Phát triển chiến lược “cái giá phải trả”:Chiến lược này có thể gián tiếp hoặc trực tiếp, quân sự hay phi quân sự, ngắn hạn hay dài hạn. Mục đích nhằm ngăn chặn TQ đơn phương thay đổi hiện trạng biển Đông. Chiến lược phải có tính khả thi, hiệu quả và có ý nghĩa. Việt Nam cần cử quan chức cấp cao sang Mỹ để nhấn mạnh đến tầm quan trọng của Đối thoại Chính trị-an ninh-quốc phòng Việt-Mỹ.
Thường xuyên tập trận song phương quy mô lớn hơn: Theo Sáng kiến an ninh chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt mà Việt Nam tuyên bố tham gia hồi tháng 5, Mỹ nên tăng cường điều động quân đội đến Việt Nam tập trận. Gia tăng hợp tác Việt-Mỹ có thể nâng cao tính chuyên nghiệp cho ngành quốc phòng Việt Nam và khả năng phối hợp hành động. Nâng cao nhận thức về hàng hải có lợi để phát hiện sớm TQ thực hiện hành vi sai trái trên biển Đông.
Hỗ trợ đối thoại tam giác Việt Nam - Malaysia - Philippines: Mỹ có thể hỗ trợ đối thoại thông qua các diễn đàn đa phương khu vực như diễn đàn khu vực ASEAN, hội nghị bộ trưởng Quốc phòng ASEAN+, hội nghị thượng đỉnh Đông Á. Mỹ cũng có thể khuyến khích các đồng minh và đối tác như Nhật, Hàn Quốc, Úc, Ấn Độ và các nước thành viên khác của ASEAN giúp đỡ dưới hình thức đào tạo, chia sẻ thông tin và thiết bị, khuyến khích Nhật và Ấn Độ giúp hải quân Việt Nam về hoạt động tàu ngầm, các nước khác cần giúp Việt Nam thiết lập cơ chế hoạt động độc lập.
Chấm dứt lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam: Hoạt động này nhằm nâng cao nhận thức hàng hải, gia tăng phòng thủ, đối phó hành vi cưỡng ép. Kẻ xâm lược tiềm năng phải suy nghĩ cẩn thận trước khi sử dụng biện pháp ép buộc hay triển khai lực lượng.
Thúc giục ASEAN ủng hộ các nguyên tắc cụ thể nhằm duy trì trật tự trên biển Đông:Các bước cụ thể gồm thực hiện một bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông càng sớm càng tốt, chấp nhận tòa án trọng tài quốc tế dựa trên Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS), xác định rõ đặc điểm đất đai một cách có hệ thống nhằm phát triển hiểu biết chung của khu vực về khái niệm đảo, bãi hay đá.
TS Patrick M. Cronin nhận định các bước cụ thể này rất cần thiết trước hành động gia tăng cưỡng ép từ TQ. Các bên cũng cần phát triển một lộ trình với TQ nhằm ngăn chặn các sự cố nguy hiểm và quản lý cạnh tranh chiến lược.
DUY KHANG
