CSGT được trưng dụng điện thoại: Ý bạn thế nào?

Theo khoản 6 Điều 5 của Thông tư 01/2016 (do Bộ Công an ban hành), CSGT có quyền: “Trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các loại phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật”.

Có thể trưng dụng cả điện thoại trong túi?

Các loại tài sản có khả năng bị trưng dụng khá rộng. Đó có thể là chiếc xe, máy quay film, máy chụp ảnh, camera hành trình, thậm chí kể cả chiếc điện thoại trong túi quần hay cái máy tính bảng trong túi xách cũng có thể bị trưng dụng.

Tuy vậy, quy trình thực hiện việc trưng dụng hoàn toàn không được nêu ra một cách rõ ràng. Chính điều này càng làm nhiều người lo lắng.

Đại diện Cục CSGT (C67), Bộ Công an đã giải thích với Pháp Luật TP.HCM là CSGT có căn cứ và thẩm quyền thực hiện quyền trưng dụng đã nêu.

Cụ thể, theo khoản 15 Điều 15 Luật CAND 2014 (có hiệu lực ngày 1-7-2015), quy định công an có quyền huy động, trưng dụng phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện theo quy định.

“Trong các tình huống cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy thì CSGT có quyền trưng dụng” - Trung tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Tuyên truyền, phổ biến pháp luật C67, nhấn mạnh.

Chỉ bộ trưởng, chủ tịch tỉnh mới có quyền

Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008 (có hiệu lực từ 1-1-2009) đã quy định khá rõ về nguyên tắc chỉ được trưng mua trong “trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia” (Điều 4).

Cụ thể hơn, Điều 5 của luật này nêu rõ về điều kiện trưng mua là khi Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản khi đất nước chiến tranh hoặc tình trạng khẩn cấp về quốc phòng (theo quy định của pháp luật về quốc phòng và pháp luật về tình trạng khẩn cấp); an ninh quốc gia có nguy cơ bị đe dọa (theo quy định của pháp luật về an ninh quốc gia) hay phải đối phó với nguy cơ hoặc để khắc phục thảm họa do thiên tai, dịch bệnh gây ra trên diện rộng...

Luật này yêu cầu việc trưng dụng tài sản nói trên phải được thực hiện theo quy trình nghiêm ngặt và chỉ có Bộ trưởng các Bộ Tài chính, Quốc phòng, Công an, GTVT, NN&PTNT, Y tế, Công Thương và chủ tịch UBND cấp tỉnh mới có thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản.

Vì sao dư luận lo ngại và băn khoăn?

Quy định nói trên của Thông tư 01/2016 của Bộ Công an đã gây nhiều lo ngại trong dư luận.

Thứ nhất là về thẩm quyền. Luật Công an nhân dân, Thông tư 01/2016 quy định cho chiến sĩ công an, trong đó có lực lượng CSGT đang thi hành nhiệm vụ trên đường có quyền trưng dụng tài sản của dân liệu có “chỏi’ với quy định trong Luật Trưng mua, trưng dụng khi luật này quy định thẩm quyền trưng dụng thuộc về cấp bộ trưởng và chủ tịch tỉnh?

Thứ hai là về các trường hợp được trưng dụng. Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản chỉ cho phép Nhà nước được trưng dụng tài sản của tổ chức, cá nhân trong những trường hợp rất đặc biệt như tình trạng chiến tranh, thiên tai địch họa… Nhiều người nêu câu hỏi, CSGT với nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông là chủ yếu thì có cần thiết phải trao quyền này cho các anh khi mà hệ lụy của nó thì quá nhiều như vậy?

Thứ ba là về trình tự thủ tục trưng dụng phương tiện giao thông, phương tiện liên lạc của CSGT. Thông tư là văn bản hướng dẫn dưới luật chi tiết nhất rồi, thế nhưng trong văn bản nói trên, trình tự thủ tục trưng dụng không hề được quy định, hướng dẫn, giải thích. Nhiều người thắc mắc không biết CSGT sẽ thực hiện quyền này theo quy trình, thủ tục như thế nào để có thể giám sát kiểm tra?

Thứ tư, trưng dụng phương tiện liên lạc và quyền bí mật đời tư. Cái điện thoại ngày xưa chỉ nghe và nói chứ cái điện thoại di động bây giờ là cả một “kho” dữ liệu về nhân thân, từ hình ảnh, video, tin nhắn đến các ứng dụng về công việc, lịch trình, sức khỏe, thói quen, hành vi... đều nằm trong điện thoại. Nó không còn đơn giản là một tài sản vật chất nữa! Nói trưng dụng một phát là cầm đi luôn, dân biết tính sao?

***

Còn có những lo ngại thứ n xung quanh quy định cho phép CSGT có quyền trưng dụng phương tiện liên lạc của người dân.

PLO kính mời bạn đọc bày tỏ suy nghĩ, lo ngại, băn khoăn, thắc mắc của mình về vấn đề này. Bạn đọc cũng có thể bày tỏ quan điểm của mình bằng việc bỏ phiếu trong phần bình chọn ngay trong bài. PLO trân trọng cám ơn các ý kiến bạn đọc tham gia và sẽ tổng hợp đăng tải nhằm chuyển đến các cơ quan chức năng thêm nhiều thông tin để có hướng xử lý thích hợp.