Điện ảnh Việt phất lên nhờ nước ngoài

LTS: Trong khi các lĩnh vực giải trí khác như âm nhạc, sân khấu... của ta hoạt động khá èo uột, nghiệp dư thì ngành điện ảnh những năm vừa qua đã bật dậy nhanh chóng. Thậm chí Việt Nam còn được tạp chí điện ảnh The Hollywood Reporter của Mỹ xếp vào danh sách 13 thị trường điện ảnh mới nổi. Trước đây người ta hay đổ lỗi cho khán giả thờ ơ, do trình độ thưởng thức... Nay thì câu trả lời đã rõ: Công chúng vô tội, có tội chăng là cách làm của người làm nghề.

Năm 2015 chỉ vừa mới bắt đầu nhưng riêng TP.HCM đã có thêm bốn cụm rạp chiếu phim với 23 phòng chiếu tiêu chuẩn cao đi vào hoạt động; phim Cha và con và… của đạo diễn Phan Đăng Di chính thức tranh giải tại Liên hoan phim Berlin (Đức); những bộ phim tài liệu, phim độc lập vốn khó khăn trong việc phát hành như Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng, Đập cánh giữa không trung… nay đường đường chính chính phát hành; phim của các đạo diễn Việt kiều thi nhau ra rạp… Đó là những tín hiệu vui mở màn cho điện ảnh trong năm mới và hầu hết thành quả này đến từ các nhà đầu tư điện ảnh nước ngoài vào Việt Nam.

Việt Nam là thị trường điện ảnh màu mỡ

Hơn 10 năm trước, điện ảnh Việt dường như nằm trong vòng quẩn quanh của khối nhà nước. Sự có mặt của Megastar thuộc Tập đoàn Virgin Islands-registered Envoy Media Partners (80% cổ phần) hợp tác cùng Công ty Văn hóa Phương Nam (20% cổ phần) đã là cú hích thật sự cho điện ảnh Việt. Doanh thu từ thị trường điện ảnh Việt Nam trong năm 2006 khoảng 2 triệu USD và đến nay là hơn 70 triệu USD/năm. Trong đó riêng doanh thu của Megastar nay đã là CGV (thuộc Tập đoàn CJ, Hàn Quốc) đều tăng đều mỗi năm. Năm 2014 doanh thu từ phát hành phim của CGV tại Việt Nam tăng so với năm 2013 đến 43%.

Doanh thu từ chiếu phim trong năm 2012 Việt Nam tăng 614%, đạt con số 43 triệu USD; điều này đã đưa Việt Nam vào danh sách 13 thị trường điện ảnh mới nổi của tạp chí điện ảnh The Hollywood Reporter (Mỹ).

Chính từ phát pháo của Megastar vào thị trường điện ảnh màu mỡ của Việt Nam đã khiến nhiều nhà phát hành phim trong nước phải chuyển mình. Các nhà phát hành phim trong nước như Galaxy Studio, BHD tiếp tục nhảy vào đầu tư mạnh cho hệ thống rạp lẫn phát hành nhằm lấy lại thị phần phim nhập.

Hiện Megastar nắm hầu hết bản quyền nhập phim của các hãng phim Hollywood: Universal Pictures, Walt Disney Pictures, 20^th Century Fox, Paramount Pictures… Và khi Megastar được CJ mua lại và chuyển tên thành CGV, hệ thống CGV còn phát hành rất nhiều phim Hàn Quốc. Galaxy Studio nhanh tay nhảy vào thế độc quyền phát hành phim của Sony Pictures Home Entertainment và phát hành phim của một số hãng phim nhỏ hơn. Nhà phát hành BHD nhảy vào những dòng phim Mỹ độc lập, phim Trung Quốc, Hàn Quốc. Và hiện tại Lotte Cinema cũng là một nhà phát hành phim Hàn Quốc mạnh hiện nay.

Khán giả quen đến rạp, Việt kiều về làm phim

Nhiều người nhìn vào con số tăng trưởng doanh thu sẽ nghĩ ngay đến việc các nhà đầu tư nước ngoài bỏ túi được số tiền lớn từ thị trường Việt. Thế nhưng nhìn rộng hơn có thể thấy chính những nhà đầu tư với hệ thống rạp tốt, những chương trình khuyến mãi hấp dẫn, dịch vụ chất lượng… đã giúp tạo thói quen đến rạp cho khán giả.

Trong năm năm trở lại đây, xem phim rạp vào cuối tuần đã trở thành nhu cầu của nhiều bạn trẻ, gia đình. Bên cạnh đó, những rạp phim cũng góp phần tạo nên bộ mặt hiện đại cho các đô thị lớn của Việt Nam như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ…

Khi khán giả có thói quen đến rạp, khi doanh thu từ chiếu phim tăng đều, đồng nghĩa với việc nhiều tác phẩm điện ảnh Việt có cơ hội đến với khán giả dễ dàng hơn và các đạo diễn, nhà sản xuất phim cũng mạnh tay nhào vào thị trường đang còn sôi nổi này. Minh chứng rõ nhất là trong năm năm gần đây, làn sóng đạo diễn Việt kiều trở về làm phim ngày một nhiều.

Điểm mặt phim ra rạp trong những năm vừa qua có doanh thu cao, chất lượng nghệ thuật tốt hầu hết là phim của các đạo diễn nước ngoài như Victor Vũ, Charlie Nguyễn, Cường Ngô, Lưu Huỳnh, Hàm Trần, Thiện Đỗ, Nguyễn Đức Minh, Văn M. Phạm… Điểm đặc biệt ở những bộ phim của các đạo diễn nước ngoài là yếu tố chuyên nghiệp. Những bộ phim này hầu hết không chỉ kịch bản tốt, diễn viên tròn vai, góc quay đẹp… mà còn cả một chiến dịch quảng bá bài bản trước khi bấm máy, trong khi bấm máy, quá trình chuẩn bị ra rạp, ra rạp và cả sau khi phim công chiếu xong xuôi.

Điển hình gần nhất là hai bộ phim Hương ga và Hiệp sĩ mù của hai đạo diễn Việt kiều Cường Ngô và Lưu Huỳnh. Đây chưa hẳn là hai bộ phim tròn trịa, hoàn hảo dưới góc nhìn của những nhà làm phim nghệ thuật nhưng hai bộ phim đã làm rất chuyên nghiệp ở khâu quảng bá phim. Bất cứ diễn viên nào tham gia Hương ga thì khi chiến dịch phát hành phim bắt đầu mọi sự kiện, phát ngôn của họ đều gắn với bộ phim. Sau khi công chiếu, Hương ga còn tổ chức hẳn đêm nhạc Hương ga DJ Party như lời cảm ơn của đoàn làm phim đến khán giả.

Bên cạnh đó, không chỉ phát hành phim nước ngoài, khi những bộ phim Việt có chất lượng tốt, các nhà phát hành phim như CGV, Galaxy, BHD, Lotte… cũng sẵn sàng làm bệ đỡ để phim Việt đến với khán giả nhiều hơn. Vì thế nếu phim Việt phù hợp với thị hiếu khán giả thì không khó để phim có thể cán mốc doanh thu 1 triệu USD (hơn 20 tỉ đồng) với thị trường điện ảnh trong nước.

Diễn viên TRƯƠNG NGỌC ÁNH: Đạo diễn Việt kiều luôn biết rõ họ muốn kể gì với công chúng   Với những đạo diễn Việt kiều, họ rất tốt về logic và kỹ thuật, họ luôn biết rõ mình muốn kể câu chuyện gì với công chúng. Và họ luôn kích thích sự sáng tạo của diễn viên. Nhưng ngược lại, họ có quyền đòi hỏi diễn viên phải hoàn thành tốt vai trò của mình trong mọi tình huống. Đạo diễn Lưu Huỳnh là người nghiêm khắc đến mức đôi khi khắc nghiệt. Ban đầu quay Áo lụa Hà Đông tôi không quen, tôi bị áp lực tới mức không diễn được. Nhưng sau này khi làm sản xuất phim, tôi thấy anh ấy có lý. Bởi nếu đạo diễn thỏa hiệp với diễn viên, chắc chắn bộ phim sẽ bị nửa vời. Tôi cho rằng các đạo diễn mạnh về chỉnh thể thường muốn áp đặt phong cách cho bộ phim. Nhưng vì thế mà bộ phim của họ luôn mang đậm dấu ấn riêng! Ông DONG WON KWAK, Tổng Giám đốc CJ CGV Việt Nam: Từ nay đến năm 2018 mỗi năm thêm 10 cụm rạp   Sứ mệnh của chúng tôi là dẫn dắt sự phát triển của thị trường này tại Việt Nam với những kinh nghiệm tích cực từ các thị trường khác của mình và tôi tin điều này rất có ý nghĩa với điện ảnh Việt. Mục tiêu của chúng tôi là trở thành một hình mẫu thực hiện những việc mà các đơn vị khác chưa làm cho thị trường để phát triển nó bằng việc: Thực hiện những chương trình CSV (Create Share Value - Chia sẻ giá trị sáng tạo) để ươm mầm tài năng các nhà làm phim tương lai như Lớp học làm phim Toto; để mang điện ảnh Việt đến khắp mọi nơi như chương trình Điện ảnh cho mọi người; CGV Art House hỗ trợ điện ảnh nghệ thuật Việt Nam; chúng tôi còn tiên phong mang những công nghệ chiếu phim hiện đại của thế giới đến với Việt Nam: 4DX, 3D, Atmos, HFR v.v… Và xây dựng những cụm rạp chiếu phim để mang đến trải nghiệm vượt xa điện ảnh cho khán giả. Tôi tin thị trường điện ảnh 2015 sẽ rất sôi động với phim Hollywood, còn phim Việt sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ của khán giả nước nhà với nhiều bộ phim Việt nữa sẽ xuất hiện tại rạp, số lượng rạp mới mở cũng góp phần không nhỏ vào sự phát triển của thị trường. Một phần quan trọng nữa là với sự xuất hiện của CGV Art House, việc cân bằng phim nghệ thuật và phim thương mại Việt Nam cũng sẽ định hướng được thị hiếu xem phim của khán giả và đó cũng là một chuyển biến rất tích cực.

NAM THANH