Vừa qua, Bộ Tư pháp ban hành Quyết định 309 về quy trình giải quyết thủ tục hành chính đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân trực tuyến.
Cần có tài khoản trên cổng dịch vụ công quốc gia
Theo Quyết định 309, quy trình giải quyết thủ tục hành chính đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân trực tuyến áp dụng đối với trường hợp người yêu cầu là công dân Việt Nam (VN) thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn tại UBND cấp huyện/UBND cấp xã. Đồng thời, cổng dịch vụ công/hệ thống điện tử một cửa cấp tỉnh đã hoàn thành việc kết nối, khai thác dữ liệu công dân từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và kết nối, liên thông dữ liệu với phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung của Bộ Tư pháp.
Cụ thể, người dân có yêu cầu sẽ truy cập cổng dịch vụ công quốc gia/cổng dịch vụ công cấp tỉnh. Nếu chưa đăng ký tài khoản thì đăng ký theo hướng dẫn trên cổng dịch vụ công và xác thực người dùng, đăng nhập vào hệ thống, lựa chọn cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền.
Trong đó, cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền giải quyết thủ tục đăng ký kết hôn là UBND cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên nam, nữ; hoặc UBND cấp huyện nơi cư trú của công dân VN trong trường hợp thực hiện đăng ký kết hôn giữa công dân VN với người nước ngoài; giữa công dân VN cư trú ở trong nước với công dân VN định cư ở nước ngoài; giữa công dân VN định cư ở nước ngoài với nhau; giữa công dân VN đồng thời có quốc tịch nước ngoài với công dân VN hoặc với người nước ngoài.
 |
Đăng ký kết hôn online sẽ tiết kiệm thời gian xác nhận tình trạng hôn nhân cho người dân. Ảnh minh họa: MINH HOÀNG |
Tiếp đó, người có yêu cầu cung cấp thông tin trên biểu mẫu điện tử tương tác đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân (có mẫu kèm theo gồm có thông tin của hai bên nam, nữ); đính kèm bản chụp hoặc bản sao điện tử các giấy tờ, tài liệu theo quy định (hộ chiếu/CMND/CCCD, giấy tờ chứng minh nơi cư trú… trong trường hợp thông tin cá nhân trong giấy tờ chưa có trong cơ sở dữ liệu và hệ thống không tự động tải lên thông tin); nộp phí, lệ phí thông qua chức năng thanh toán trực tuyến hoặc bằng cách thức khác theo quy định pháp luật, hoàn tất việc nộp hồ sơ.
Sau khi người dân đã hoàn tất việc nộp hồ sơ trên hệ thống, công việc tiếp theo sẽ thuộc về trách nhiệm của cán bộ tiếp nhận hồ sơ. Người dân sẽ được gửi thông báo qua thư điện tử hoặc tin nhắn qua điện thoại di động về tình trạng giải quyết hồ sơ, có cần bổ sung giấy tờ hay không, trong đó nêu rõ thời gian trả kết quả.
Công chức hộ tịch thực hiện xác nhận tình trạng hôn nhân của công dân trên hệ thống dữ liệu, trường hợp dữ liệu không có thông tin thì chuyển hồ sơ tới cơ quan có thẩm quyền xác nhận.
Người dân không phải tự đi xác nhận tình trạng hôn nhân
Để bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cấm người đang có vợ, có chồng kết hôn với người khác. Do đó, để đủ điều kiện kết hôn thì hai bên nam, nữ phải có xác nhận tình trạng hôn nhân tại thời điểm đăng ký kết hôn.
Trong trường hợp đăng ký kết hôn online nêu trên, công chức làm công tác hộ tịch tự kiểm tra, xác minh thông tin về tình trạng hôn nhân của công dân.
Trường hợp công dân VN có yêu cầu đăng ký kết hôn không thường trú tại UBND cấp xã nơi nộp hồ sơ (bao gồm cả trường hợp đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài tại UBND cấp huyện), công chức hộ tịch sử dụng chức năng trên hệ thống kiểm tra tình trạng hôn nhân của công dân (nếu cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử có đủ thông tin). Trường hợp không kiểm tra được tình trạng hôn nhân của công dân thì bóc tách hồ sơ xác nhận tình trạng hôn nhân chuyển tới UBND cấp xã có thẩm quyền xác nhận.
Như vậy, trong trường hợp công dân chưa có đầy đủ thông tin trên cơ sở dữ liệu thì cũng không có nghĩa vụ phải trở về nơi đăng ký thường trú để xin xác nhận tình trạng hôn nhân. Thay vào đó, trách nhiệm này thuộc về cơ quan nhà nước.
Tiết kiệm thời gian cho người dân
Theo Quyết định 309, đối với hồ sơ thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp xã thì phải giải quyết ngay trong ngày làm việc. Trường hợp tiếp nhận hồ sơ sau 15 giờ mà không giải quyết ngay được thì trả kết quả trong ngày làm việc tiếp theo. Nếu cần xác minh điều kiện kết hôn của hai bên thì thời hạn là không quá năm ngày làm việc.
Còn đối với hồ sơ xác nhận tình trạng hôn nhân đã bóc tách thì thời hạn giải quyết là trong ngày làm việc.
Theo ThS Nguyễn Nhật Khanh, giảng viên Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM), việc Bộ Tư pháp triển khai thủ tục đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân trực tuyến sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức cho người dân lẫn các cơ quan có chức năng quản lý hộ tịch (UBND cấp xã, cấp huyện).
Hiện nay, theo quy định tại Điều 22 Nghị định 123/2015, Điều 12 Thông tư 04/2020/TT-BTP thì thời hạn cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là trong ba ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Trong trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau, người đó có trách nhiệm chứng minh về tình trạng hôn nhân của mình. Trường hợp người đó không chứng minh được thì công chức tư pháp - hộ tịch báo cáo chủ tịch UBND cấp xã có văn bản đề nghị UBND cấp xã nơi người đó đã từng đăng ký thường trú tiến hành kiểm tra, xác minh về tình trạng hôn nhân của người đó.
Đối với trường hợp này, thời hạn cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có thể bị kéo dài do phát sinh thời gian gửi văn bản giữa các địa phương với nhau để thực hiện việc xác minh, kiểm tra tình trạng hôn nhân của người yêu cầu.
Trong khi đó, như đã nêu trên, với thủ tục đăng ký kết hôn online thực hiện tại cấp xã thì thời gian giải quyết đối với hồ sơ xác nhận tình trạng hôn nhân là trong ngày làm việc. Có thể thấy rằng việc giải quyết thủ tục cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân trực tuyến khi thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn rút ngắn được rất nhiều thời gian so với thủ tục thông thường.
