Sáng nay 1-4, Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội tiếp tục họp cho ý kiến về dự thảo Bộ luật hình sự (BLHS). Đáng chú ý, dự thảo đã điều chỉnh mức định lượng tối thiểu để xử lý hình sự đối với các tội xâm phạm sở hữu thuộc 4 nhóm tội với các mức tăng từ 2 triệu đồng lên 5 triệu đồng; từ 4 lên 10 triệu đồng; từ 10 lên 30 triệu đồng và từ 50 lên 200 triệu đồng.
Về việc điều chỉnh này, đại diện cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc, lập luận việc nâng mức định lượng vì năm 2009, tại thời điểm sửa đổi, bổ sung BLHS 1999, định mức tối thiểu để xử lý trách nhiệm hình sự tăng từ 500.000 đồng lên 2 triệu đồng, tức gấp 3 lần mức lương tối thiểu (650.000 đồng/tháng). Giá xăng cao nhất tại thời điểm đó là 16.300 đồng/lít. Giá vàng là 28-29 triệu đồng/lượng. Hiện nay, mức đề xuất tăng định mức tối thiểu lên 5 triệu đồng là tương đương 5 lần mức lương tối thiểu (1.150.000 đồng/tháng); giá xăng là 17.300 đồng/lít, giá vàng trên 35 triệu đồng/lượng là phù hợp.
Nhóm nghiên cứu dự thảo nhận thấy việc điều chỉnh mức định lượng trên là một sự thay đổi rất cơ bản về chính sách hình sự và xét cho cùng đây cũng là phi tội phạm hóa. Trên thực tế theo quy định này sẽ có nhiều hành vi tội phạm trong BLHS hiện hành sẽ không bị xử lý hình sự. Tuy nhiên tờ trình và báo cáo đánh giá tác động chưa phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn cũng như đánh giá cụ thể tác động về chính trị, kinh tế, xã hội của sự điều chỉnh này.
Nhóm nghiên cứu chỉ rõ thực tế tình hình an ninh trật tự thời gian qua có nhiều diễn biến phức tạp một phần do những vi phạm có dấu hiệu tội phạm diễn ra hàng ngày nhưng không đủ căn cứ để xử lý hình sự, dẫn đến sự bức xúc, hành vi tự phát trong một bộ phận nhân dân (đánh chết các đối tượngtrộm chó; tự xử bằng vũ lực trong quan hệ vay nợ; tình trạng xã hội đen đòi nợ thuê…). "Việc tăng định mức tối thiểu có thể làm gia tăng thêm vi phạm pháp luật, tạo diễn biến xấu tình hình an ninh - trật tự xã hội" - nhóm nghiên cứu cảnh báo.
Đồng tình, ông Trần Công Phàn, Phó Viện trưởng VKSND Tối cao, cho rằng mức nâng định lượng chịu trách nhiệm hình sự từ 2 triệu đồng lên 5 triệu đồng là "chưa thuyết phục" và đề nghị giữ nguyên mức định lượng do phần lớn dân cư xem 2 triệu đồng là nguồn thu nhập tương đối.
Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, băn khoăn việc nâng mức định lượng chịu trách nhiệm hình sự lên 5 triệu đồng. "Trước đây quy định mức 500 đồng rồi nâng lên 2 triệu đồng, nay nâng lên 5 triệu. Chính vì 2 triệu mà không xử được trộm chó, rồi trộm cắp vặt liên tục. Đề nghị giữ 2 triệu, nâng lên 5 triệu tương đối khó".
Một điểm sửa đổi đáng chú ý khác là hành vi đánh bạc từ 5 triệu đồng trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo đó, tổ chức đánh bạc trong cùng một lúc cho từ 10 người đánh bạc trở lên hoặc cho từ 2 chiếu bạc trở lên mà số tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị từ 5 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù 5 năm đến 10 năm: có tính chất chuyên nghiệp; thu lợi bất chính từ 10 triệu đồng trở lên; tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 100 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Dự thảo cũng quy định về hành vi gá bạc. Theo đó, người nào sử dụng địa điểm thuộc quyền sở hữu, quản lý của mình để cho người khác đánh bạc có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 100 triệu đồng và mức phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm.
