Khẩn cấp giải cứu 6.200 xe hàng kẹt ở cửa khẩu

Trong bối cảnh dầu sôi lửa bỏng khi có hàng ngàn xe chở hàng vẫn ùn ứ ở các cửa khẩu biên giới phía Bắc, chiều 21-12, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã tổ chức cuộc họp báo khẩn để thông tin về việc tháo gỡ khó khăn.

Khó vì Trung Quốc chống dịch vênh với Việt Nam

Tại cuộc họp, báo chí nêu một số kiến nghị của doanh nghiệp nhằm giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu với Trung Quốc (TQ). Chẳng hạn như tách cửa khẩu vận chuyển nông sản và vận chuyển hàng công nghiệp; vận động phía TQ tăng thời gian làm việc, thông quan tại các cửa khẩu lên 24 giờ và tăng lượng tài xế trung chuyển ở vùng đệm giữa hai nước; thảo luận để giải phóng các container hàng lẫn tài xế đang kẹt ở cả Việt Nam (VN) và TQ.

Hàng ngàn xe đang nằm chờ trên các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn để chờ thông quan sang Trung Quốc. Ảnh: CTV

Xuất khẩu sang Trung Quốc giảm mạnh vì ùn ứ Thông tin từ Tổng cục Hải quan cho biết tính đến sáng 21-12, tổng lượng xe tồn tại ba khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma của tỉnh Lạng Sơn là 4.461 xe. Tính chung, tổng lượng hàng hóa tồn tại các cửa khẩu khoảng 6.200 xe, tương đương khoảng 12.000 người gồm tài xế chính và tài xế phụ, đang tập trung tại các khu vực cửa khẩu. Kim ngạch chung xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn từ ngày 1 đến hết 15-12 chỉ đạt 121,65 triệu USD. Con số này giảm 40,5% so với cùng kỳ tháng 11 và giảm 32,7% so với cùng kỳ năm 2020.             AN HIỀN

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát về hải quan thuộc Tổng cục Hải quan, thừa nhận: Việc tách luồng xuất nhập khẩu là rất khó cho VN. Cửa khẩu Tân Thanh đã tách luồng nhưng cửa khẩu Hữu Nghị và các cửa khẩu khác vẫn nhập chung. “Để làm cái này chắc phải đàm phán” - ông Tuấn nói.

Về việc tăng thời gian làm thủ tục thì được quy định bởi các hiệp định và thỏa thuận giữa hai phía. Còn đề xuất tăng số lượng tài xế thì hai bên đã họp tìm giải pháp. “Thực tế bên TQ cũng khó tìm và tài xế trung chuyển hiện rất hạn chế, có tăng cũng không đáng bao nhiêu” - ông Tuấn thông tin.

Thừa nhận áp lực thông quan hiện dồn lên các cửa khẩu, đặc biệt là Tân Thanh, cả ông Tuấn và đại diện hải quan hai tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn đều cho rằng cần có những giải pháp căn cơ hơn trong thời dịch bệnh.

Ông Vi Công Tường, Cục phó Cục Hải quan Lạng Sơn, cho hay: Xuất khẩu tiểu ngạch vốn là “truyền thống” và doanh nghiệp VN còn tận dụng chính sách biên mậu của TQ. Nhưng trong bối cảnh TQ siết chặt các biện pháp phòng chống COVID-19 thì Lạng Sơn liên tục đàm phán với chính quyền TQ để tìm ra các giải pháp.

“Hiện có một số giải pháp đã thống nhất. Đơn cử như TQ đề nghị áp dụng xét nghiệm hằng ngày cho tài xế, nhân viên nhà nước, lao công tại các cửa khẩu, khử khuẩn các cửa khẩu” - ông Tường cho hay.

Ông Trần Quang Trung, Cục phó Cục Hải quan Quảng Ninh, nhận định: “Việc ùn tắc hàng hóa chủ yếu do chiến lược phòng chống COVID-19 của TQ vênh với VN”. Trước thực tế trên, ông Trung cho hay Hải quan Quảng Ninh đã báo cáo các cấp chỉ đạo các lực lượng giải quyết tình trạng ùn tắc.

“Thực tế trước đây có ách tắc nhưng ít hơn và chưa có việc TQ thông báo dừng thông quan. Nay thông tin tôi nắm được thì TQ có mấy ca COVID-19 nên dừng. Cục Hải quan đã chỉ đạo các chi cục ứng trực 24/24 giờ để sẵn sàng làm các thủ tục” - ông Trung nói và cho hay Quảng Ninh đã gửi công hàm sang phía TQ đề nghị tăng thời gian thông quan.

Giảm chi phí cho doanh nghiệp, tài xế nằm chờ

Ông Âu Anh Tuấn đề cập đến việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Tuy vậy, trả lời Pháp Luật TP.HCM, ông Tuấn cho rằng cần có thời gian dài nữa mới có thể làm được việc này và tận dụng được các cơ hội do các hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại.

“Hàng hóa VN xuất sang TQ thì thời gian nhanh. Còn xuất sang EU, Mỹ, Úc, Nhật... thì yêu cầu rất cao và thời gian dài. Vì vậy, ngoài đàm phán mở rộng thị trường thì chúng ta cần tăng cường chất lượng hàng hóa, gia tăng biện pháp bảo quản để hàng hóa đáp ứng yêu cầu của đối tác” - ông Tuấn nói. Ông cũng lưu ý rằng TQ đưa ra các tiêu chuẩn hàng hóa ngày càng chặt chẽ, khắt khe hơn.

Pháp Luật TP.HCM phản ánh ý kiến nhiều doanh nghiệp cho rằng: Hiện nay, tuy phải nằm lại ở các cửa khẩu nhưng doanh nghiệp và tài xế vẫn phải trả chi phí cao, 400.000 đồng/ngày. Vậy có cách nào giảm chi phí, chia sẻ khó khăn với tài xế lẫn doanh nghiệp không.

Ông Tuấn cho hay: Tổng cục Hải quan đã kiến nghị các địa phương phải xây dựng các khu vực trung chuyển như TQ đang làm. Các điểm này sẽ là nơi thực hiện các thủ tục, lưu trữ hàng hóa với công nghệ cao. “Nếu triển khai được thì bảo quản hàng hóa tốt, không làm ảnh hưởng chất lượng sản phẩm và giảm được chi phí cho doanh nghiệp, tài xế” - ông Tuấn nhấn mạnh.

Ông Vi Công Tường, Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, cho hay việc thu phí bến bãi chủ yếu do các doanh nghiệp đầu tư kho bãi và chi phí được Sở Tài chính duyệt. “Không có ách tắc thì không sao nhưng hiện có nhiều tài xế nằm ở đó 20 ngày. Mức phí mà theo đó mà thu thì thiệt hại rất lớn. Cục Hải quan chúng tôi cũng nhận được báo cáo này, đang đề xuất tỉnh chỉ đạo Sở Tài chính, ban quản lý cửa khẩu tham mưu giải pháp” - ông Tường cho hay.

Ngoài ra, ông Tường cho rằng từ giữa năm 2021, Quảng Ninh đã chỉ đạo phải chuẩn bị cả chỗ ăn, chỗ nghỉ ngơi cho tài xế vì nếu tài xế tỏa đi chỗ khác để ăn nghỉ thì không tốt cho chống dịch. Một số nơi đã xây dựng nhà lán, lợp tôn và có thu phí.

“Lạng Sơn cũng đầu tư khu trung chuyển 150 ha, đã giải phóng mặt bằng, hiện đã nhận xe và đợt tới có thể hoàn thành thì tiếp nhận hàng ngàn xe” - ông Tường thông tin thêm.

Về phía Quảng Ninh, ông Trung cho hay Quảng Ninh dự tính xây dựng một khu trung chuyển nông sản. Nhiều lãnh đạo bộ, ngành đã xuống tham quan, khảo sát và khu trung chuyển này sẽ sớm được triển khai.