Tôi mang thai lần đầu được 2 tháng, xin bác sĩ cho biết thai phụ cần tiêm những loại vaccine nào để bảo vệ cả mẹ và bé? (Lê Hà Hiên, 28 tuổi, Đồng Nai).
Trả lời
Cơ thể phụ nữ trong quá trình mang thai có nhiều thay đổi về hệ thống miễn dịch, hệ tim mạch, hệ hô hấp. Đặc biệt là việc chuyển từ miễn dịch tế bào sang miễn dịch dịch thể có thể làm giảm khả năng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh truyền nhiễm.
Trong khi triệu chứng ban đầu tương tự các biểu hiện trong thai kỳ, dẫn đến chẩn đoán và điều trị trễ, từ đó tăng nguy cơ biến chứng. Chính vì vậy, tiêm phòng vaccine là giải pháp bảo vệ sức khỏe phụ nữ mang thai và thai nhi hiệu quả nhất.
Kháng thể IgG từ mẹ truyền qua nhau và bào thai sẽ tăng dần theo thời gian, cao nhất là trong tuần thứ 28 - 32 của thai kỳ. Ngoài ra, kháng thể còn có thể truyền qua nguồn sữa mẹ, góp phần tạo ra những kháng thể thụ động để bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời, khi trẻ chưa được tiêm ngừa bảo vệ.
Thời gian tiêm phòng tốt nhất là 3 tháng trước khi mang thai để cơ thể có đủ thời gian phát triển kháng thể. Trong giai đoạn này nên ưu tiên 4 loại vaccine gồm sởi, quai bị, rubella và thủy đậu.
Trong giai đoạn thai kỳ, phụ nữ mang thai cần tiêm vaccine cúm bất hoạt và Tdap (uốn ván - bạch hầu - ho gà), có thể tiêm thêm vaccine phòng ngừa COVID-19.
Ngoài ra, trong trường hợp cần thiết, các bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thêm vaccine viêm gan A, viêm gan B, phế cầu khuẩn, viêm màng não mủ HiB, viêm màng não mô cầu…
Tiêm vaccine sau sinh cũng quan trọng không kém. Người mẹ thường là người trực tiếp chăm sóc trẻ. Khi mẹ mang mầm bệnh có thể lây nhiễm cho con. Do đó, những loại vaccine nào trẻ chưa đủ điều kiện tiêm thì cần được tiêm ngừa cho mẹ ngay sau khi sinh.
Nếu mẹ chưa tiêm vaccine sởi, quai bị, rubella, thủy đậu trước khi mang thai cũng cần chủ động tiêm những vaccine này sau khi sinh con. Ngoài ra, người mẹ sau sinh có thể tiêm một số vaccine khác như viêm gan B, phòng virus HPV (dự phòng ung thư cổ tử cung), phế cầu khuẩn (dự phòng bệnh viêm phổi), Tdap (dự phòng bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván).
TS-BS Nguyễn Huy Luân, Trưởng Đơn vị tiêm chủng BV Đại học Y dược TP.HCM
