này, cũng có nhiều cách dùng khác nhau như: trà linh chi, rượu linh chi, thuốc sắc linh chi, các món ăn - bài thuốc được chế từ nấm linh chi. Trong đó, trà linh chi thường được lựa chọn hơn cả.
Người bệnh nên chọn mua loại nấm linh chi to, lành lặn, dầy dặn và còn nguyên tán.
Sau công đoạn làm sạch, dùng dao thái vụn hoặc thái thành lát mỏng, càng vụn càng mỏng thì càng tốt, vì như vậy khi hãm với nước sôi mới chiết xuất được tối đa hoạt chất.
Sau đó, đem sấy hoặc phơi thật khô rồi đựng trong lọ kín, dùng dần. Mỗi lần lấy chừng 10g, hãm với nước sôi trong bình kín, khoảng 30 phút sau thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Ngoài ra, cũng có thể dùng máy tán nghiền nấm linh chi thành dạng mịn như bông. Cách này giúp người bệnh sau khi hãm vừa uống được nước, vừa ăn cả bã một cách dễ dàng và tiết kiệm.
Để làm cho trà linh chi tăng hiệu quả, thơm ngon, dễ uống và mở rộng phạm vi tác dụng, người xưa còn phối hợp nấm linh chi với các vị thuốc khác để tạo ra các loại trà độc đáo như: trà linh chi hoàng kỳ, trà linh chi ngân nhĩ, trà linh chi cam thảo, trà linh chi nhân sâm, trà linh chi tam thất...
Bác sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀN
Khoa Y học cổ truyền - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
