Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, luật sư Nguyễn Đức Chánh (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích: Ngày 1-2-2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ký Quyết định số 173/QĐ-TTg về việc công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra. Mặt khác, Bộ Y tế đã bổ sung bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra vào danh mục các bệnh truyền nhiễm nhóm A. Đây là các bệnh đặc biệt nguy hiểm, có khả năng lây lan rất nhanh, phát tán rộng và tỉ lệ tử vong cao hoặc chưa rõ tác nhân gây bệnh.
Theo quy định tại Điều 8 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 thì hành vi “Che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời các trường hợp mắc bệnh truyền nhiễm theo quy định của pháp luật” là một trong những hành vi bị nghiêm cấm.
Do đó, các hành vi trốn tránh các biện pháp phòng tránh dịch bệnh đều bị xử lý. Tùy tính chất và mức độ của hành vi mà người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hay xử lý hình sự.
Theo điểm a khoản 2 Điều 6 Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định “Che giấu hiện trạng bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A của bản thân hoặc của người khác mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A” sẽ bị phạt tiền từ 500 ngàn đồng đến 1 triệu đồng.
Còn người nào “Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A” sẽ bị phạt tiền 5-10 triệu đồng (điểm b khoản 2 Điều 10 Nghị định 176/2013/NĐ-CP), đồng thời bị áp dụng biện pháp “buộc thực hiện việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế”.
Về trách nhiệm hình sự, theo điểm c khoản 1 Điều 240 BLHS 2015, người nào thực hiện “Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” thì bị phạt tiền 50-200 triệu đồng hoặc bị phạt tù 1-5 năm. Nếu hậu quả làm chết người thì khung hình phạt là bị phạt tù 5-10 năm. Nếu hậu quả làm chết hai người trở lên thì khung hình phạt là bị phạt tù 10-12 năm (Điều 240 BLHS).
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 20-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.
Cũng theo luật sư Đức Chánh, ngày 28-2-2020, Chính phủ Việt Nam ra quyết định tất cả công dân Ý và Iran khi nhập cảnh Việt Nam phải cách ly bắt buộc 14 ngày. Ngày 29-2-2020, Bộ Y tế đã gửi công văn đến UBND các tỉnh, thành phố có hoạt động kiểm dịch y tế về việc thực hiện áp dụng tờ khai y tế đối với khách nhập cảnh đến từ hoặc đi qua Iran và Ý. Theo đó, đối tượng phải khai báo y tế là khách nhập cảnh đến hoặc đi qua Iran và Ý, địa điểm áp dụng tại tất cả các cửa khẩu.
Từ những phân tích trên, luật sư Chánh cho rằng: “Để xác định hành vi của N. có vi phạm pháp luật hay không thì cần phải xác định vào thời điểm nhập cảnh vào Việt Nam (ngày 2-3-2020) thì N. có khai báo việc mình đã từng đến Ý không? Nếu N. khai báo không trung thực để nhằm tránh việc bị cách ly hoặc áp dụng biện pháp y tế để phòng dịch COVID-19 thì có dấu hiệu hành vi vi phạm pháp luật”.
Ngay từ đêm 6-3, tuyến phố Trúc Bạch đã được phong tỏa một phần. Ảnh: VIẾT LONG
Cạnh đó, luật sư Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng cho rằng nếu N. đã kê khai đúng thông tin, nhưng vì thời điểm nơi mà N. đến không nằm trong danh sách khoanh vùng dịch để áp dụng cách ly thì N. sẽ không vi phạm pháp luật. “Với những thông tin ban đầu mà báo chí nêu thì chưa đủ dữ liệu để khẳng định được việc N. đã cố tình che giấu bệnh của mình để xem xét xử phạt vi phạm hành chính. Theo tôi, để phòng chống được dịch bệnh tốt nhất, đầu tiên cần có sự khai báo trung thực của người dân và các cơ quan chức năng phải cập nhật tình hình các vùng dịch để từ đó áp dụng biện pháp cách ly phù hợp” - luật sư Phát nêu.
Luật sư Đỗ Ngọc Thanh (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng trường hợp của N. thuộc diện phải cách ly ngay khi về nước. Bởi bất kể một công dân nào trong nước hay ngoài nước nhập cảnh vào Việt Nam mà có đi qua vùng dịch đều phải thực hiện việc khai báo y tế. Theo thông tin ban đầu, từ ngày 18-2-2020, N. có đến Milan (Ý) mặc dù thời điểm này thành phố chưa ghi nhận dịch COVID-19 nhưng đến thời điểm N. quay trở về Việt Nam vào ngày 2-3-2020, Ý đã là vùng dịch.
“Để phòng chống sự lây lan của bệnh, luật đã cho phép áp dụng hoạt động giám sát bệnh, cách ly y tế. Do đó ngày 28-2, Bộ Y tế đã gửi công văn đến UBND các tỉnh, thành phố có hoạt động kiểm dịch y tế về việc thực hiện áp dụng tờ khai y tế đối với khách nhập cảnh Việt Nam đến hoặc đi qua Iran và Ý. Thời gian áp dụng kể từ 0 giờ ngày 29-2-2020. Như vậy, tôi cho rằng N. thuộc trường hợp phải cách ly”.
| Bệnh nhân thứ 17 nhiễm COVID-19 tại Việt Nam là N. (26 tuổi), nữ quản lý khách sạn, trú tại 125 phố Trúc Bạch, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội). Sau hơn nửa tháng ở châu Âu (từ ngày 15-2 đến 2-3) thăm người thân, N. trở về Việt Nam trên chuyến bay số hiệu VN0054 của Vietnam Airlines. Theo chị này, thời gian ở châu Âu có đi tham quan Milan (Ý) và Paris (Pháp). Thời gian này chị N. cũng tiếp xúc với nhiều người có biểu hiện ho, hắt hơi. Sau khi về Việt Nam, chị N. tự cách ly trong phòng riêng trên phố Trúc Bạch. Ngày 3-3, chị xuất hiện sốt, ho, đau mỏi người. Ngày 4-3, do thấy đỡ hơn nên vẫn ở nhà. Đến ngày 5-3, chị sốt cao trở lại và được lái xe riêng của gia đình đưa vào BV Hồng Ngọc khám, sau đó được chuyển đến BV Bệnh nhiệt đới Trung ương (cơ sở Kim Chung, Đông Anh, Hà Nội). Tại bệnh viện, chị N. đã được làm xét nghiệm cho kết dương tính với COVID-19. |
