Khoảng 11 giờ 30 trưa 8-1 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump đã có phát biểu chính thức đầu tiên về các vụ không kích của Iran vào lực lượng Mỹ ở Iraq. Tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ đáp trả hành động quân sự của Iran bằng việc tăng cường các biện pháp trừng phạt, cả về kinh tế lẫn quân sự.
Để kết thúc bài phát biểu kéo dài gần 10 phút của mình, ông Trump nói: "Chúng tôi (Mỹ) mong muốn Iran có một tương lai tốt đẹp, thịnh vượng và hòa hợp. Mỹ sẵn sàng đón nhận hòa bình cùng với những người mong muốn điều đó". Tuyên bố đã đánh tan lo ngại về việc leo thang căng thẳng giữa Washington và Tehran.
Nhưng trước đó, suốt đêm 7-1 và sáng sớm 8-1, sự căng thẳng đã bao trùm khắp giới lãnh đạo ở Washington sau khi Iran tiến hành không kích lực lượng Mỹ ở căn cứ không quân Ayn al-Asad và TP Erbil thuộc khu vực tự trị của người Kurd ở Iraq, hãng tin CNN mô tả.
Trưa 8-1 (giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có phát biểu chính thức sau vụ tấn công của Iran vào lực lượng Mỹ ở Iraq. Ảnh: CNN
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nhanh chóng có cuộc thảo luận về vụ tấn công với một nhóm nghị sĩ đảng Dân chủ. Nhưng đã có lúc bà dừng cuộc thảo luận và yêu cầu mọi người cùng cầu nguyện để mọi chuyện không trở nên tồi tệ hơn.
Trong khi đó, chưa đầy 1 giờ đồng hồ sau vụ tấn công, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã cố gắng liên lạc với Thủ tướng Iraq Adil Abdul al-Mahdi nhưng không được nối máy. Ông đã chuyển sang liên lạc trực tiếp với đại sứ Iraq ở Washington tại nhà riêng.
Khoảng 7 giờ 30 tối, ông Esper và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, Đại tướng Mark Milley đến họp ở Nhà Trắng - nơi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã ngồi chờ được ít phút. Một nhóm quan chức cấp cao khác của chính quyền Tổng thống Trump cũng nhanh chóng có mặt ở Phòng Tình huống.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và các quan chức cấp cao họp bàn cách phản ứng trước các vụ tấn công của Iran vào lực lượng Mỹ ở Iraq. Ảnh: CNN
Nhiệm vụ đầu tiên đặt ra là nhanh chóng xác định các thiệt hại về người. Đài CNN dẫn lời một thượng nghị sĩ Mỹ cho rằng ông Trump sẵn sàng tấn công đáp trả nếu có người Mỹ nào là nạn nhân của vụ tấn công. May mắn, các thông tin ban đầu xác nhận không có trường hợp thiệt mạng trong vụ tấn công.
Washington đã bất ngờ trước việc Tehran chỉ tấn công bằng một số lượng hạn chế các tên lửa của mình. Nó làm cho các vị lãnh đạo nghĩ rằng các vụ tấn công còn tiếp diễn và có thể chưa cần phải đưa ra hành động đáp trả ngay lập tức, một quan chức Nhà Trắng kể lại.
Nguồn tin này cho biết nhiều lựa chọn đã được đưa ra cân nhắc ngay trong đêm 7-1. Quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra khi có thêm thông tin về ý định thực sự của Iran và đánh giá tình hình thực tế ở khu vực.
Tên lửa đạn đạo Iran bắn vào căn cứ không quân Ayn al-Asad của Mỹ ở Iraq. Ảnh: AFP
Nhiều lãnh đạo tham gia cuộc họp nhận định Iran chỉ mong muốn để gửi một thông điệp cứng rắn đến chính quyền ông Trump, chứ không phải chủ đích tấn công người dân Mỹ. Họ tin Iran có đủ khả năng tấn công chính xác và gây thương vong, như vụ tấn công các cơ sở lọc dầu ở Saudi Arabia, nếu họ muốn.
Vài giờ sau vụ tấn công, tổng thống Mỹ quyết định sẽ có một phát biểu chính thức trước công chúng. Quá trình soạn bài phát biểu được gấp rút tiến hành trong khi ông Trump và các cố vấn vẫn họp trong Phòng Tình huống.
Đến 9 giờ tối, Tổng thống Trump đã gọi điện cho các lãnh đạo đảng Cộng hòa, gồm cả Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện James Inhofe và thông báo ông muốn đàm phán với Iran. Ông Inhofe ngay lập tức đồng ý vì ông cho rằng đó cũng là một cơ hội tốt để đàm phán và giảm leo thang xung đột.
Sau đó, Tổng thống Trump viết trên Twitter thông báo công khai đầu tiên sau vụ tấn công, cho biết ông sẽ có phát biểu chính thức về các vụ tấn công của Iran vào sáng hôm sau.
Trong khi đó, ngay từ trong đêm 7-1, Iran đã bắt đầu liên lạc với chính quyền Washington qua ít nhất ba kênh trung gian, trong đó có phái bộ Thụy Sĩ. Thông điệp của Tehran rất rõ ràng: Vụ tấn công là phản ứng duy nhất của họ và họ sẽ tiếp tục chờ các hành động từ phía Mỹ.
Hình ảnh căn cứ quân sự của Mỹ ở Iraq sau khi trúng tên lửa Iran.
Ảnh: REUTERS
Khoảng 1 giờ sáng 8-1, quân đội Mỹ đã hoàn thành việc đánh giá thiệt hại và xác nhận không có thương vong của binh lính Mỹ. Những cơ sở để Washington đưa ra quyết định cuối cùng đã rõ ràng.
Sáng sớm 8-1, nhóm cố vấn gặp Tổng thống Trump để thông báo kết quả đánh giá thiệt hại. Tổng thống đã có được quyết định cuối cùng. Sau đó, bài phát biểu được chỉnh sửa lần cuối trước khi Tổng thống Trump đọc nó, dự kiến là vào 11 giờ trưa 8-1.
"Họ (Iran - PV) đã lùi lại, bây giờ chúng ta (Mỹ - PV) cũng lùi lại một bước" -một quan chức cấp cao ở Nhà Trắng nói với CNN.
