Canada tiếp tục tăng cường sâu rộng mối quan hệ hợp tác với Trung Quốc (TQ) trong khi phải thực hiện quá trình dẫn độ “công chúa” của tập đoàn công nghệ TQ Huawei. Hơn nữa, Mỹ cũng không ngừng gây sức ép lên chính quyền Ottawa để cấm Huawei phát triển mạng 5G ở đất nước này. Giữa mối quan hệ với hai cường quốc kinh tế thế giới và tầm nhìn về công nghệ tương lai, Canada vướng vào thế tiến thoái lưỡng nan.
Sức ép Mỹ, Trung
Quỹ hưu bổng lớn nhất Canada (CPP) tuyên bố có kế hoạch mở văn phòng đầu tiên ở Bắc Kinh (TQ) vào năm 2020, trang South China Morning Post đưa tin ngày 19-3. Bà Suyi Kim, Giám đốc điều hành CPP tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, khẳng định quỹ sẽ mở rộng hợp tác đầu tư trên đất nước có nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này.
Trước đó, phiên điều trần dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, Giám đốc tài chính tập đoàn công nghệ Huawei (TQ), đã diễn ra tại TP Vancouver (Canada). Cùng lúc đó, một nhóm đông với đa số là người TQ biểu tình bên ngoài tòa án để phản đối việc dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ. Một người khác cầm một tấm áp phích có hình ảnh hai công dân Canada đang bị TQ bắt giữ vì Bắc Kinh cáo buộc tội gián điệp.
Michael Kovrig và Michael Spavor bị chính quyền TQ kết tội vào tháng 12 năm ngoái, ngay sau khi quan chức Canada bắt giữ bà Mạnh tại sân bay Vancouver. Bắc Kinh cáo buộc Canada và Mỹ lạm dụng quá trình dẫn độ và đe dọa sẽ trả đũa. Vừa rồi TQ đã quyết định ngừng nhập khẩu dầu hạt cải trị giá hàng trăm triệu USD từ bang Manitoba (Canada).
Canada rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan giữa hai cường quốc kinh tế thế giới, theo hãng tin National Public Radio. Một mặt, Thủ tướng Canada Justin Trudeau muốn tăng cường sâu rộng hơn mối quan hệ hợp tác với TQ. Mặt khác, đất nước này phải tuân thủ các điều khoản của hiệp ước dẫn độ với đồng minh của mình là Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: REUTERS
Những bất lợi của Canada
Chính quyền Ottawa đang chịu áp lực rất lớn từ phía Mỹ trong việc cấm triển khai mạng 5G của tập đoàn công nghệ Huawei (TQ) trên Canada. Nhiều chuyên gia an ninh mạng nước này dự đoán chính phủ Trudeau sẽ thông qua việc này.
| Các quốc gia triển khai mạng 5G đầu tiên sẽ đạt được nhiều thành tựu vượt bậc trong tác động kinh tế vĩ mô so với những nước sử dụng công nghệ kém phát triển hơn. (Theo một báo cáo năm 2018 của tổ chức DELOITTE) |
Thế hệ mạng di động thứ năm (5G) sẽ mạnh hơn gần 100 lần so với công nghệ hiện tại, theo tờ The Toronto Star. Việc đồng thuận với Mỹ để ngăn cấm Huawei có thể sẽ khiến Canada mất lợi thế cạnh tranh để trở thành một trong những nước phương Tây đầu tiên triển khai mạng 5G. Huawei được xem là tập đoàn viễn thông dẫn đầu về chi phí thấp với công nghệ cao so với nhiều “ông lớn” khác đang lao vào mảng công nghệ tương lai này.
Trong khi đó, một số quan chức an ninh Anh đã làm việc với Huawei trong một thập niên và kết luận không có bằng chứng về việc Huawei hợp tác với gián điệp nhà nước, tờ The Toronto Star đưa tin. Các tập đoàn viễn thông lớn của Canada như BCE, Telus cũng tuyên bố một kết luận tương tự.
Tuy đang đối diện với nhiều áp lực từ Mỹ và TQ nhưng cuộc khủng hoàng này có thể là một cơ hội cho Canada, theo ông Jonathan Manthorpe, một chuyên gia quan hệ quốc tế nổi tiếng. Ông cho rằng Canada có thể khẳng định lại mối quan hệ với cả hai nước Mỹ và TQ, đồng thời xây dựng mối liên kết bền chặt hơn với các quốc gia, lãnh thổ khác như Nhật Bản, Đài Loan và Chile. Dù vậy, khả năng này hiện nay không dễ diễn ra, nhất là khi đối đầu Mỹ-Trung chưa có dấu hiệu giảm nhiệt và thậm chí hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể tiếp tục lún sâu hơn vào chiến tranh thương mại trong thời gian tới.
| Tiếng Trung là ngôn ngữ thông dụng thứ ba tại Canada Theo thông báo của chính phủ Canada, có hơn 1,8 triệu cư dân Canada có gốc TQ, chiếm khoảng 5% dân số nước này. Trong năm 2018, hơn 140.000 sinh viên TQ đã theo học tại các tổ chức giáo dục Canada. Tiếng Trung là ngôn ngữ thông dụng thứ ba tại Canada, sau tiếng Anh và tiếng Pháp. Nhóm những người nhập cư sinh ra ở TQ tại Canada (bao gồm khu vực hành chính đặc biệt Hong Kong) là một trong những nhóm nhập cư lớn nhất tại nước này. Trung Quốc cố gắng khẳng định vị thế công nghệ cao Giữa những cáo buộc về an ninh, TQ vẫn cố gắng khẳng định vị thế của một cường quốc công nghệ thế giới. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đất nước châu Á này hiện nay là nước dẫn đầu về mạng 5G, pin mặt trời, công nghệ điện gió, xe điện (EVs), thương mại điện tử, công nghệ thanh toán điện tử và đường sắt tốc độ cao. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), TQ đã chi 254 tỉ USD, tương đương với 2,1% GDP, cho nghiên cứu và phát triển trong năm 2017. TQ chỉ đứng sau Mỹ về khoản đầu tư này. Hơn nữa, chính quyền Bắc Kinh đã tăng mục tiêu đầu tư vào nghiên cứu và phát triển lên 2,5% GDP trước năm 2020. Bên cạnh đó, TQ hiện nay là một trong những nước đứng đầu thế giới về số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học), theo số liệu của Hội nghị Liên Hiệp Quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD). |
_______________________
(*) Hà Minh Thu là nhà báo đang làm việc tại đài truyền hình địa phương ở nước Cộng hòa Moldova, châu Âu.
