Chiều 3-1, HĐXX TAND TP Hà Nội bắt đầu xét hỏi đối với các bị cáo trong đại án Việt Á. Trước khi tiến hành xét hỏi, HĐXX cho cách ly đối với các bị cáo Nguyễn Huỳnh (Cựu phó phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế), Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế), Nguyễn Văn Trịnh (Cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ) và Trịnh Thanh Hùng (Cựu vụ phó thuộc Bộ KH&CN).
Sự chia sẻ, cám ơn?
Là người đầu tiên bị xét hỏi, Chủ tịch kiêm TGĐ Công ty Việt Á Phan Quốc Việt khai năm 2007 bị cáo thành lập Công ty Việt Á, hoạt động kinh doanh chính là mua bán sinh phẩm, trang thiết bị y tế. Ngoài Công ty Việt Á, bị cáo còn thành lập một số doanh nghiệp khác và điều hành hầu hết các công ty này.
Khi dịch Covid bùng nổ, khoảng tháng 1, tháng 2-2020, bị cáo Trịnh Thanh Hùng (cựu vụ phó Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN) gọi điện và bảo có đề tài làm kit xét nghiệm với Học viện Quân y, thuyết phục Việt Á tham gia.
Quá trình nghiên cứu kit xét nghiệm, kiểm nghiệm, nghiệm thu giai đoạn 1, cấp phép lưu hành tạm thời và cấp phép chính thức, bị cáo Việt khai rằng khi làm hồ sơ cấp phép lưu hành hồ sơ có bị trả đi trả lại, khi đó Covid nên mọi việc cấp phép rất thận trọng.
Về mối quan hệ với các cá nhân có chức vụ ở Bộ Y tế, Bộ KH&CN và nhiều địa phương, ông Việt khai quen biết bị cáo Trịnh Thanh Hùng từ năm 2012, 2013 khi làm một đề tài với Học viện Quân y.
Bị cáo Việt có thừa nhận đã đưa cho ông Hùng số tiền 350.000 USD vì ông Hùng “thực sự trách nhiệm”, chỉ nghĩ làm sao cho có kit sớm nhất để chống dịch.
Việc đưa tiền theo chủ tịch Việt Á thì đây chỉ là sự chia sẻ khi được cấp phép tạm thời. “Bị cáo rất cảm kích nên khi được thanh toán (sau khi bán kit-PV) thì bị cáo cám ơn”-TGĐ Việt Á nói.
Tương tự như vậy, Việt khai quen ông Nguyễn Huỳnh (cựu phó phòng, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế) khoảng năm 2016, 2017 khi làm dự án đối tác công tư về trạm y tế phường. Cũng từ sự kiện khánh thành trạm y tế phường thuộc dự án mà ông Việt quen biết cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.
Ông Việt khai đưa cho ông Huỳnh hơn 2,2 triệu USD và 4 tỉ đồng vào cuối năm 2020 và rải rác trong năm 2021, đưa 4 lần.
“Bị cáo và ông Huỳnh chơi với nhau rất thân, trên tinh thần anh em. Việc đưa tiền cũng trên tinh thần chia sẻ, không có trao đổi thỏa thuận hay đặt điều kiện”- ông Việt nói.
Ông Việt khai rằng ông Huỳnh có nhờ hỗ trợ “sếp (cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long-PV) có một số việc cần thì em hỗ trợ giúp”. Do đó, một phần số tiền đưa cho ông Huỳnh là để đưa cho ông Long.
Ngoài ra, ông Việt cũng khai quen biết với cựu Bộ trưởng KH&CN, cựu Chủ tịch UBND Hà Nội Chu Ngọc Anh, cựu Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc vào khoảng tháng 3-2020. Khi đó, Đề tài nghiên cứu dự kiến tăng số lượng test sản xuất và định nhờ Bộ KH&CN tài trợ.
Ông chủ Việt Á đã “cám ơn” ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD, cám ơn ông Tạc 50.000 USD.
Còn đối với Nguyễn Văn Trịnh, cựu trợ lý nguyên Phó thủ tướng, ông Việt khai đã đưa 200.000 USD vào đầu năm 2021 vì ông Trịnh “rất nhiệt tình, nên theo tinh thần Á Đông, chia sẻ với nhau”.
Không thỏa thuận trao đổi
Tại các địa phương, ông Việt đã đưa tiền cho bị cáo Phạm Duy Tuyến, cựu giám đốc CDC Hải Dương 27 tỉ đồng, chuyển 3 lần qua tài khoản. Đây là khoản chia sẻ lại bởi bị cáo có kỉ niệm lớn với Hải Dương trong quá trình chống dịch.
Khi khai báo về việc đưa tiền, Việt nhiều lần nhắc lại không thỏa thuận, đặt điều kiện, trao đổi gì với các cá nhân. Sau khi thanh toán, bị cáo có chia sẻ lại một ít cho CDC Hải Dương.
Bị cáo Việt nói rằng: Mong tòa hiểu, hối lộ tôi sai nhưng chia sẻ lợi nhuận thì không sai. Việc này ở Việt Nam nó nhạy cảm.
Đối với ông Phạm Xuân Thăng, cựu Bí thư Hải Dương, Việt khai có đưa cám ơn 100.000 USD vào dịp Tết nguyên đán.
Theo cáo buộc, Phan Quốc Việt đã thỏa thuận ăn chia, đưa tiền hối lộ, tiền cảm ơn nhiều lần, với tổng số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng.
Trong đó, Phan Quốc Việt đã hai lần đưa hối lộ Trịnh Thanh Hùng với tổng số tiền 350.000 USD (tương đương hơn 8 tỉ đồng); Việt trực tiếp và chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ cho các bị can tại Bộ Y tế là Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh, Nguyễn Minh Tuấn (cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế), Nguyễn Nam Liên (cựu vụ trưởng Vụ KHTC, Bộ Y tế) tổng cộng 2,65 triệu USD (tương đương hơn 60 tỉ đồng) và 4 tỉ đồng.
Trong giai đoạn bán kit xét nghiệm, Việt đưa hối lộ cho giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến 27 tỉ đồng.
