Hội thảo do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) và Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam tổ chức.
Báo cáo này đã được công bố tại Hà Nội vào cuối tuần trước và được phân tích sâu hơn vào sáng qua. Khảo sát cho thấy có năm nhóm ủng hộ tuyệt đối vai trò của Nhà nước trong quyết định giá cả, gồm có các cơ quan Đảng ở Trung ương (87% ủng hộ), các cơ quan Quốc hội (78%), doanh nghiệp (DN) nhà nước (75%), UBND và sở, ngành cấp tỉnh (72%), các cơ quan Chính phủ và các bộ, ngành (71%). Nhận xét về kết quả này, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: “Các cơ quan ban hành chính sách thích Nhà nước quyết định giá đến thế thì những năm sắp tới, Nhà nước sẽ còn tiếp tục quyết định giá”.
Ngoài ra, khảo sát cũng cho thấy có đến 69% DN có vốn đầu tư nước ngoài và 67% DN tư nhân trong nước đều thích như vậy. Bà Lan giải thích rằng nhiều hàng hóa quan trọng như điện, nước, xăng dầu, ngoại tệ, vàng, đất đai, tài nguyên cơ bản, vận tải… đều nằm trong tay DN nhà nước và thường ở thế độc quyền. Do đó, các DN e ngại nếu Nhà nước không can thiệp thì các “ông” DN nhà nước sẽ tăng giá vô tội vạ. Thay vì e ngại như trên, theo bà Lan, DN và người dân cần thay đổi nhận thức về vai trò của Nhà nước trong kinh tế thị trường. Ông Trần Hữu Huỳnh, Phó Tổng Thư ký VCCI, cho biết mỗi khi có vấn đề xảy ra, người ta hay hỏi: Nhà nước đâu? Sao Nhà nước không quản lý? Sao Nhà nước không kiềm giá? Theo ông Huỳnh, chúng ta nên thay đổi để chuyển sang hỏi: “Thị trường ở đâu? DN ở đâu? Thị trường bị khiếm khuyết chỗ nào?”. Câu hỏi cuối cùng mới nên là “Nhà nước cần làm gì để vá cái khiếm khuyết đó?”.
Thay đổi nhận thức là một quá trình lâu dài, nhất là khi năm nhóm chính kể trên đều có sự “đồng lòng” cao độ! Vì thế, các chuyên gia đánh giá rằng sẽ rất khó có cải cách trong thời gian vài năm tới.
QUỲNH NHƯ
