Từ ngày 1-8-2024, lãi suất cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân; xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở được Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tăng từ 4,8%/năm lên 6,6%/năm. Chính sách này đã khiến nhiều người dân đang vay mua NƠXH lo lắng.
Người vay lo lắng không đủ sức
Anh Huỳnh Hiệp (ngụ TP Cần Thơ) cho biết cuối năm 2022, anh có vay NHCSXH để mua căn hộ dự án NƠXH Hồng Loan 5C tại TP Cần Thơ với lãi suất vay 4,8%/năm. Theo đó, anh được xét vay 80% giá trị căn nhà (hơn 740 triệu đồng), thời gian vay là 25 năm. Với mức lãi suất 4,8%/năm, anh Hiệp trả gần 2,5 triệu đồng/tháng gốc và lãi hiện tại ở mức hơn 2,7 triệu đồng/tháng. Cả gốc và lãi mỗi tháng của anh là 4,7 triệu đồng.
“Quá bất ngờ! Nếu tăng lãi lên 6,6%/năm thì tháng này tôi phải trả lãi tới 3,6 triệu đồng. Lương cơ sở chỉ mới tăng từ tháng 7, cũng không bao nhiêu thì nay đến lãi suất NƠXH lại tăng cao như vậy. Nếu giải ngân 100% thì số tiền lãi phải đóng lên đến 4 triệu đồng/tháng. Tính cả gốc lẫn lãi thì phải trả khoảng 6,5 triệu đồng/tháng. Với mức này thì quá áp lực cho tôi và những người có thu nhập thấp nói chung, người dân cũng sẽ rất e dè khi muốn vay mua NƠXH” - anh Hiệp lo lắng.
Chị Hồng Nhung (ngụ TP Cần Thơ) cũng cho biết vừa vay mua NƠXH của NHCSXH được một năm với lãi suất 4,8%/năm, trả nợ gốc 2,5 triệu đồng/tháng, tiền lãi vay trả khoảng 2,7 triệu đồng/tháng. Thế nhưng mới đây ngân hàng thông báo điều chỉnh lãi vay lên 6,6%/năm, khiến lãi vay chị phải trả tăng lên 800.000 đồng/tháng. Khoản vay hằng tháng chị phải trả lên tới 3,5 triệu đồng/tháng.
“Khoản vay mua NƠXH với lãi suất 4,8%/năm trong 25 năm phù hợp với thu nhập, tiêu dùng của gia đình tôi hằng tháng. Vì thế, sau khi tính toán chi tiêu, tôi mới quyết định vay mua NƠXH. Thế nhưng mới hưởng lãi suất 4,8%/năm, giờ tăng bất ngờ lên 6,6%/năm là quá sức đối với tôi cũng như những người vay mua NƠXH khác” - chị Nhung lo lắng.
Chị Nhung mong muốn Chính phủ, NHCSXH xem xét lại việc điều chỉnh lãi suất cho người vay mua NƠXH, cần ổn định mức lãi vay như trước 4,8%/năm thì vừa sức với người dân có thu nhập thấp, trung bình.
“Nếu tăng lãi lên 6,6%/năm thì tháng này tôi phải trả lãi tới 3,6 triệu đồng. Lương cơ sở chỉ mới tăng từ tháng 7, cũng không bao nhiêu thì nay đến lãi suất nhà ở xã hội lại tăng cao.”
Cần ngân sách hỗ trợ tiếp sức người dân
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho biết thực hiện Nghị định 100/2024, NHCSXH đã điều chỉnh tăng mức lãi suất chương trình cho vay ưu đãi NƠXH lên 6,6%/năm, cao hơn khá nhiều so với mức lãi suất áp dụng cho các khoản vay tương tự từ ngày 31-7 trở về trước.
Theo ông Hiếu, mức tăng lãi suất 1,8% là quá cao. Ví dụ, người mua NƠXH vay 1 tỉ đồng trong 20 năm với lãi suất ưu đãi 4,8%/năm. Giờ tăng lên mức 1,8%, tương đương người vay phải chi thêm hơn 18 triệu đồng/năm ngoài tính toán ban đầu. Mỗi tháng người có thu nhập thấp phải trả thêm 1,5 triệu đồng là quá sức.
“Theo tôi, Chính phủ cần xem xét nguồn ngân sách hỗ trợ người vay mua NƠXH, cấp ngân sách cho NHCSXH để hỗ trợ khoản lãi suất ưu đãi cho người dân. Như vậy, người dân vay mua NƠXH sẽ không bị áp lực, vượt quá tính toán chi tiêu của họ, tránh nguy cơ vỡ nợ” - ông Hiếu góp ý.
TS Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế (Trường ĐH Nguyễn Tất Thành), cho rằng chính sách này cần nhìn nhận từ góc độ ổn định và dài hạn. Với thời hạn vay lên đến 20-25 năm, người vay mua nhà ở đã tính toán chi tiêu, thu nhập, khoản tài chính phải trả hằng tháng với mức lãi suất ổn định.
Theo TS Điền, mức lãi suất cho vay cần đánh giá, tính toán kỹ nhằm đảm bảo tính bền vững của chương trình cho vay, giảm tải gánh nặng cho ngân sách nhà nước và phù hợp với khả năng chi trả của người vay.
“Mức lãi suất cho vay mua NƠXH 4,8%/năm với những người vay mua trước thời điểm ngày 1-8-2024 thì nên tiếp tục cho họ vay với lãi suất 4,8%/năm. Còn sau thời điểm ngày 1-8 mới áp dụng mức lãi suất 6,6%/năm cho những người vay mới” - TS Điền đề xuất. •
Đề xuất Chính phủ giảm lãi suất xuống 3%-4,8%/năm
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đề xuất trường hợp cân đối được nguồn ngân sách nhà nước thì giải pháp tốt nhất là nên điều chỉnh giảm lãi suất cho vay đối với hộ nghèo theo chuẩn hộ nghèo quy định trong từng thời kỳ từ mức 6,6%/năm xuống còn 3%-4,8%/năm sẽ phù hợp hơn.
HoREA đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét giảm mức lãi suất cho vay đối với hộ nghèo theo chuẩn hộ nghèo quy định trong từng thời kỳ vay vốn tại NHCSXH. Theo đó, từ mức 6,6%/năm cần giảm xuống 3%-4,8%/năm tương tự như chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở với lãi suất cho vay 3%/năm tại NHCSXH.
Theo HoREA, mức lãi thấp như vậy nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của chính sách đối với hộ nghèo và đối tượng mua, thuê mua NƠXH đều được hưởng cùng lãi suất vay ưu đãi, phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.
