Đảng Dân chủ tung đòn hiểm, ông Trump chật vật

Cảnh báo rằng nền dân chủ Mỹ đang bị đe dọa, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi ngày 5-12 (giờ địa phương) đã chỉ đạo Ủy ban Tư pháp Hạ viện soạn thảo các điều khoản luận tội đối với Tổng thống Donald Trump, theo hãng tin Reuters. Theo một nguồn tin, ủy ban của Hạ viện sẽ soạn thảo và đề nghị các điều khoản luận tội lên Hạ viện sớm nhất là ngày 12-12. Nếu các điều khoản luận tội được thông qua, một phiên xét xử sẽ được tổ chức tại Thượng viện về việc có nên hay không phế truất ông Trump.

Hé lộ các điều khoản luận tội ông Trump

Theo đài CNN, hiện ông chủ Nhà Trắng có thể đối mặt với ít nhất bốn điều khoản luận tội chủ chốt sẽ được phe Dân chủ đưa ra sắp tới, bao gồm:

Hối lộ: Đảng Dân chủ đã mở cuộc điều tra hồi tháng 9-2019 tập trung vào cáo buộc Tổng thống Trump gây sức ép lên Ukraine tiến hành điều tra cựu phó tổng thống Joe Biden - ứng viên tổng thống Dân chủ năm 2020. Được yêu cầu giải thích về điều này, bà Pelosi nói: “Hối lộ là việc cấp hoặc từ chối hỗ trợ quân sự để đổi lấy tuyên bố công khai về cuộc điều tra giả mạo nhằm vào cuộc bầu cử. Đó là hối lộ”.

Các chuyên gia pháp lý cho rằng có một sự nôn nóng rõ ràng để đóng khung “hành vi” của Tổng thống Trump vào tội hối lộ, vì đó không chỉ là một khái niệm dễ hiểu mà còn là một trong hai tội danh được đưa ra luận tội, đề cập cụ thể trong Hiến pháp Mỹ. Theo đó, hiến pháp quy định rõ ràng rằng một tổng thống có thể bị luận tội vì “tội phản quốc, hối lộ cùng các tội phạm và hành vi sai trái nghiêm trọng khác”.

Lạm dụng quyền lực: Một số chuyên gia pháp lý tranh luận rằng thay vì cáo buộc Tổng thống Trump tội hối lộ dựa trên các thỏa thuận liên quan đến Ukraine, phe Dân chủ tại Hạ viện nên khép hành vi của ông vào tội lạm quyền.

Hối lộ chính trị là một dạng tội danh được xác định rất hạn hẹp theo luật pháp của Mỹ và các đồng minh Cộng hòa của ông Trump có thể lập luận rằng đảng Dân chủ không đủ chứng cứ để chứng minh ông Trump đã phạm tội này. Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng luận tội là một quá trình chính trị chứ không phải là một thủ tục tố tụng tại tòa án và phe Dân chủ không bắt buộc phải áp dụng định nghĩa hối lộ trong bộ luật hình sự Mỹ.

Cản trở Quốc hội: Việc ông Trump từ chối tuân thủ các trát triệu tập của Quốc hội do ủy ban điều tra ở Hạ viện ban hành được đánh giá là có thể tạo thành cơ sở cho cáo buộc cản trở Quốc hội Mỹ. Trong báo cáo đưa ra hồi tuần này, phe Dân chủ tại Hạ viện cáo buộc ông Trump đã cản trở cuộc điều tra của họ, từ chối cung cấp các tài liệu liên quan và lời khai từ những cố vấn cấp cao của ông, cố gắng ngăn chặn các quan chức chính phủ ra điều trần, thậm chí đe dọa nhân chứng.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: SKY NEWS

Cản trở tư pháp: Một số nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện tập trung vào riêng vấn đề Ukraine, trong khi một số người khác tranh luận rằng ông Trump nên bị luận tội dựa trên báo cáo điều tra dài 448 trang do cựu công tố viên Robert Mueller đưa ra hồi tháng 4-2019 về cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016.

“Báo cáo của ông Mueller đã tìm thấy ít nhất năm trường hợp tổng thống cản trở cuộc điều tra hình sự của Bộ Tư pháp về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử năm 2016” - GS luật thuộc ĐH Bắc Carolina Michael Gerhardt cho biết. Các trường hợp này bao gồm việc ông Trump để ông Mueller bị sa thải, hứa tha tội cho các cựu trợ lý hàng đầu và đe dọa cựu luật sư riêng Michael Cohen để ngăn ông làm chứng.

Động thái gây tranh cãi?

Theo GS Jonathan Turley thuộc ĐH George Washington, ủy ban điều tra luận tội đến nay vẫn không đưa ra được bằng chứng cho thấy Tổng thống Trump hành động với ý định sai trái nhằm cản trở công lý. Giáo sư này kêu gọi phe Dân chủ hãy chậm lại và vận dụng pháp luật để buộc các nhân chứng quan trọng khai báo trước khi tuyên bố cần phải loại bỏ ông Donald Trump. Ông này cho rằng một bản luận tội “nhanh và hẹp” sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm cho các nhiệm kỳ tổng thống trong tương lai.

Ông Turley cũng tiết lộ chính ông đã không bỏ phiếu ủng hộ Tổng thống Trump trong cuộc bầu cử năm 2016, song sự phản đối tổng thống “không liên quan” đến các vấn đề hiện tại. Chuyên gia này nói: “Một cá nhân có thể phản đối các chính sách và hành động của Tổng thống Trump, song vẫn phải kết luận rằng cơ sở pháp lý hiện nay đối với việc luận tội là rất không thỏa đáng, mà thậm chí trên một số khía cạnh còn thiếu trầm trọng”.

Trong khi đó, trang phân tích Politico nhận định đảng Dân chủ bây giờ đang ở ngã ba đường. Đảng này có thể tiếp tục quy trình luận tội, nhanh chóng dùng thế đa số hiện có trong Hạ viện để quyết định chính thức luận tội phế truất ông Trump mặc cho việc Thượng viện do đảng Cộng hòa sẽ tìm mọi cách ngăn cản việc này.

Một lựa chọn khác là phe Dân chủ có thể tiếp tục đẩy mạnh các buổi điều trần công khai nhắm vào các nhân vật thân cận của Tổng thống Donald Trump. Việc liên tục yêu cầu những cộng sự của ông chủ Nhà Trắng ra đối chất công khai dù có thể không phế truất ông Trump nhưng nhiều khả năng cũng sẽ khiến một số nhân vật trên mất chức.

Theo Politico, ý định của phe Dân chủ ở đây là dẫu không hoàn toàn bãi nhiệm được ông Trump thì cũng triệt hạ khả năng tái đắc cử của ông chủ Nhà Trắng. Cụ thể, mục tiêu là nhắm vào và làm lung lay quan điểm bộ phận cử tri trung lập không thuộc khối ủng hộ truyền thống của đảng Cộng hòa đã giúp ông Trump đắc cử năm 2016. Chỉ cần bộ phận này không tiếp tục bầu cho ông nữa thì Tổng thống Trump sẽ khó lập lại kỳ tích năm 2020.