Năm 2022, trong những tháng đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt, Nga đã mong đợi sẽ giành chiến thắng chớp nhoáng khi tấn công vào thủ đô Kiev với việc tung phần lớn kho vũ khí của mình tới Ukraine, trong đó có những phương tiện quân sự hiện đại nhất.
Tuy nhiên, Nga đã không đạt được mục tiêu mà ngược lại lực lượng Ukraine đã đạt được thành công đáng kể khi tiêu diệt nhiều xe bọc thép của Nga bằng máy bay không người lái (UAV), mìn và tên lửa chống tăng.
Các quan chức Ukraine và phương Tây đã từng chắc chắn rằng nếu Kiev tiếp tục nhận được viện trợ quân sự của đồng minh, Nga sẽ không còn phương tiện quân sự để tiếp tục cuộc chiến.
Giám đốc cơ quan tình báo quân sự Ukraine Kyrylo Budanov hồi tháng 8-2023 cũng đã có quan điểm như vậy và cho rằng Nga đã cạn kiệt nguồn dự trữ. Tuy nhiên, ông Budanov đã đánh giá thấp quy mô thực sự của kho dự trữ trang thiết bị quân sự từ thời Liên Xô của Nga cũng như khả năng thích ứng của Nga trên chiến trường.
Nga dần thích nghi với cuộc chiến
Theo ước tính của các quan chức và chuyên gia quân sự phương Tây, Nga đã mất hơn 11.000 xe chiến đấu bọc thép trong chiến dịch quân sự đặc biệt, trong đó có khoảng 3.600 xe tăng - tương đương với mức sản xuất xe tăng của Nga trong gần 15 năm trước chiến sự. Các chuyên gia quân sự cũng cho rằng Nga còn khoảng 2.600 xe tăng dự trữ, tờ The Wall Street Journal đưa tin.
Nga đã thể hiện khả năng thích ứng trong suốt cuộc chiến, trong đó có việc thích ứng để đảm bảo nguồn cung xe bọc thép trước sự kháng cự dữ dội từ Ukraine và áp lực từ lệnh trừng phạt của phương Tây.
Theo đó, Nga đã thay đổi chiến thuật chiến đấu, tăng cường nỗ lực tân trang thiết bị cũ và tăng chi tiêu quân sự. Theo ước tính của giới quan sát quân sự, với tốc độ sản xuất hiện tại, Nga có đủ xe tăng để sử dụng thêm 2 năm nữa.
Chi mạnh cho quốc phòng, tận dụng xe từ thời Liên Xô
Để né tránh lệnh trừng phạt, Nga đã sớm bắt đầu tìm nguồn cung ứng các thành phần như vi mạch và thiết bị viễn thông của phương Tây thông qua các nước thứ ba. Cạnh đó, Nga cũng thắt chặt quan hệ với các đối tác thân cận, như Triều Tiên, và nhận sự hỗ trợ từ các quốc gia này.
Ngành công nghiệp quân sự của Nga đã mở rộng quy mô và Nga đã định hướng lại nền kinh tế của nước này phục vụ các nhu cầu cấp thiết của chiến tranh. Chi tiêu quân sự Nga đã đạt mức cao nhất kể từ khi Liên Xô tan rã và dự kiến sẽ tăng lên hơn 120 tỉ USD vào năm 2025, chiếm hơn 30% tổng chi tiêu chính phủ. Nhờ sự mở rộng ngành công nghiệp quốc phòng, gần nửa triệu việc làm mới đã được tạo ra.
Ngoài ra, Nga cũng đã huy động và tận dụng các phương tiện bọc thép thời Liên Xô.
Tháng trước, ông Karen Shakhnazarov - Giám đốc hãng phim Mosfilm lớn nhất nước Nga đã thể hiện sự ủng hộ chiến dịch quân sự đặc biệt bằng cách trao lại khoảng 50 xe tăng và xe bọc thép do Liên Xô sản xuất từ những năm 1950. Trước đó, vào những năm 1960, Bộ Quốc phòng Liên Xô đã trao tặng những phương tiện này cho Mosfilm để làm đạo cụ.
Ông Michael Gjerstad, chuyên gia về quân đội Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (Mỹ), ước tính rằng Nga hiện đang sản xuất xe tăng mới và tân trang lại xe tăng cũ với độ nhanh tương đương với tốc độ mất chúng trên chiến trường là hơn 100 chiếc mỗi tháng.
“Đúng là có sự thiếu hụt, nhưng không rõ ràng như hầu hết mọi người nghĩ. Sự hồi phục của Nga tốt hơn nhiều so với những gì tôi tưởng tượng” - ông Gjerstad đánh giá.
Nga đổi chiến thuật
Nga cũng đã thay đổi chiến thuật chiến trường để ngăn chặn tổn thất phương tiện bọc thép. Thay vì “đổ” xe bọc thép vào chiến trường và gặp tổn thất lớn trước mìn, pháo binh và UAV Ukraine như trong cuộc tấn công quy mô lớn vào TP Avdiivka (tỉnh Donetsk) hồi tháng 10-2023, Nga đã cho các nhóm nhỏ lính tiến lên trước và để xe tăng trong những nơi an toàn phía sau để nhắm vào đối phương, yểm trợ quân mình từ xa.
Hiện Nga đang tấn công thị trấn Pokrovsk (tỉnh Donetsk), nằm ở phía tây Avdiivka, lính điều khiển UAV Ukraine Oleksandr Solonko cho biết các phương tiện bọc thép của Nga được ngụy trang và giấu đi. Theo ông Solonko, quân Nga lái xe ra vị trí khai hỏa, bắn vào lực lượng Ukraine và nhanh chóng rút lui để tránh tổn thất.
Dù vậy, chiến lược mới này đã khiến lực lượng Nga mất nhiều lính hơn khi các quan chức phương Tây ước tính thương vong của Nga tại Ukraine trung bình gần 1.000 người mỗi ngày vào mùa thu năm nay, so với con số dưới 300 người trong suốt năm 2022. Điều này cũng khiến Nga khó có thể bao vây hoặc tạo đột phá lớn ở miền đông Ukraine.
“Nga không thể duy trì cường độ các hoạt động tấn công này mãi mãi, nhưng họ đang thích nghi để kéo dài thời gian đó. Còn Ukraine không có thời gian để chờ Nga hết thiết bị quân sự” - ông Michael Kofman, thành viên cấp cao tại Quỹ Carnegie Endowment, nhận định.
