Vụ án đường Hồ Chí Minh: Kêu oan, tòa không xem xét hình phạt?
Ngày 31-10, phiên tòa phúc thẩm (lần hai) vụ án đường Hồ Chí Minh tiếp tục phần tranh luận. Vụ án có tới 10 bị cáo, trong đó có ba bị cáo từng được TAND tỉnh Kon Tum xét xử sơ thẩm (lần đầu vào năm 2009) tuyên không phạm tội. Sau đó, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng (nay là TAND Cấp cao tại Đà Nẵng) hủy án theo hướng tất cả bị cáo không phạm tội.
Tuy nhiên gần 10 năm sau, tức năm 2018, xét xử sơ thẩm lần hai TAND tỉnh Kon Tum lại thay đổi quan điểm chuyển sang kết tội các bị cáo.
Các bị cáo tỏ ra khá mệt mỏi vì vụ án kéo dài đã 16 năm. Ảnh: NGÂN NGA
Tại tòa, ban đầu bị cáo Trần Thanh Hải không có ý kiến tranh luận với đại diện VKSND và xin được nói lời sau cùng.
Chủ tọa Nguyễn Văn Tiến nhắc: Đây không phải là phần nói lời nói sau cùng. Bị cáo có ý kiến gì khác với VKS chẳng hạn.
Bị cáo Hải: Bị cáo nhất trí với ý kiến của đại diện VKS.
Đại diện VKS lên tiếng: VKS có đề nghị cho bị cáo được hưởng án treo, tức bị cáo vẫn có tội. Vậy bị cáo có phạm tội hay không cứ nói ra để HĐXX xem xét.
Bị cáo Hải: Bị cáo có đơn kháng cáo. Bị cáo thấy mình không có tội. Đề nghị HĐXX xem xét xử đúng người, đúng tội.
Chủ tọa: Nếu bị cáo có tội hay không có tội thì tòa chỉ xem bị cáo có tội hay không thôi, chứ tòa không xem xét về hình phạt.
Bị cáo Hải: Dạ.
Theo chủ tọa: Nếu bị cáo kêu oan thì tòa không xem xét về hình phạt. Ảnh: NGÂN NGA
Thấy vậy, luật sư Nguyễn Thị Kim Vinh (nguyên thẩm phán Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM) không phải là người bào chữa cho bị cáo nhưng cũng đứng lên xin được giải thích cho bị cáo Hải hiểu quy định pháp luật.
“Bởi lẽ nếu các bị cáo kêu oan nhưng với chứng cứ có trong hồ sơ, xét thấy có tội và có căn cứ giảm án cho bị cáo thì HĐXX vẫn xem xét. Không có quy định pháp luật nào cho rằng các bị cáo kêu oan thì sẽ không xem xét giảm án. Cho nên việc HĐXX có suy nghĩ rằng kêu oan thì không giảm án là trái với quy định pháp luật” - luật sư Vinh nói.
Luật sư Nguyễn Thị Kim Vinh. Ảnh: NGÂN NGA
Bị cáo Hải vẫn giữ nguyên quan điểm bị cáo không có tội. Đề nghị HĐXX xem xét diễn biến phiên tòa và hồ sơ để ra một phán quyết đúng người, đúng tội.
Hiện phiên tòa vẫn đang tiếp tục.
Trao đổi với PV, nguyên Phó Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM Võ Văn Thêm không đồng tình với quan điểm của HĐXX khi cho rằng “bị cáo kêu oan thì tòa sẽ không xem xét giảm án”.
Vì Điều 345 BLTTHS 2015 quy định về phạm vi xét xử phúc thẩm: “Tòa án cấp phúc thẩm xem xét phần nội dung của bản án, quyết định bị kháng cáo, kháng nghị. Nếu xét thấy cần thiết, có thể xem xét các phần khác của bản án, quyết định không bị kháng cáo, kháng nghị”.
Ông Thêm cho rằng thực tế nhiều trường hợp bị cáo không kháng cáo, bản án cũng không bị kháng nghị nhưng do có một trong các bị cáo trong vụ án kháng cáo thì tòa cấp phúc thẩm vẫn xem xét toàn diện vụ án. Do đó không có chuyện “bị cáo kêu oan thì tòa không xem xét giảm án”.
Vụ án kéo dài 16 năm chưa xong
Như PLOđã thông tin, năm 2000, để đảm bảo an toàn đường dây 500 kV dự án đường Hồ Chí Minh, Công ty cổ phần Xây dựng công trình khai thác đá 621 (đơn vị trực thuộc Tổng Công ty 6) đã ký hợp đồng để Công ty TNHH Thanh Nam thi công với phương án “nổ mìn đặc biệt”. Trong quá trình thực hiện, Công ty Thanh Nam và kỹ sư Bùi Hải Nhân (thuộc Công ty 621) đã cải tiến và gọi đó là “nổ om”. Năm 2002, Ban quản lý dự án đã thanh toán 80% khối lượng phê duyệt được đề nghị là 14 tỉ đồng. Sau đó Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) giám định công trình và xác định hạng mục nổ mìn phá đá chỉ tốn hơn 10 tỉ đồng.
Cho rằng các bị cáo gây thiệt hại hơn 4 tỉ đồng nên kỹ sư Bùi Hải Nhân bị khởi tố tội tham ô tài sản rồi bị chuyển sang tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và bị bắt tạm giam. Tháng 4-2009, TAND tỉnh Kon Tum xử sơ thẩm lần đầu tuyên ông Nhân và hai người thuộc Công ty Thanh Nam không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và miễn hình phạt cho tám bị cáo còn lại về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (sau đó một bị cáo qua đời nên được đình chỉ điều tra). Tháng 7-2009, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng (nay là TAND Cấp cao tại Đà Nẵng) hủy bản án sơ thẩm theo hướng tất cả bị cáo không phạm tội. Năm 2018, TAND tỉnh Kon Tum xét xử sơ thẩm lần hai tuyên phạt như trên và các bị cáo tiếp tục kháng cáo kêu oan.
Trước khi TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xử phúc thẩm lần hai, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng đã có kiến nghị gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, trưởng Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) và chánh án TAND Tối cao tiến hành giám sát, xem xét lại vụ án với nhận định các bị cáo kêu oan là có căn cứ.
Tại phiên tòa phúc thẩm lần này, đại diện VKS cho rằng tuy không có tình tiết nào mới nhưng cấp sơ thẩm tuyên phạt các bị cáo là quá nghiêm khắc nên đề nghị tòa giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo Lê Quang Tứ, Bùi Hải Nhân (không nói rõ giảm bao nhiêu - PV).
Cạnh đó, đại diện VKS còn đề nghị cho sáu bị cáo được hưởng án treo và hai bị cáo được miễn trách nhiệm hình sự (tòa sơ thẩm phạt ông Nhân 10 năm tù, các bị cáo còn lại từ 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo đến tám năm tù).
