Ngày 22-4, Bộ Công Thương làm việc với nhiều bộ, ngành và các tỉnh, TP vùng ĐBSCL để đánh giá nguồn cung, tình hình xuất khẩu gạo, số lượng gạo tồn kho của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, các khó khăn, vướng mắc và một số nội dung khác có liên quan.
Theo báo cáo của Sở Công Thương TP Cần Thơ, lượng gạo hàng hóa tồn kho của các DN trên 359.000 tấn và đang có khoảng 76.181 tấn gạo nằm ở các cảng.
Người dân miền Tây đóng lúa vào bao sau khi phơi. Ảnh: NHẪN NAM
Lượng gạo hàng hóa tồn kho trên 359.000 tấn
Theo đó, Sở Công Thương TP Cần Thơ đã có báo cáo tình hình về lượng gạo hàng hóa tại các cảng phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo.
Theo báo cáo, về nguồn cung, lúa đông xuân 2019-2020 đã thu hoạch dứt điểm, năng suất ước đạt 7,1 tấn/ha và ước tổng sản lượng đạt 572.142 tấn lúa. Lúa hè thu năm 2020 đã xuống giống được 74.700 ha, sắp đến thu hoạch, ước sản lượng sẽ khoảng 459.000 tấn lúa.
Về tình hình xuất khẩu gạo, Cần Thơ có 41 DN có giấy phép đủ điều kiện xuất khẩu gạo với năng lực sản xuất - tổng lượng sức chứa kho là 437.380 tấn thóc, 802.302 tấn gạo. Cạnh đó, có 48 cơ sở xay xát lúa, tổng công suất 728 tấn/giờ, có 62 cơ sở lau bóng, xát trắng, tổng công suất 1.103 tấn/giờ.
Về số lượng tồn kho của các thương nhân, lượng gạo hàng hóa tồn kho theo báo cáo của các DN trên địa bàn TP dự trữ phục vụ kinh doanh ước đạt 85.952 tấn lúa và 359.411 tấn gạo (tính đến ngày 14-4-2020).
Ba tháng năm 2020, xuất khẩu gạo ước đạt 210,9 ngàn tấn (tăng 5,59% so với cùng kỳ) với kim ngạch ước đạt 95,5 triệu USD (tăng 7,77% so với cùng kỳ).
Gạo được chuyển xuống sà lan mang đi tiêu thụ. Ảnh: GIA TUỆ
Đề xuất tạm ứng hạn ngạch tháng 5 là 200.000 tấn
Về khó khăn, vướng mắc, hiện tại, DN xuất khẩu gạo của TP Cần Thơ gặp một số khó khăn, vướng mắc như lượng gạo hàng hóa tồn kho của các DN trên địa bàn dự trữ phục vụ kinh doanh là rất lớn, tốn nhiều chi phí bảo quản, xử lý lúa, gạo.
Hàng nằm tại cảng chưa thể đăng ký mở tờ khai hải quan nên không xuất được, phát sinh nhiều chi phí (phí lưu Cont, lưu bãi, tiền phạt chậm giao hàng, đồng vốn bị đọng, tiền lãi suất ngân hàng, đáo hạn ngân hàng…) ảnh hưởng đến cân đối tài chính, không tiền mua lúa của nông dân, mất uy tín doanh nghiệp đối với bạn hàng quốc tế do vi phạm hợp đồng, thực hiện chậm tiến độ.
Đến nay, số lượng gạo đã được chuyển đến cảng ước tính khoảng 76.181 tấn. Trong đó có 30.058 tấn chưa mở tờ khai hải quan, 46.123 đã mở tờ khai hải quan nhưng chưa xuất đi được. Thị trường chủ yếu là Indonesia, Philippines, Malaysia, Papua New Guinea, Hong Kong, Qatar, Nga, UAE, Ghana, Mỹ…
Xuất phát từ tình hình thực tế, trên cơ sở cân đối nguồn lúa gạo trong nước đảm bảo an ninh quốc gia, đồng thời hỗ trợ cho DN kinh doanh xuất khẩu gạo vượt qua khó khăn, Sở Công Thương đề xuất các bộ Công Thương và Tài chính cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo nhưng kiểm soát về số lượng xuất khẩu để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
Đồng thời linh hoạt, tạo điều kiện cho các DN xuất khẩu gạo tiếp tục thực hiện các hợp đồng xuất khẩu đang có hiệu lực, hàng phải giao còn tồn đọng tại các cảng, giúp các DN hạn chế thiệt hại, vi phạm hợp đồng quốc tế.
Theo đó, sở này đề xuất lộ trình đối với TP Cần Thơ thì ưu tiên 1 là cho các DN xuất khẩu của TP Cần Thơ tiếp tục mở tờ khai và thông quan những lô hàng còn dở dang từ ngày 23 đến ngày 31-3 là 76.181 tấn như nêu trên.
Ưu tiên 2 là cho phép mở tờ khai và thông quan những lô hàng xuất khẩu nằm chờ tại cảng từ ngày 1 đến ngày 10-4, đối với lượng gạo xuất khẩu của DN có đăng ký hợp đồng giao hàng với lượng 50.000 tấn/178.579 tấn đã ký hợp đồng xuất khẩu.
Đối với DN xuất khẩu gạo cả nước, sở này kiến nghị Chính phủ cho phép tạm ứng hạn ngạch xuất khẩu gạo của tháng 5 là 200.000 tấn, để DN có hàng chờ tại cảng được mở tờ khai và thông quan xuất khẩu từ ngày 12-4 trở đi.
Để kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc trong điều hành xuất khẩu gạo như tình hình hiện nay, Sở Công Thương TP Cần Thơ kiến nghị Chính phủ cho phép thành lập ban điều hành xuất khẩu gạo, trong đó trưởng ban là phó thủ tướng Chính phủ để kịp thời giải quyết khó khăn liên quan đến hai bộ Công Thương và Tài chính.
