Người Trung Quốc thâu tóm đất ven biển Đà Nẵng?

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Cảnh Bôn, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Thái Phiên (nơi sinh hoạt của cán bộ lãnh đạo, tướng tá về hưu tại Đà Nẵng), cho rằng thông tin 21 khu đất, lô đất người Trung Quốc (TQ) nắm quyền sử dụng ven biển Đà Nẵng, sát tường rào sân bay Nước Mặn là rất đáng lo ngại.

Đất “kim cương” ven biển

Ngày 20-9, PV đã ghi nhận thực tế vệt đất dọc tường rào sân bay Nước Mặn, đường Võ Nguyên Giáp (quận Ngũ Hành Sơn). Đây là nơi phát triển du lịch rất sầm uất, với nhiều khách sạn, nhà hàng, cửa hàng kinh doanh du lịch… gắn cả biển tiếng Việt và tiếng TQ. Theo tìm hiểu, vệt đất này được quy hoạch thành 246 lô đất. Trước đây Đà Nẵng thực hiện bán đấu giá và giao đất hoàn toàn cho cá nhân, tổ chức trong nước. Giá đất hiện tại ở vị trí “kim cương” này lên đến cả trăm triệu đồng/m². Bên cạnh các hàng quán vẫn còn nhiều lô đất đã có chủ nhưng bỏ trống.

Thông tin từ Sở TN&MT TP Đà Nẵng ngày 20-9 cho hay qua rà soát, hiện có hai doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài được thuê đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ tổ chức, cá nhân trong nước tại 21 giấy chứng nhận.

Cụ thể, Công ty liên doanh Du lịch và Giải trí quốc tế đặc biệt Silver Shores Hoàng Đạt được UBND TP cho thuê diện tích 20 ha đất cơ sở sản xuất, kinh doanh ven biển quận Ngũ Hành Sơn và hiện đang xây dựng công trình du lịch. Thời hạn thuê đất là 50 năm, đến ngày 21-6-2056. Khu đất này án ngữ ngay mặt tiền sân bay Nước Mặn. Công ty này gồm bên Việt Nam (VN) là Công ty cổ phần Hoàng Đạt (góp vốn 10%), bên nước ngoài là Công ty TNHH Silver Shores, trụ sở tại Hoa Kỳ do ông Sui Gui Nan, quốc tịch TQ đại diện (góp vốn 90%).

Một đơn vị khác là Công ty TNHH Thương mại, Du lịch và Dịch vụ V.N.Holiday. Đây là doanh nghiệp VN có vốn đầu tư nước ngoài với giá trị phần vốn góp 48%, do cá nhân là Lijinan (đăng ký hộ khẩu thường trú tại TQ) nhận chuyển nhượng từ cá nhân, doanh nghiệp VN với 20 lô đất đã được cấp giấy đỏ tại vệt khai thác quỹ đất 25 m dọc tường rào sân bay Nước Mặn vào thời điểm từ năm 2013 đến 2015.

Ông Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng, cho hay tại khoản 4 Điều 29 Luật Đầu tư năm 2005 quy định nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện đầu tư như nhà đầu tư trong nước trong trường hợp các nhà đầu tư VN sở hữu từ 51% vốn điều lệ của doanh nghiệp trở lên. Trường hợp Công ty TNHH Thương mại, Du lịch và Dịch vụ V.N.Holiday, việc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nêu trên được thực hiện trước ngày 1-7-2015 (ngày Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực) nên cơ quan công chứng, cơ quan đăng ký đất đai áp dụng điều kiện đầu tư như nhà đầu tư trong nước. Trong đó có quyền được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 Điều 169 Luật Đất đai 2013.

Theo ông Hùng, Sở TN&MT có trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai và thường xuyên, liên tục quản lý, giám sát và xử lý đúng quy định đối với các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai. Trả lời câu hỏi rằng liệu có chế tài nào đối với những trường hợp này, ông Hùng khẳng định tất cả phải theo quy định của pháp luật. “21 trường hợp này do trước đây mảnh đất được cấp giấy đỏ cho người VN nhưng quá trình khai thác, sử dụng người TQ đã dùng hình thức góp vốn mở công ty, mua cổ phần để có được quyền sử dụng đất. Tất nhiên người đứng tên trên giấy đỏ vẫn là người VN” - ông Hùng nói.

Vệt đất phân lô dọc tường rào sân bay Nước Mặn. Ảnh: TẤN VIỆT

Vệt đất và nhà sát sân bay Nước Mặn nhìn từ trên cao. Ảnh: TẤN VIỆT

Phải đặt lợi ích quốc gia lên trên hết

Ông Nguyễn Cửu Loan, Chánh Văn phòng Hội Quy hoạch phát triển đô thị Đà Nẵng, cho rằng việc người TQ sử dụng đất mặt tiền biển ngay sân bay Nước Mặn như vậy là rất bất lợi. “Không thể biết những người TQ góp vốn làm ăn kinh doanh thật hay có gì đằng sau đó, như thế rất bất lợi. Nên thu hồi luôn giấy đỏ của những người VN tiếp tay cho họ. Cần phải có chính sách dứt khoát cho chuyện này, phải đặt lợi ích quốc gia lên trên hết” - ông Loan nói.

Cũng theo ông Loan, khi quy hoạch vệt đất dọc sân bay Nước Mặn, TP chỉ nghĩ đến việc phát triển đô thị, du lịch, không ai nghĩ đến chuyện có yếu tố người TQ sử dụng đất như hiện nay.

Là người nhiều lần phát biểu đề nghị siết chặt quản lý đất ven biển trước thông tin người TQ mua gom đất, ông Đặng Vân (đại tá về hưu tại Đà Nẵng) khẳng định để xảy ra thực trạng như bây giờ là sai lầm. “Đừng đổ lỗi cho ai mà do quản lý không tốt. Phải kiểm tra lại, nếu không đúng quy định thì đề nghị thu hồi” - ông Vân bức xúc.

Theo ông Nguyễn Hồng Song, Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP Đà Nẵng, việc cấp giấy đỏ như trên thực hiện theo đúng Luật Đất đai và Luật Đầu tư. Tuy nhiên, về lâu dài phải tính toán quản trị lại. PV đặt câu hỏi: “Vậy những lô đất này hiện được đầu tư xây dựng như thế nào?”. Ông Song cho hay đơn vị nắm được hết vị trí các lô đất nhưng việc xây dựng ra sao thì “chưa kiểm tra thực tế nên cũng chưa nắm đủ thông tin để trả lời”.

Cần quy phạm pháp luật đủ an toàn

Việc người TQ dùng nhiều chiêu trò để mua đất tại Đà Nẵng, nhất là đất ven biển không phải vấn đề mới. Trao đổi với PV, chị DTT, nhân viên kinh doanh tại một công ty bất động sản tại Đà Nẵng, cho hay từng gặp một người đàn ông TQ đi cùng vợ hỏi mua đất tại quận Ngũ Hành Sơn. “Có trường hợp chồng TQ mua đất rồi nhờ vợ người Việt đứng tên. Thậm chí có tình trạng một số người Việt chạy xe ôm, buôn bán lặt vặt bỗng đứng ra mua 3-5 lô đất một lần. Hỏi dò, một người tiết lộ có người TQ nhờ mua đất, đứng tên giúp và trả công hậu hĩnh” - chị T. cho hay.

Về mặt quy định pháp luật, luật sư Lê Cao (Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng) cho hay quy định của Luật Đất đai 2013, Luật Nhà ở 2014 thì cá nhân người nước ngoài không được phép nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại VN. Có một số trường hợp theo luật định, tổ chức, cá nhân nước ngoài được mua nhà ở VN nhưng cũng bị giới hạn, theo đó được mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế nhà ở thương mại bao gồm căn hộ chung cư và nhà ở riêng lẻ trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở, trừ khu vực bảo đảm quốc phòng, an ninh theo quy định của Chính phủ. Việc sở hữu nhà ở ngoài phạm vi khu vực nêu trên của người nước ngoài là không được phép.

Lý giải kỹ hơn, luật sư Lê Cao cho hay người TQ lách luật bằng cách thông qua việc bỏ tiền nhờ người VN mua đất, đứng tên. Sau đó người này góp vốn vào doanh nghiệp và quyền sử dụng đất trở thành tài sản của doanh nghiệp mà người TQ có góp vốn vào. Tiếp đó, người VN chuyển nhượng hết vốn góp cho người TQ. “Đây là một hình thức lách luật mà chúng ta cũng cần lưu ý. Quyền sử dụng đất trong trường hợp này thực chất thuộc quyền của doanh nghiệp, nhưng nguy cơ ở chỗ doanh nghiệp đó do người TQ đứng tên trên lãnh thổ VN, do đó trong nhiều trường hợp nếu quản lý không tốt hoạt động cư trú, kinh doanh của các doanh nghiệp này thì dẫn đến họ lấy quyền của doanh nghiệp đối với các diện tích đất được sử dụng để có những hoạt động phi pháp” - luật sư Cao phân tích.

Cũng theo vị luật sư, câu chuyện trên không hiếm và cần có quy phạm đủ an toàn để ngăn chặn sớm các chiêu thức này. “Với hình thức góp vốn bằng đất, rồi họ có quyền sở hữu vốn góp là quyền sử dụng đất đó thì quyền năng đối với tài sản là đất rất lớn, nếu không kiểm soát được các hoạt động liên quan sẽ dẫn đến rất nhiều bất cập, không kiểm soát được. Do vậy, theo chúng tôi, hệ thống pháp lý và thực tiễn quản lý cần quan tâm đặc biệt đến những chiêu trò này của người TQ ở VN” - luật sư Cao lưu ý.