Mỹ-Nhật chia sẻ nỗi lo biển Đông

Ngày 28-4 (giờ địa phương), Tổng thống nước chủ nhà Barack Obama đã đón tiếp trọng thị Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tại Phòng Bầu dục.

Trong cuộc hội đàm, hai bên đã nhất trí củng cố quan hệ đồng minh vững chắc, tiếp tục phát triển về an ninh và thương mại, đồng thời gợi lên nỗi lo ngại về động thái của Trung Quốc ở biển Đông.

Tổng thống Obama đã chào đón Thủ tướng Shinzo Abe bằng câu chào hai thứ tiếng “Good afternoon. Konnichiwa” khi đến dự cuộc họp báo chung sau hội đàm trong vườn Nhà Trắng.

Tổng thống Obama đã khen ngợi: “Trong bảy thập niên, chúng ta đã trở nên không chỉ là đồng minh mà còn là đối tác và bạn hữu thực sự”.

Ông nhắc đến vai trò kiến tạo của “người bạn Shinzo” từ hơn hai năm nay và nhận định rất ích lợi khi Nhật giữ vai trò quan trọng hơn trong công cuộc bảo đảm an ninh và hòa bình ở châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới.

Tổng thống Obama và Thủ tướng Shinzo Abe hội đàm tại Phòng Bầu dục hôm 28-4. Ảnh: REUTERS

Ông cam kết tiếp tục giữ vững liên minh không gì lay chuyển với Nhật, tuy nhiên ông cho rằng liên minh này không mang tính chất khiêu khích đối với Trung Quốc.

Ông khẳng định hiệp ước phòng thủ Mỹ-Nhật bao gồm cả quần đảo Senkaku (Trung Quốc tranh chấp và gọi là Điếu Ngư).

Ông nhấn mạnh Mỹ và Nhật đều chia sẻ lo ngại về các hoạt động của Bắc Kinh, đặc biệt trên biển Đông, đồng thời tái khẳng định ủng hộ tự do hàng hải, tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết hòa bình các tranh chấp.

Hai bên cũng đã khen ngợi các tiến bộ có ý nghĩa đạt được về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương.

Ông nhấn mạnh: “Đã có nhiều xe ô tô Nhật ở Mỹ. Tôi muốn thấy có nhiều xe ô tô Mỹ ở Nhật hơn nữa”.

Khi được hỏi về dự án Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á do Trung Quốc chủ xướng, Tổng thống Obama bảo đảm về nguyên tắc ông không phản đối nhưng ông đề nghị: “Châu Á cần cơ sở hạ tầng... và Trung Quốc có nhiều tiền… nhưng phải minh bạch trong cách thức vận hành, nếu không đồng tiền có thể sẽ được sử dụng không đúng chỗ”.

Về phần Thủ tướng Shinzo Abe, khi được hỏi về hàng chục ngàn phụ nữ bị cưỡng ép phục vụ cho quân đội Nhật hoàng, ông đáp: “Tôi đau buồn sâu sắc khi nghĩ đến các phụ nữ bị cưỡng bức phục vụ đã gánh chịu nỗi đau khổ không thể sánh được vì trở thành nạn nhân buôn người”.

Ông khẳng định: “Nước Nhật đã thực hiện nhiều sáng kiến để giúp đỡ thực tế các phụ nữ bị cưỡng bức phục vụ”.

Đêm 28-4, Thủ tướng Shinzo Abe đã trở thành khách mời danh dự trong dạ tiệc chiêu đãi với 200 khách mời ở Nhà Trắng.

Trong dạ tiệc, Tổng thống Obama đã ngẫu hứng đọc một bài thơ haiku của Nhật. Ông nhắc lại thời thơ ấu của ông trên đảo Hawaii và cho biết văn hóa Nhật đã ăn sâu trong bước đường giáo dục của ông, sau đó ông nâng ly chúc mừng quan hệ đồng minh tuyệt vời Mỹ-Nhật.

Thủ tướng Shinzo Abe pha trò ông đã chăm chỉ học thuộc bài diễn văn sẽ phát biểu trước Quốc hội Mỹ ngày 29-4 nhưng phu nhân thủ tướng thất vọng, cuối cùng hai người đã ngủ riêng. Nghe xong mọi người cười phá lên.