Ngày 15-4, trao đổi với PLO, ông Lâm Trường Định, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định, cho biết triển lãm tài liệu lưu trữ sự hình thành chữ quốc ngữ tại Bình Định đã kết thúc ngày 12-4, chỉ sau một tuần trưng bày, thay vì diễn ra đến 30-6 như kế hoạch ban đầu.
Cùng với đó, các hoạt động dự kiến diễn ra trong khuôn khổ triển lãm như tọa đàm khám lý Trần Đức Hòa và sự phôi thai hình thành chữ quốc ngữ tại Bình Định dự kiến tổ chức ngày 25-4 cũng không thực hiện.
Chuyên gia nói có nhiều sai sót
Theo Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định, triển lãm tài liệu lưu trữ sự hình thành chữ quốc ngữ tại Bình Định nhằm đưa tới một góc nhìn lịch sử về sự hình thành của chữ quốc ngữ, giúp người dân, nhất là các thế hệ trẻ hiểu thêm về lịch sử.
Ghi nhận mặt tích cực trong tổ chức triển lãm, song nhà nghiên cứu lịch sử Nguyễn Thanh Quang cho rằng triển lãm sự trên có một số sai sót, dẫn đến đánh mất vai trò của Bình Định trong việc hình thành chữ quốc ngữ.
Nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Quang (tác giả tập sách "Chữ Quốc ngữ- từ Nước Mặn đến Làng Sông") dẫn chứng ngay pano đầu tiên giới thiệu tại triển lãm đã có sai sót: “Bình Định là một trong những nơi phôi thai, khởi nguyên sáng tạo chữ quốc ngữ”.
Trong khi đó, sau nhiều hội thảo khoa học, các nhà nghiên cứu đã chứng minh Bình Định là địa phương duy nhất có đủ cơ sở khoa học xác nhận là nơi phôi thai chữ quốc ngữ sớm nhất vào những năm 1618-1622.
Theo ông Quang, tại hội thảo Bình Định với chữ quốc ngữ tổ chức hồi năm 2016, GS Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, kết luận: Chữ quốc ngữ trong trạng thái phôi thai, ra đời sớm nhất ở ba trung tâm: Nước Mặn, Hội An và Dinh Chiêm, trong đó Nước Mặn có phần sớm hơn.
Tại hội thảo khoa học Quảng Nam- 550 năm hình thành và phát triển tổ chức tại TP Tam Kỳ hồi cuối năm 2021, có một tham luận duy nhất bàn về chữ quốc ngữ là tham luận xác định “Nước Mặn- nơi phôi thai chữ quốc ngữ” của hai tác giả Nguyễn Thanh Quang - Linh mục Gioan Võ Đình Đệ.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng triển lãm là cách làm rất thú vị, giúp nhiều người hiểu hơn về lịch sử hình thành của quốc ngữ. Tuy nhiên, một số sai sót về số liệu, chi tiết, hình ảnh… tại triển lãm làm giảm giá trị thông tin, nếu không điều chỉnh sẽ ảnh hưởng đến góc nhìn của thế hệ sau về vai trò của Bình Định với chữ quốc ngữ.
Cơ quan tổ chức: "Có sai sót về số liệu, nội dung không sai"!
Trao đổi với PLO, ông Lâm Trường Định, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định, thừa nhận có một số sai sót trong số liệu do quá trình in ấn chưa được hoàn thiện.
Theo ông Định, nội dung giới thiệu "Bình Định là một trong những nơi phôi thai của chữ quốc ngữ" trung tâm trích dẫn từ các hội thảo khoa học.
Ông Định cho rằng trong các hội thảo về chữ quốc ngữ, chưa kết luận cụ thể nào chính thức xác định Bình Định là nơi duy nhất phôi thai chữ quốc ngữ.
“Mọi trích dẫn chúng tôi dựa trên các báo cáo, kết luận từ các hội thảo khoa học. Về điều này chúng tôi không sai. Tuy nhiên, trong quá trình in ấn, làm pa-nô, bảng biểu, hình ảnh chúng tôi có sai sót. Do vậy, trung tâm rà soát và điều chỉnh”- ông Định nói.
