Đi tìm 'nữ hoàng cây xanh' cho thủ đô Hà Nội

Trước hết chúng ta nên xem qua tiêu chí của cây xanh đô thị từ các nước có kinh nghiệm về trồng cây xanh đô thị trên thế giới. Tôi thường tham khảo tài liệu từ nước Pháp nên tôi sẽ áp dụng vào trong bài viết này theo các tài liệu chuyên ngành và với tiêu chí rõ ràng - "Cây xanh đường phố không chỉ tạo nên bức tranh sinh động cho một thành phố mà còn phụ thuộc rất nhiều vào nét văn hóa, truyền thống và môi trường sinh thái, thổ nhưỡng của nơi cây xanh được trồng". Không thể nào cứ duy ý chí, thích cây nào theo ý lãnh đạo là trồng cây ấy (!). 

Như vậy, điều kiện để được là cây trồng đô thị theo tôi cần các yếu tố sau: 

- Cây thường xanh quanh năm không rụng lá theo mùa, có bóng mát, tán lớn, có khả năng hút khói bụi ô nhiễm, giảm tiếng ồn, thích hợp thổ nhưỡng, khí hậu vùng miền được trồng. 

- Rễ không ăn quá sâu để làm hỏng các công trình ngầm, cây không quá cao để ảnh hưởng các công trình trên cao và cũng không quá thấp để làm ảnh hưởng tầm nhìn của người điều khiển giao thông đô thị. 

- Không có hoa, quả nặng mùi, không độc, không ăn được. Quả, hoa rụng không làm bẩn đường phố, khó vệ sinh. 

- Gỗ không quan trọng có giá trị thấp cũng được vì cây xanh đường phố khác cây trồng rừng sản xuất. ….

Với những tiêu chí và những kiến thức về thực vật của bản thân, tôi xin đề xuất một số (5) loài thực vật sau đây và xếp theo thứ tự ưu tiên từ cao đến thấp: 

1. Cây viết - Mimusops elengii 

Đi tìm 'nữ hoàng cây xanh' cho thủ đô Hà Nội ảnh 1
 

Là loài thực vật gần như đáp ứng đầy đủ các tiêu chí cây xanh đô thị. Cây có chiều cao thấp <= 22m và phân cành sớm, cây có thể tạo dáng đẹp nên được trồng trên các đường phố để làm cảnh, bóng mát. Cây thường xanh, không rụng lá theo mùa, hoa có mùi thơm nhẹ. Rất thích hợp (tuyệt vời) với các con đường nhỏ, lề đường hẹp ở Hà Nội vì thân cây lâu năm cũng chỉ có đường kính gốc trung bình (max <=45cm). Cây này ưa đất sâu, dày, ẩm và sống tốt ở môi trường ô nhiễm khói bụi. Hạn chế: Cây này là hay bị bệnh sâu đục thân và thân cây xù xì, không trơn, láng, mượt như các loài cây khác (hơi xấu) Cách trồng đề xuất: Trồng thuần loại theo các từng con đường nhỏ, chật hẹp. Nơi khu vực ít nhà cao tầng. 

2. Vàng anh – Saraca dives 

Vàng anh là loài thực vật đáp ứng rất tốt các tiêu chí cây xanh đô thị. Cây thường xanh, phân cành sớm, tán rất rộng và hoa cũng rất đẹp (màu áo cà sa phật giáo) lá non to, màu tím rủ xuống như những tà áo của phật tử. Cây rất ít bị sâu bệnh, tạo bóng mát tán lớn, sống tốt ở môi trường ô nhiễm khói bụi. Hạn chế: Hoa và quả rất nhiều nên đôi khi rụng xuống quét dọn cũng mệt … Cách trồng đề xuất: Trồng thuần loại theo từng con đường trung bình. Nơi khu vực có nhà cao tầng thấp. 

3. Cây lim xẹt bắc – Peltophorum tonkinensis 

  Ảnh: Trịnh Ngọc Bon

Lim bắc là loài thực vật đáp ứng rất tốt các tiêu chí cây xanh đô thị Cây thường xanh phân cành sớm, thân gỗ thuôn, đẹp, cao 25m, đường kính <=60cm. Cụm hoa chùm, màu vàng, rất đẹp thường mọc ở đầu cành sinh trưởng tốt trên đất sét, sâu, dày. Ít bị sâu sâu ăn lá, sâu đục thân và bệnh nấm cây. Hạn chế của cây này lá nhỏ (có rụng lá một phần theo mùa) Cách trồng đề xuất: Trồng thuần loại theo các từng con đường có lề đường rộng. Nơi khu vực có nhà cao tầng. 

Ghi chú: Có một loài cùng giống với cây này cũng được trồng làm cây xanh đô thị nhưng rất tệ đó là Lim xẹt cánh - Peltophorum pterocarpumvà cây này rất dễ gieo ươm tạo cây con nên xác định kỹ trước khi trồng để tránh như “vụ án Vàng Tâm ở đường Nguyễn Chí Thanh. 

 Lim xẹt cánh - Peltophorum pterocarpum

4. Cây sấu - Dracontomelum mangiferum/Nhội - Bischofia trifoliata 

Đi tìm 'nữ hoàng cây xanh' cho thủ đô Hà Nội ảnh 5
 

Cây này thì tôi để dành không gian cho chính những người Hà Nội phán xét … Đây là một cây đã trồng trên nhiều tuyến phố Hà Nội khá đẹp. Nhưng vẫn lưỡng lự chọn giữa Cây sấu và Cây nhội - Bischofia trifoliata. Hạn chế: cây có bạnh vè (gốc bành ra để giữa cho cây chắc chắn), rụng lá khá nhiều, quả ăn được, rụng xuống làm bẩn đường phố, khó vệ sinh … (nhưng giờ thì chưa chín có khi người dân đã hái hết rồi). 

 Cây nhội - Bischofia trifoliata

5. Xà cừ - Khaya senegalensis 

Dù bất cứ ý kiến nào thì tôi vẫn chấp nhận cây Xà cừ Khaya senegalensis trồng ở các tuyến đường rộng dẫn vào nội ô Hà Nội. Các con đường lớn, vỉa hè rộng thoáng đãng thì xà cứ vẫn là cây ưu tiên. Bởi vì đây là cây ngoại lai duy nhất mà người Pháp đã trồng rất thành công ở Việt Nam.

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm