Ngày 13-1 (giờ Mỹ), Hạ viện Mỹ đã lại bỏ phiếu để luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump lần hai về việc kích động một cuộc nổi dậy khiến đám đông ủng hộ ông xông vào Điện Capitol đập phá, biến ông thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần, hãng Reuters đưa tin.
Ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần
Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát với tỉ lệ là 232-197, trong đó có 10 thành viên đảng Cộng hòa công khai ủng hộ việc luận tội.
Ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần. Ảnh: CNBC
Tổng thống Trump bị cáo buộc "kích động nổi dậy"sau khi có bài phát biểu trước hàng ngàn người ủng hộ ngay tại trước tòa nhà Quốc hội hôm 6-1.
Trong bài phát biểu của mình, ông Trump đã lặp lại những tuyên bố sai lầm rằng cuộc bầu cử là gian lận và hô hào những người ủng hộ tuần hành phản đối kết quả bầu cử.
Tuy nhiên, sau đó đám đông đã xông vào tòa nhà Quốc hội đập phá giữa lúc các nhà lập pháp đang kiểm phiếu đại cử tri để xác nhận kết quả bầu cử tổng thống, khiến các nhà lập pháp phải lẩn trốn. Vụ viếc khiến năm người thiệt mạng, trong đó có một cảnh sát.
“Tổng thống Mỹ đã kích động cuộc nổi loạn có vũ trang, để chống lại đất nước chúng ta. Ông ấy phải ra đi. Ông ấy là mối nguy hiểm hiện hữu và rõ ràng và nhãn tiền của đất nước” - Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi phát biểu tại Hạ viện trước cuộc bỏ phiếu.
Hiện vẫn chưa có tổng thống Mỹ nào bị cách chức do bị luận tội. Ba người gồm ông Trump vào năm 2019, ông Bill Clinton năm 1998 và ông Andrew Johnson năm 1868 trước đó đã bị Hạ viện luận tội nhưng được tuyên trắng án tại Thượng viện.
Khó qua cửa Thượng viện
Việc luận tội Tổng thống Trump được đưa ra vào thời điểm nước Mỹ đang có sự chia rẽ chính trị sâu sắc và đang mệt mỏi vì bị đại dịch tàn phá.
Nghị sĩ đảng Dân chủ Julian Castro, một cựu ứng cử viên tổng thống, gọi ông Trump là “người đàn ông nguy hiểm nhất từng ở Phòng Bầu dục”. Trong khi đó, Dân biểu Maxine Waters cáo buộc ông Trump muốn gây ra nội chiến và người đồng cấp của đảng Dân chủ Jim McGovern thì nói rằng tổng thống “đã cố gắng xúi giục người dân tạo ra một cuộc đảo chính”.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi phát biểu tại Hạ viện trước cuộc bỏ phiếu. Ảnh: REUTERS
Một số thành viên đảng Cộng hòa thì cho rằng động cơ luận tội là một phán quyết vội vàng, bỏ qua quy trình cân nhắc thông thường như các phiên điều trần và kêu gọi đảng Dân chủ từ bỏ việc luận tội tổng thống vì lợi ích đoàn kết và hàn gắn dân tộc.
“Việc luận tội tổng thống trong thời gian ngắn như vậy sẽ là một sai lầm. Điều đó không có nghĩa là tổng thống không có lỗi. Tổng thống phải chịu trách nhiệm về cuộc tấn công hôm 6-1 vào tòa nhà Quốc hội" - ông Kevin McCarthy, đảng viên Cộng hòa hàng đầu của Hạ viện cho biết.
Các đồng minh thân cận nhất của ông Trump, chẳng hạn như Jim Jordan, đảng viên Cộng hòa bang Ohio, cáo buộc các đảng viên Dân chủ hành động thiếu thận trọng vì lợi ích chính trị thuần túy.
Một số ít đảng viên Cộng hòa đã ủng hộ việc luận tội, trong đó có bà Liz Cheney và bà Jamie Herrera Beutler.
“Tôi không chọn về phe nào cả, tôi đang chọn sự thật. Đó là cách duy nhất để đánh bại nỗi sợ hãi” - đảng viên Cộng hòa Jamie Herrera Beutler nói khi tuyên bố ủng hộ việc luận tội, thu hút sự hoan nghênh từ các đảng viên Dân chủ.
Không tuân theo thủ tục tiêu chuẩn, các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa lần này đã không thúc giục các thành viên của họ bỏ phiếu chống lại việc luận tội, mà coi cuộc bỏ phiếu lần này tùy thuộc vào lương tâm cá nhân mỗi người.
Theo Hiến pháp Mỹ, việc luận tội tại Hạ viện sẽ buộc Thượng viện phải có một phiên tòa xét xử trong đó cần có đa số 2/3 đồng ý kết tội và loại bỏ ông Trump thì việc luận tội mới được thông qua. Điều này có nghĩa là ít nhất 17 đảng viên Cộng hòa đứng về phía đảng Dân chủ thì ông Trump mới bị kết tội.
Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa ở Thượng viện đã nói rằng sẽ không có phiên tòa nào có thể bắt đầu cho đến khi Thượng viện dự kiến trở lại trong phiên họp thường lệ vào ngày 19-1, một ngày trước lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden.
Điều đó đồng nghĩa với việc phiên tòa sẽ chỉ được tiến hành tại Thượng viện ngay cả sau khi ông Trump rời nhiệm sở. Rắc rối lớn hơn bắt đầu từ đây, bởi khi đó ông Trump đã trở thành cựu tổng thống. Điều này dẫn tới câu hỏi liệu một cựu tổng thống có bị luận tội và xét xử hay không?
Ông Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện hiện đang hối thúc Thượng viện nhóm họp khẩn cấp trước ngày 19-1 để tránh tình huống kể trên nhưng vẫn còn đợi quyết định cuối cùng của ông Mitch McConnell đồng ý.
Cuộc bao vây Điện Capitol làm dấy lên lo ngại về bạo lực chính trị ở Mỹ. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã cảnh báo về các cuộc biểu tình có vũ trang tại Washington và tất cả 50 thủ phủ của các bang ở Mỹ trước lễ nhậm chức của ông Biden.
Hôm 13-1, ông Trump cũng đã kêu gọi những người ủng hộ ông giữ hòa bình.
“Tôi kêu gọi không có bạo lực, không vi phạm pháp luật và không phá hoại dưới bất kỳ hình thức nào. Đó không phải là điều tôi muốn và cũng không phải là điều mà nước Mỹ cần” - ông Trump gửi thông điệp đến người ủng hộ.
