Tại hội thảo lấy ý kiến về biểu giá bán lẻ điện do Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức ngày 5-11, nhóm xây dựng đề án “Cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện” đã đưa ra một số đề xuất điều chỉnh bậc thang biểu giá điện.
Ưu tiên phương án giá điện năm bậc thang
PGS-TS Bùi Xuân Hồi, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, chủ nhiệm đề án, cho rằng biểu giá điện bán lẻ sáu bậc thang hiện nay không còn phù hợp. Đặc biệt, các nước không có quan điểm bù chéo trong xây dựng giá điện giữa các hộ tiêu dùng. Giá điện luôn được điều chỉnh để phản ánh đúng các chi phí cung ứng điện khi giá các nhiên liệu đầu vào thay đổi.
Do đó, nhóm nghiên cứu đề xuất giảm bậc thang giá điện sinh hoạt hiện nay từ sáu xuống còn 3-4-5 bậc. Trong đó, phương án năm bậc thang được ưu tiên lựa chọn. Với phương án năm bậc, nhóm nghiên cứu đề xuất các bậc: Dưới 100 kWh, 101-200 kWh, 201-400 kWh, 401-700 kWh và trên 700 kWh. Cụ thể, những hộ dùng dưới 100 kWh/tháng sẽ trả chi phí chỉ bằng 95% giá bán lẻ điện bình quân. Hộ dùng bậc 2 sẽ trả bằng 113% giá bán lẻ bình quân; bậc 3 bằng 137%; bậc 4 bằng 151% và bậc 5 bằng 156% giá bán lẻ điện bình quân.
Theo ông Hồi, phương án năm bậc này sẽ không tác động đến chỉ số giá tiêu dùng. Như vậy, so với biểu giá điện đang sử dụng, đề xuất năm bậc sẽ không còn bậc thang 50 kWh đầu tiên và kéo dài bậc thang cuối lên trên 700 kWh.
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng đề xuất nên điều chỉnh giá điện sáu tháng/lần theo mùa khô và mùa mưa. Đồng thời cần đưa ra phương án điều chỉnh bất thường khi có sự biến động lớn về giá nhiên liệu, vì nguyên liệu ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và mua điện. “Giá điện cần theo mô hình điều hành như giá xăng dầu hiện nay” - ông Hồi đề xuất.
Ông Hồi nhìn nhận các phương án 3-4-5 bậc không gây tác động nhiều đến hộ tiêu dùng và doanh thu của EVN chỉ giảm nhẹ. Phương án ba bậc triển khai thực tế sẽ đơn giản hơn bốn và năm bậc. Phương án năm bậc phù hợp hơn cả với các mục tiêu như hộ tiêu dùng bậc 101-200 kWh/tháng chịu tác động ít nhất trong ba phương án. “Việc chia các bậc thang dùng nhiều điện chi tiết hơn cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay” - ông Hồi phân tích.
Ông Lê Hồng Tịnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội, góp ý tại hội thảo. Ảnh: EVN
Rút ngắn tần suất điều chỉnh giá điện
Chia sẻ tại hội thảo, phần lớn các chuyên gia đều đồng tình điều chỉnh biểu giá điện sinh hoạt xuống năm bậc thang và chu kỳ điều chỉnh giá sáu tháng/lần.
GS Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, cho biết giá bán lẻ điện rất quan trọng đối với người dân, cơ cấu biểu giá điện cũng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu của EVN. Về bậc thang giá điện, ông Long cho rằng việc chia năm bậc thang là hợp lý. Nếu chia bậc quá ít sẽ không phản ánh đúng mức độ tiêu dùng, không tiết kiệm năng lượng.
Trong khi đó, PGS-TS Trần Văn Bình, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, chia sẻ điện là sản phẩm đặc biệt, là đầu vào của mọi ngành sản xuất, các hộ gia đình. Bất kỳ sự thay đổi nào của giá điện cũng ảnh hưởng đến toàn xã hội. Do đó phải làm rõ để xã hội hiểu về ngành điện, hiểu về cơ cấu hình thành nên giá điện. “Điện được sản xuất từ nhiều nguồn nguyên liệu khác nhau. Khi nguồn nguyên liệu đầu vào tăng thì giá điện cũng phải tăng. Trước đây, khi chúng ta khai thác than ở độ sâu 10 m, chi phí sẽ khác với việc hiện nay khai thác ở độ sâu 100 m. Than là nguyên liệu đầu vào của ngành điện, than tăng, điện cũng phải tăng…” - ông Bình nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), lại cho rằng nên chọn phương án giá điện 3-4 bậc thang. Theo ông Thỏa, phương án năm bậc có tỉ lệ chênh lệch giữa các bậc chưa hợp lý. Chẳng hạn như ở bậc cao nhất nghĩa là hộ đó dùng nhiều điện nhất nhưng tỉ lệ chênh lệch so với bậc trước liền kề lại rất thấp. Trong khi tỉ lệ chênh lệch bậc 2 và 1 lại rất cao.
Còn ông Lê Hồng Tịnh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội, cho rằng cần mạnh dạn nghiên cứu chính sách điều chỉnh giá điện trong năm thành bốn lần. Giá điện có thể tăng hoặc giảm phụ thuộc vào mùa mưa hoặc mùa khô. “Cải tiến biểu giá điện có ý nghĩa rất lớn, song cần phải có tính đột phá để thay đổi chính sách tốt hơn. Đặc biệt, khi Việt Nam đang tiệm cận theo nền kinh tế thị trường thì các chính sách giá điện cũng cần phải đảm bảo nguyên tắc thị trường” - ông Tịnh nói.
| Đối chiếu theo biểu giá điện sinh hoạt sáu bậc thang hiện tại, nếu áp dụng năm bậc như đề xuất thì hộ sinh hoạt sử dụng nhiều điện (bậc 4-5) sẽ có đơn giá thấp hơn. Trong khi các hộ sử dụng bậc 1 (sản lượng điện ít hơn) sẽ có đơn giá cao hơn. Như vậy, người dùng càng nhiều điện, giá điện càng rẻ hơn, mục tiêu khuyến khích tiết kiệm điện sẽ khó đáp ứng. _____________________ 70 tỉ đồng là số tiền Nhà nước hỗ trợ giá điện cho hộ nghèo mỗi năm. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia kinh tế, Nhà nước không nên đưa chi phí này tính vào giá điện, sẽ làm méo mó thị trường. |
