Vừa qua, VKSND Cấp cao tại Hà Nội đã ban hành Thông báo rút kinh nghiệm một vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Theo hồ sơ, năm 2015, Vũ Đức Hiệp là nhân viên trình dược thường xuyên đến cửa hàng thuốc tân dược nhà chị H tại tỉnh T giới thiệu các sản phẩm thuốc tân dược.
Qua giới thiệu, nói chuyện Hiệp và chị H nảy sinh tình cảm. Thấy chị Hằng là người mê tín, con hay ốm đau, Hiệp nảy sinh ý định chiếm đoạt tiền của chị này với thủ đoạn “dựng" lên một bà Lan thầy cúng cao tay ở TP Hà Nội không có thật và nói dối chị H muốn con khỏe mạnh, gia đình hạnh phúc, làm ăn thuận lợi, H sẽ nhờ bà Lan cúng lễ giúp.
Bằng thủ đoạn này, từ tháng 4-2016 đến ngày 22-3-2021, Hiệp đã thực hiện 74 lần chiếm đoạt của chị H hơn 1,7 tỉ đồng để lập đàn, cúng lễ cầu sức khỏe, bình an cho gia đình chị H. Sau khi chiếm đoạt được số tiền trên, Hiệp sử dụng vào việc trả nợ, xây nhà và chi tiêu cá nhân hết dẫn đến không có khả năng hoàn trả.
Xử sơ thẩm hồi tháng 9-2022, TAND tỉnh T xử phạt Hiệp 15 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Sau đó, chị Hằng kháng cáo. Xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại (có sai lầm nghiêm trọng trong việc thu thập và đánh giá chứng cứ).
Những vấn đề rút kinh nghiệm
Theo VKSND Cấp cao tại Hà Nội, việc tòa án cấp sơ thẩm đã kết án Hiệp tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo điểm a khoản 4 Điều 174 BLHS là đúng người, đúng tội.
Tuy nhiên, hồ sơ thể hiện, tại CQĐT chị H đã nộp giấy xác nhận nợ ghi ngày 9-7-2021 có nội dung Hiệp xác nhận cầm của chị H 10 tỉ đồng do chính Hiệp viết. Hiệp cũng có lời khai xác nhận nội dung này trong quá trình điều tra nhưng chưa được điều tra làm rõ cụ thể để xác định toàn bộ số tiền này là do bị cáo Hiệp dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt của chị H hay có những khoản nào là quan hệ dân sự.
Từ đó, mới xác định đúng tính chất, mức độ hành vi phạm tội của Hiệp về trách nhiệm hình sự cũng như trách nhiệm bồi thường đối với khoản tiền 10 tỉ đồng này.
Tại phiên tòa phúc thẩm, Hiệp vẫn xác nhận giấy xác nhận nợ này do chính Hiệp viết và ký tên khi chỉ có bị cáo và chị H nhưng Hiệp viết là để cho chị H đưa cho gia đình chị này không chất vấn về vấn đề vay tiền của nhiều người.
Thực tế quá trình điều tra, Hiệp có lời khai phù hợp với nội dung ghi trong giấy này. Nay bị cáo cho rằng việc khai nhận là do bị điều tra viên đánh đập là không có căn cứ để chấp nhận.
Lời khai của bị cáo tại CQĐT phù hợp với nội dung ghi trong giấy xác nhận do bị cáo tự nguyện viết nên có căn cứ xác định bị cáo đã chiếm đoạt của người bị hại số tiền 10 tỉ đồng chứ không phải là hơn 1,7 tỉ đồng như cấp sơ thẩm đã quy kết.
Vấn đề này chưa được điều tra làm rõ để làm căn cứ xác định trách nhiệm hình sự cũng như trách nhiệm bồi thường đối với số tiền này, thiếu sót của cấp sơ thẩm không thể điều tra làm rõ tại phiên tòa phúc thẩm.
Quá trình điều tra, xét xử cấp sơ thẩm đã đánh giá không đầy đủ hành vi phạm tội của bị cáo dẫn đến quyết định hình phạt không tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội cũng như trách nhiệm bồi thường thiệt hại, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp được pháp luật bảo vệ của người bị hại.
Đây là vi phạm nghiêm trọng trong việc thu thập, đánh giá chứng cứ dẫn đến vụ án bị hủy để điều tra lại...
