Sáng 5-11, tại phiên chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ, đại biểu (ĐB) Lê Hoàng Anh (Gia Lai) nêu thực trạng nhiều cây xăng ở Hà Nội, TP.HCM không bán hoặc bán nhỏ giọt gây bức xúc trong dư luận.
"Thanh tra Chính phủ đã chỉ đạo thanh tra đột xuất về xăng dầu tại hai thành phố lớn này hay chưa ?"- ông hỏi và chuyển câu hỏi này tới Bộ trưởng Công Thương.
Điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu về Việt Nam
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, cho biết Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra về xăng dầu theo chỉ đạo của Thủ tướng. Việc này nhằm cùng Bộ Công Thương chỉ ra tồn tại, hạn chế để khắc phục, góp phần bình ổn giá xăng dầu tới đây.
Tiếp vấn đề này theo đề nghị của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết vấn đề xăng dầu đã được báo cáo đầy đủ tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội ngày 28-10 vừa qua. “Nguyên nhân, giải pháp tại phiên thảo luận đến thời điểm này vẫn còn nguyên nguyên giá trị”- ông Diên khẳng định.
 |
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn của ĐB Quốc hội. Ảnh: Đ.MINH |
Bộ trưởng Công Thương cho rằng xăng dầu thế giới và trong nước những ngày qua tiếp tục có nhiều diễn biến mới. Nguồn cung xăng dầu ngày càng khan hiếm do châu Âu và các nền kinh tế lớn gia tăng thu mua lượng dầu hiện có từ nguồn cung chính là OPEC+ và Nga. Vì sát đến thời điểm 25-11 là ngày phương Tây áp lệnh trừng phạt lần thứ 8 lên Nga, cấm tuyệt đối việc mua bán xăng dầu của Nga...
Cạnh đó, tỉ giá ngoại tệ mạnh liên tục thay đổi, tăng cao trong tuần qua và dự báo tiếp tục điều chỉnh trong một vài tuần tới, gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu.
Cùng với đó, việc tiếp cận vốn ngoại tệ để được bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối cũng còn khó khăn, bởi do nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng. Do đó, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung trong hệ thống tiếp tục diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là các thành phố lớn.
Trước tình hình trên, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành chức năng vào cuộc. Mỗi ngành chức năng đều đã và đang làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình. Sự phối hợp giữa Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước cũng như các ngành chức năng đã hiệu quả hơn.
Trong chiều 4-11, Bộ Tài chính chính thức có dự kiến phương án điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu về Việt Nam để lấy ý kiến Bộ Công Thương. Cũng ngay trong chiều qua, Bộ Công Thương đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính để trong kỳ điều hành ngày 11-11 tới những chi phí phát sinh sẽ được cập nhật.
Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo cụ thể cho các ngân hàng thương mại xem xét, giải quyết đối với những doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận vốn và bảo lãnh cho việc thanh toán.
Mặt khác, Bộ Công Thương đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường trong cả nước phối hợp với cơ quan chức năng tại địa bàn tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý theo quy định hiện hành. “Các hình phạt bổ sung sẽ được nghiên cứu và áp dụng vào thời điểm phù hợp”- ông Diên nói.
Hiện bộ này đã có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường công tác quản lý nhà nước theo thẩm quyền và phối hợp với Bộ Công Thương cũng như các bộ ngành để giải quyết một cách dứt điểm.
Bộ trưởng Bộ Công thương bày tỏ hi vọng với những nỗ lực trên, trong những ngày tới tình hình xăng dầu cơ bản được giải quyết.
Ông cũng nhấn mạnh tình hình xăng dầu thế giới ảnh hưởng rất lớn đến nước ta. Xăng dầu sản xuất trong nước đạt khoảng 80% nhu cầu, nhưng trong số này, một nửa, thậm chí già nửa lượng dầu thô chúng ta vẫn phải nhập từ thế giới nên thị trường thế giới thế nào sẽ tác động vào thị trường trong nước như thế. Ngoài ra, còn có 20% lượng xăng dầu thành phẩm từ nước ngoài nên cũng bị ảnh hưởng.
“Đến giờ này, chúng ta đạt 86% kế hoạch của cả năm. Dự trữ thương mại và các cấp đều bảo đảm theo kế hoạch”- ông Diên cho hay.
Cấp phép đầu mối xăng dầu tràn lan gây khó quản lý
Tranh luận lại, ĐB Nguyễn Anh Trí cho rằng thực tế quy định của Nghị định 95/2021 của Chính phủ về kinh doanh xăng, dầu đã lạc hậu, không phù hợp. ĐB đề nghị Bộ Công thương xem xét việc này.
Về việc cấp các loại giấy phép thời gian qua, ĐB cho rằng Bộ Công thương đã cấp phép tràn lan quá nhiều đầu mối xuất nhập khẩu xăng dầu dẫn đến hệ lụy khó quản lý. “Trong khi Nhật Bản chỉ có 5 đầu mối, Trung Quốc 4-6 đầu mối, Bộ công Thương cấp phép tới 36 đầu mối nhập khẩu xăng dầu và hơn 330 thương nhân phân phối xăng dầu”- ĐB Trí dẫn chứng.
 |
ĐB Nguyễn Anh Trí tranh luận lại phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Ảnh: Đ.MINH |
Trả lời, Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ điều hành giá xăng dầu phải thực hiện theo các quy định của pháp luật hiện hành. Nghị định 95 quy định 10 ngày một lần điều chỉnh giá xăng dầu một lần, căn cứ điều chỉnh là tính giá bình quân 10 ngày trước của thị trường thế giới. Đây là quy định thực hiện trong lúc bình thường.
Tuy nhiên, như phát biểu trước Quốc hội vào ngày 28-10, thị trường xăng dầu rất dị biệt trong bối cảnh thế giới hỗn loạn, rõ ràng quy định trên đã bộc lộ những khiếm khuyết. Chính phủ đã nhận thấy điều này và đã chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ ngành nghiên cứu để sửa Nghị định 95 cho phù hợp với thực tiễn.
Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh thế giới thay đổi hằng ngày, thậm chí là hàng giờ, nên dù có cố gắng đến đâu thì quy định pháp luật bao giờ cũng có độ trễ so với thực tiễn.
Ông hi vọng sẽ sửa quy định trên cho sát hơn với tình hình, nhưng với tình hình thay đổi hàng giờ như hiện nay thì đó chỉ là điều “chúng ta mong muốn thôi”.
Về việc cấp phép kinh doanh xăng dầu, Bộ trưởng Công Thương cho biết việc cấp phép thực hiện theo đúng quy định hiện hành. “Từ khi về bộ, tôi là người đưa ra trong Ban Cán sự và lãnh đạo Bộ thống nhất chủ trương không cấp mới thêm, chỉ cấp đổi giấy phép. Tuy nhiên một số doanh nghiệp chứng minh đủ điều kiện, đến bây giờ đang đặt trên bàn lãnh đạo Bộ cả chục hồ sơ như thế”- ông Diên nói.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm rõ, hệ thống kinh doanh xăng dầu của nước ta hiện nay đa tầng nấc, dẫn đến rối trong bối cảnh phức tạp như hiện nay.
“Nhiều tầng nấc dứt khoát dẫn đến làm tăng chi phí, phải cộng vào giá bán lẻ thôi”- ông Diên nói và cho rằng trong thời gian tới cần xem xét sắp xếp lại hệ thống, từ doanh nghiệp đầu mối cho đến đại lý và đến cửa hàng bán lẻ.
Xem xét lại thời điểm điều chỉnh giá xăng, dầu
Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết Chính phủ cũng yêu cầu các bộ ngành nghiên cứu, sửa đổi quy định để điều hành giá xăng dầu trong nước sát tình hình thực tế hơn.
Nếu 10 ngày không phù hợp thì có thể rút thời gian điều hành xuống còn 5 ngày. Thậm chí, nếu lấy ý kiến rộng rãi người dân, đối tượng chịu tác động, đa số ý kiến cho rằng điều chỉnh giá theo ngày là phù hợp thì Bộ sẽ tham mưu Chính phủ.
