Chiều 30-8: HĐXX tiếp tục xét hỏi Hà Văn Thắm:
Thắm khai cũng không nói với Sơn nguồn tiền từ đâu. Tuy nhiên, lời khai tại cơ quan điều tra, bị cáo nói rằng: "Bị cáo nghĩ anh Sơn biết vì anh Sơn là tổng giám đốc (TGĐ), các lần chi đều có phiếu chi".
. Nhận tiền không biết nguồn từ đâu nghe không hợp lý?
+ Quá trình làm việc với nhau, nhất là các cấp lãnh đạo, không cần văn bản cụ thể, chỉ cần nói ý. Ví dụ vụ Năm Cam, Năm Cam có sai Hải bánh đi giết Dung Hà đâu...
. Sơn có nắm được chủ trương không?
+ Bị cáo nghĩ là anh Sơn biết.
Nguyễn Xuân Sơn chi 69 tỉ đồng cho những ai?
Tòa sau khi khen bị cáo Sơn sáng nay khai báo thành khẩn đã tiếp tục hỏi bị cáo Sơn về việc xử lý món tiền 69 tỉ đồng, mang về nhà hay để đâu. Bị cáo Sơn khẳng định không mang một đồng nào về nhà mà chi hết cho giao lưu, cảm ơn các doanh nghiệp (DN), lãnh đạo các DN và cho biết cũng nhớ được cụ thể hết DN nào.
Thẩm phán Trương Việt Toàn nói với bị cáo Sơn: "Đến giai đoạn này, chỉ có duy nhất bị cáo cứu được chính mình. Đứng ở góc độ pháp lý, bị cáo không thể khai báo theo kiểu như vậy. Tất nhiên thái độ khai báo của bị cáo sáng nay khác với phiên tòa lần trước. HĐXX sẽ xem xét, bị cáo khai báo thành khẩn sẽ quyết định rất nhiều đến hình phạt và tội danh của bị cáo. Cáo trạng truy tố bị cáo, có tội danh rất nặng, có thể có mức án đến tử hình".
Bị cáo Sơn khai khi đi chi tiền cho các khách hàng của OceanBank, phần lớn là khách hàng nhóm dầu khí đều có lãnh đạo các chi nhánh đi cùng. Tuy nhiên, tòa cho biết không có ai khai như thế.
. Chưa có một giám đốc chi nhánh nào có lời khai được chứng kiến bị cáo chi tiền? - thẩm phán nhắc lại.
+ Tòa cũng mời một số người thẩm vấn thêm nhưng những người này đều khẳng định có đi cùng Sơn nhưng không biết gì: “TGĐ có đưa cho khách hàng cái gì không, tôi cũng không được biết” - bị cáo Nguyễn Thị Kiều Liên khai.
Diễn biến khác, bị cáo Sơn khai bị cáo là TGĐ, được chi khoảng vài chục tỉ đồng. Thường bị cáo chi cho PVN khoảng 60%, còn lại chi cho các khách hàng khác.
Tòa: Nếu bị cáo không chứng minh được thì có nghĩa là bị cáo cầm cả số tiền đó, khi đó mức án sẽ khác. Nếu bị cáo không có đầu ra, chỉ có đầu vào thì có nghĩa là bị cáo cầm cả số tiền này?
+ Phiên tòa trước bị cáo không khai như hôm nay vì bị cáo bị truy tố về tội cố ý làm trái, không chiếm đoạt tài sản của OceanBank hay chủ tịch Hà Văn Thắm. Bị cáo nghĩ nếu khai báo ra làm ảnh hưởng đến khách hàng, đặc biệt PVN là DN lớn nên bị cáo rất trăn trở. Nếu bị truy tố về cố ý làm trái thì bị cáo cố gắng chịu đựng. Nay VKS truy tố tội chiếm đoạt, mà bản chất không phải như vậy, chưa kể các bị cáo khác cũng bị ảnh hưởng theo. Thế nên bị cáo xin khai đúng sự thật, chỉ có điều có nhiều chi tiết bị cáo không nhớ.
. Có ngoại giao cho cấp trên không, khi họ đi công tác?
+ Bị cáo đi tháp tùng các đoàn cao cấp của Đảng và nhà nước (cả trong nước và ngoài nước), bị cáo có chi. Cụ thể chi bao nhiêu bị cáo không nhớ, nhưng tất cả các đoàn bị cáo được tháp tùng đi, như vào miền Trung lũ lụt, Nghĩa trang Trường Sơn, Ngã Ba Đồng Lộc hay tháp tùng ra nước ngoài thì đều sử dụng nguồn tiền này để có sự hỗ trợ.
. Bị cáo đi cùng đoàn là đoàn nào, với ai?
+ Thời gian lâu chỉ nhớ một số đoàn, đó là sự khách quan và hiển nhiên thôi. Xin phép HĐXX cho bị cáo nghĩ lại... Có thể kể một vài đoàn như đoàn của anh Hồ Đức Việt đến Ngã Ba Đồng Lộc, anh ấy nói các DN đi cùng có thể hỗ trợ kinh phí xây dựng tượng đài, bị cáo hỗ trợ 500 triệu đồng. Hay đi cùng đoàn của Chủ tịch nước vào Quảng Trị, bị cáo chi 100 triệu đồng tu bổ xây dựng Nghĩa trang Trường Sơn. Mấy trận lụt khu vực Hà Tĩnh lúc đó đã tài trợ 300 triệu đồng. Bị cáo cùng một số DN dầu khí tài trợ thêm 600 triệu đồng cho những xã trực tiếp bị lũ lụt, ngoài ra còn hỗ trợ 1,2 tấn gạo. Đi nước ngoài, bao giờ đi cùng đoàn CP thì PVN đều đi, với các vai trò khác nhau, lúc đó PVN đều chi, ví dụ chi cho đại sứ quán, hỗ trợ cho lễ tân Bộ Ngoại giao, lễ tân CP...
Bị cáo Sơn còn liệt kê thêm nhiều lần chi và nói thêm là nếu yêu cầu khai chính xác số tiền đưa bao nhiêu thì không nhớ chính xác được...
.Theo bị cáo liệt kê thì cũng không hết được số tiền 69 tỉ đồng?
+ Nếu bị cáo chưa nhớ ra hết được, HĐXX có thể cho phép bị cáo viết ra giấy...
Bị cáo sẽ trình bày công khai, minh bạch tại tòa. Ví dụ ở TP.HCM, bị cáo chủ yếu đến cảm ơn TCT Dầu, thường có chị Vân - Giám đốc chi nhánh đến, hoặc cùng chị Chiến - Giám đốc Chi nhánh SG... Nếu yêu cầu khai chính xác số tiền đưa bao nhiêu thì bị cáo không nhớ chính xác được.
. Có lần nào bị cáo nhớ cụ thể không?
- Một lần thì nhớ nhưng đưa nhiều lần thì không nhớ được bao nhiêu. Ví dụ, một lần nhận của anh Trung 2 tỉ đồng thì chi cho mỗi ông 100-200 triệu đồng. Anh em chuẩn bị phong bì, mình đến cảm ơn người ta nên cũng không để lại tài liệu, bằng chứng.
Tòa nhận xét: Đầu vào khai thấp ra, đầu ra chi cho các chi nhánh tăng lên, đó là phương pháp khai của bị cáo.
Tòa cũng mời Nguyễn Xuân Thắng (em họ Nguyễn Xuân Sơn), Thắng khẳng định có nhận tiền từ Thắm đưa Sơn nhưng không cùng Sơn đi chuyển tiền cho ai.
HĐXX xét hỏi Nguyễn Xuân Sơn. Sơn khai trong giai đoạn làm TGĐ có nhận tiền từ Hà Văn Thắm để chi chăm sóc khách hàng, bị cáo không nhớ chính xác bao nhiêu, theo tài liệu cơ quan điều tra là trên 69 tỉ đồng. Sơn khai khoảng 30-40 tỉ đồng chi cho Ninh Văn Quỳnh, còn lại chi cho các khách hàng khác.
Sơn khai giai đoạn làm việc tại OceanBank rất hiệu quả. Lúc bị cáo làm TGĐ tổng lượng huy động là 10.000 tỉ đồng, tới khi bị cáo đi khỏi OceanBank thì lượng huy động đã tăng lên 45.000 tỉ đồng.
Sơn khai sau này khi quay trở lại làm phó TGĐ PVN, không còn làm ở OceanBank, do Thắm nhờ nên Sơn vẫn tiếp tục đưa tiền cho ông Ninh Văn Quỳnh để “duy trì quan hệ”. Mỗi lần nhận được tiền, bị cáo đều gọi anh Quỳnh lên đưa để chi cho đối ngoại.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn.
PVN chi phong bì lễ, Tết mỗi kỳ hàng chục tỉ đồng
Sơn khai: Chi cho các đồng chí lãnh đạo với tư cách là lãnh đạo OceanBank, có lúc cùng đi với anh Thắm. Sau khi về lại tập đoàn, anh Thắm vẫn có khoản chi hỗ trợ cho đối ngoại của PVN, anh Thắm nhờ tôi, tôi chuyển lại cho anh Quỳnh. Khoản này để chi cho những khoản không hoạch toán tài chính được, hoặc kinh phí chi rất hạn hẹp. Thậm chí có những khoản chi đối ngoại cho đoàn đàm phán của CP nữa. Ví dụ dịp lễ, Tết, PVN phải chi vài chục tỉ đồng.
Với vị trí là phó tổng PVN, bị cáo chi đối ngoại dịp lễ, Tết, chi tháp tùng các đoàn, năm năm bị cáo cũng chi khoảng 5 tỉ đồng. Lễ, Tết, PVN hay các DN đều chi, tùy theo quan hệ, chức trách to hay nhỏ, thậm chí từ chuyên viên đến lãnh đạo cao cấp. PVN mỗi năm phải chi, mỗi kỳ cũng phải ba, năm chục tỉ đồng.
Cũng bị cáo Sơn khai: Theo quy định, PVN mỗi lần chi chỉ được 500.000 đồng/người, còn chi thực tế thì gấp khoảng rất nhiều lần như thế.
. Khái niệm từ nhỏ đến lớn rất dân dã. Cơ quan nhà nước phải có chức danh cụ thể?
+ Chi cho các chuyên viên các bộ, ngành có quan hệ, làm việc, mỗi người phong bì 5-10 triệu đồng, số lượng rất đông. Còn lãnh đạo các bộ, ngành, từ vụ trưởng, thứ trưởng đến các cấp lãnh đạo thì tùy theo...
Thẩm phán ngắt lời: “Lãnh đạo cấp cao cụ thể là ai?”.
+ “Thực chất là tấm lòng của DN đối với các đồng chí lãnh đạo đối với sự phát triển của DN, của ngành. Xin HĐXX cho phép bị cáo không nói cụ thể là ai” - Sơn nói.
. Nếu bị cáo ngại, HĐXX sẽ cho bị cáo viết bản tường trình?
+ Nếu bảo bị cáo làm danh sách chúc Tết ai, đưa mấy nghìn, mấy chục triệu, mấy trăm triệu thì xin phép HĐXX cho phép bị cáo không nêu tên cụ thể các bác ra.
. Chi cao nhất bao nhiêu tiền?
+ Từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng.
. Đối tượng nào được hưởng mức cảm ơn 200 triệu đồng?
+ Sơn cười: Bây giờ chi cho ai 200 triệu đồn thì bị cáo xin không khai cụ thể.
. PVN thường chi mỗi năm khoảng bao nhiêu?
+ Thường là khoảng 30-50 tỉ đồng/năm. Đây là đạo lý của dân tộc, mình đi chúc Tết, biếu họ vài chục xong giờ lại nêu tên thì không phải đạo, hơn nữa bị cáo cũng không nhớ hết.
Sơn sau đó đề nghị HĐXX hỏi bị cáo Thắm hay Danh (là chủ các DN tư nhân) chi mỗi năm bao nhiêu cho những khoản này. Câu nói này khiến Hà Văn Thắm cười ồ.
