Kiến nghị Tòa Tối cao rút kháng nghị vụ gỗ khô

Chiều 23-1, đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Ủy viên Ủy ban Tư pháp QH Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH TP.HCM) đã có văn bản khẩn cấp liên quan đến vụ cưa gỗ khô bị xử tội trộm cắp tài sản. Kiến nghị được gửi tới bà Lê Thị Nga (Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp QH), Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình, Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí, Chánh án TAND Cấp cao tại Đà Nẵng Nguyễn Anh Tiến và Viện trưởng VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng Nguyễn Quang Dũng.

Có nguy cơ làm oan

Trong kiến nghị dài 10 trang, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa nêu, căn cứ vào Nghị định 157/2013, Thông tư liên tịch 19/2007 và quan điểm của nhiều chuyên gia pháp lý thì hành vi vào rừng cưa cây gỗ trắc đã chết khô của năm bị cáo là vi phạm pháp luật nhưng chỉ bị xử phạt hành chính. Việc TAND Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm cho rằng năm bị cáo phạm tội trộm cắp tài sản là trái với quy định của pháp luật và có nguy cơ làm oan người vô tội.

Cụ thể, ĐB Nghĩa dẫn chứng tại Công văn số 519 ngày 16-8-2018 của Cục Kiểm lâm thì đối với hành vi khai thác trái phép dưới 5 m³ đối với gỗ thuộc nhóm IIA (thuộc rừng tự nhiên) thì chỉ bị xử phạt hành chính theo Điều 12 Nghị định 157/2013 chứ chưa đến mức xử lý hình sự.

Cơ quan kiểm lâm là một trong những lực lượng nòng cốt bảo vệ rừng, họ có thẩm quyền khởi tố vụ án. Thế nhưng người đứng đầu Cục Kiểm lâm (Quyền Cục trưởng Đỗ Quang Tùng) cho rằng hành vi của các bị cáo chỉ có thể bị xử phạt hành chính. Vậy tại sao cứ nhất thiết phải buộc họ tội trộm cắp tài sản?

Cũng theo ĐB Nghĩa, nhiều vụ án tương tự xảy ra ở các địa phương đều bị xử lý về hành vi vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng, chưa có vụ nào xét xử về tội trộm cắp tài sản.

Trong khoảng thời gian từ khi xảy ra vụ án cho đến nay, rất nhiều chuyên gia pháp luật đã lên tiếng, đưa ra quan điểm pháp lý vụ việc. Trong đó có những chuyên gia đầu ngành như PGS Trần Văn Độ (nguyên Phó Chánh án TAND Tối cao) cũng cho rằng không có yếu tố hình sự trong vụ án này.

Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của TAND Tối cao gần như không phân tích, lập luận mà chỉ dẫn lại nội dung vụ án rồi sau đó kết luận bản án phúc thẩm tuyên không phạm tội là không có căn cứ.

Ông Trương Trọng Nghĩa (trái) tiếp năm công dân và luật sư tại trụ sở Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM. Ảnh: NGÂN NGA

Các hậu quả có thể xảy ra

Theo bản kiến nghị, nếu chấp nhận quan điểm của quyết định kháng nghị giám đốc thẩm có thể dẫn đến nhiều hậu quả.

Thứ nhất, từ trước đến nay, các tòa án đã xét xử hành vi cưa trộm gỗ (nhóm IIA) trong rừng tự nhiên tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng theo Điều 175 BLHS 1999 là sai? Vậy có kháng nghị để xét xử lại?

Theo nguồn tin riêng của Pháp Luật TP.HCM thì phiên xử giám đốc thẩm TAND Cấp cao tại Đà Nẵng theo kế hoạch diễn ra vào ngày 24-1 đã bị hoãn lại. Lý do là thiếu thành viên trong HĐXX. Dự kiến tòa này sẽ đưa vụ án ra xét xử vào ngày 29-1 tới.

Thứ hai, những hành vi tương tự trong vụ án này trên cả nước đã bị xử phạt hành chính phải xem xét lại theo hướng phải xử lý về tội trộm cắp tài sản? Thứ ba, việc phân định rừng tự nhiên và rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh trong Thông tư 19/2007 có ý nghĩa hay không? Thứ tư, Điều 175, Điều 189 BLHS 1999, nay là Điều 232, Điều 243 BLHS 2015 sẽ thành thừa vì chỉ cần giá trị tang vật từ 2 triệu đồng là xử lý hình sự tội trộm cắp tài sản.

Từ những phân tích như trên, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa kiến nghị chánh án TAND Tối cao xem xét và thu hồi quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của phó chánh án TAND Tối cao trước đó. Kiến nghị viện trưởng VKSND Tối cao có ý kiến với chánh án TAND Tối cao về nguy cơ oan sai và kiểm sát việc xét xử giám đốc thẩm.

Ông Nghĩa kiến nghị chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp xem xét và có ý kiến đối với chánh án TAND Tối cao và viện trưởng VKSND Tối cao. Đồng thời, Ủy ban Tư pháp giám sát quyết định kháng nghị giám đốc thẩm và việc xét xử giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Đà Nẵng để đề phòng và tránh oan sai cho công dân.