Chiều ngày 22-12, chốt phiên đầu tuần, thị trường chứng khoán Việt Nam đóng cửa với màu xanh bao phủ toàn thị trường. Chỉ số VN-Index dừng lại ở mức 1.751 điểm, tăng 46,72 điểm so với cuối tuần trước. Cùng chiều, HNX-Index tăng 1,26% lên 253,97 điểm, trong khi UPCoM-Index tăng 0,78% lên 119,41 điểm.
VN-Index đang thử thách mốc tâm lý này lần thứ năm, với thế cân bằng giữa lực mua duy trì đà tăng và áp lực chốt lời ngắn hạn.
Nhiều lực đỡ đến cùng lúc
Lý giải về nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán ngày 22-12 có một phiên giao dịch đầy hứng khởi, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng: Đà tăng của thị trường chứng khoán hiện nay không đến từ một yếu tố đơn lẻ, mà là sự hội tụ của nhiều lực đỡ cả trong và ngoài nước.
Trước hết, thị trường đang bước vào tuần chốt giá trị tài sản ròng (NAV) cuối năm của các quỹ đầu tư. Phần lớn các quỹ sẽ hoàn tất việc chốt sổ trong tuần này, qua đó tạo ra một lực cầu mang tính kỹ thuật và kỳ vọng tích cực cho thị trường.
Yếu tố thứ hai đến từ việc rủi ro bên ngoài đã được giải tỏa. Bởi trước đó, tâm lý nhà đầu tư chịu áp lực lớn từ lo ngại Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) tăng lãi suất, kéo theo nguy cơ dòng vốn toàn cầu rút về Nhật Bản.
Tuy nhiên, trong cuộc họp ngày 19-12, BOJ đã điều chỉnh tăng lãi suất tham chiếu ngắn hạn thêm 25 điểm cơ bản (0,25%) lên 0,75%/năm - đúng như kỳ vọng của thị trường, qua đó không tạo ra cú sốc nào.
Sau thông tin này, rủi ro hệ thống giảm rõ rệt, tâm lý nhà đầu tư bớt sợ hãi. Thực tế cho thấy, ngay cả những thị trường chịu ảnh hưởng trực tiếp như Nhật Bản đều ghi nhận diễn biến tích cực, góp phần củng cố niềm tin của dòng tiền.
Bên cạnh đó, thị trường còn được hỗ trợ mạnh bởi câu chuyện đầu tư công. Ngày 19-12, trên khắp cả nước đồng loạt khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật 234 công trình với tổng mức đầu tư lên tới hơn 3,4 triệu tỉ đồng. Trong đó, có 96 dự án có hơn 627.000 tỉ đồng vốn nhà nước, chiếm 18% tổng mức đầu tư và 138 dự án với hơn 2,79 triệu tỉ đồng từ nguồn vốn khác, chiếm 82% tổng mức đầu tư.
Đây là nguồn lực rất lớn cho chu kỳ đầu tư hạ tầng giai đoạn 2026–2030.
Phản ứng trước những thông tin tích cực nêu trên, ngay trong phiên cuối tuần trước và đầu tuần này, dòng tiền của nhà đầu tư đã dịch chuyển rõ nét vào các nhóm ngành hạ tầng và những doanh nghiệp trực tiếp hưởng lợi, tạo ra sức bật đáng kể cho thị trường.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, một yếu tố hỗ trợ quan trọng khác đến từ việc lãi suất trên thị trường liên ngân hàng đã hạ nhiệt rõ rệt. Trước đó, đây là rủi ro lớn nhất khiến tâm lý nhà đầu tư thận trọng, khi lãi suất qua đêm có thời điểm vọt lên 7,5%/năm.
Tuy nhiên, nhờ hoạt động bơm thanh khoản thông qua các kênh tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước, lãi suất liên ngân hàng hiện đã giảm về khoảng 5,7%/năm.
Việc mặt bằng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng giảm nhiệt không chỉ giúp thanh khoản hệ thống bớt căng thẳng, mà còn góp phần giải tỏa áp lực tâm lý, tạo điều kiện cho dòng tiền quay trở lại thị trường chứng khoán.
Dòng tiền lan tỏa, cổ phiếu phân hóa
Đánh giá về dòng vốn ngoại, ông Minh cho rằng áp lực rút ròng vẫn chưa thể chấm dứt trong ngắn hạn. Ngay cả khi kinh tế vĩ mô trong nước ổn định và tăng trưởng tích cực, xu hướng rút ròng của nhà đầu tư nước ngoài vẫn còn, do dòng vốn toàn cầu đang thu hẹp và có xu hướng quay về các thị trường phát triển, đặc biệt là Nhật Bản. Đây là áp lực mang tính xu hướng chung tại nhiều thị trường chứng khoán trên toàn cầu, chứ không chỉ riêng Việt Nam.
Tuy nhiên, ông Minh kỳ vọng bức tranh này sẽ dần cải thiện từ nửa đầu năm 2026, thậm chí sớm hơn vào đầu năm sau.
- Thứ nhất, vì áp lực tỉ giá được dự báo sẽ giảm, không còn căng thẳng như giai đoạn cuối năm 2024, đầu năm 2025.
- Thứ hai, chênh lệch lợi suất giữa USD và VND có xu hướng thu hẹp khi lãi suất toàn cầu có khả năng bước vào chu kỳ giảm, trong khi lãi suất trong nước có thể ổn định hoặc nhích lên. Điều này vừa hỗ trợ tỉ giá USD/VND, vừa làm giảm động lực rút vốn của khối ngoại.
Ngoài ra, làn sóng IPO và niêm yết mới trong thời gian tới sẽ là yếu tố quan trọng thu hút dòng vốn ngoại quay trở lại. Sau nhịp tăng mạnh của nhóm cổ phiếu chứng khoán, thị trường chuẩn bị đón thêm nhiều “hàng hóa” mới như các doanh nghiệp nông nghiệp, hạ tầng và nhiều thương vụ IPO khác, tạo thêm điểm đến cho dòng vốn nước ngoài.
Về triển vọng nhóm cổ phiếu hưởng lợi từ đầu tư công, ông Minh cho rằng đây là câu chuyện có sự phân hóa rõ rệt.
Xoay quanh trục các dự án hạ tầng quy mô lớn giai đoạn 2026–2030, có bốn nhóm ngành được xác định là hưởng lợi. Trong đó, nhóm xây dựng dù giữ vai trò trực tiếp thi công các dự án đầu tư công, nhưng lại không phải lựa chọn ưu tiên của dòng tiền dài hạn do biên lợi nhuận ở mức thấp.
Diễn biến tăng giá của cổ phiếu xây dựng vì vậy chủ yếu mang tính ngắn hạn, gắn với yếu tố kỳ vọng và tâm lý thị trường. Biên lợi nhuận mỏng của nhóm này đến từ nhiều nguyên nhân: Chi phí vật liệu đầu vào gia tăng, mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính cao, quy mô vốn tự có lại hạn chế trong khi giá trị hợp đồng lớn cùng với thời gian thu hồi vốn kéo dài khi thực hiện các dự án ngân sách nhà nước. Những yếu tố này khiến dư địa cải thiện lợi nhuận ròng của doanh nghiệp xây dựng tiếp tục bị giới hạn.
Bù lại, dòng tiền nhiều khả năng tập trung vào ba nhóm chính gồm vật liệu xây dựng, bất động sản và ngân hàng, nhất là những ngân hàng tài trợ vốn cho các dự án hạ tầng. Đây là các nhóm có khả năng hưởng lợi bền vững hơn.
Đánh giá về độ lan tỏa của dòng tiền, ông Dương Anh Vũ, chuyên gia kinh tế cho rằng, thị trường đang tích cực hơn so với các nhịp tăng trước.
Dù nhóm cổ phiếu “họ Vin” và một số ngân hàng lớn vẫn đóng góp đáng kể vào điểm số, nhưng lần này dòng tiền không còn chỉ tập trung vào một vài trụ cột. Nếu loại trừ nhóm Vin, định giá của phần lớn cổ phiếu trên thị trường hiện ở mức rất thấp, tạo dư địa lớn để thu hút dòng tiền quay lại.
Với những tín hiệu hiện tại, ông Vũ cho rằng thị trường không chỉ đang hồi phục kỹ thuật mà đã xác lập một xu hướng tăng mới. Thanh khoản cải thiện đều và dòng tiền lan tỏa rộng hơn giữa các nhóm cổ phiếu là hai yếu tố then chốt củng cố nhận định này, trong bối cảnh VN-Index đã vượt qua những vùng cản quan trọng.
