Luật Đất đai 2024 có hiệu lực ngày 1-8 tới đây đã bỏ trường hợp người sử dụng đất là hộ gia đình. Như vậy, từ 1-8, hộ gia đình sẽ không còn được giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất hoặc nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Do đó, quy định mới này gây nhiều thắc mắc cho người dân. Cụ thể, những hộ gia đình đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) sẽ xử lý ra sao? Người dân có phải đổi sổ hay không?
Giải đáp thắc mắc này, Luật sư Lê Văn Hoan, Đoàn luật sư TP.HCM cho biết: Luật Đất đai 2013 quy định hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Hộ gia đình là người sử dụng đất khi có đủ các điều kiện quy định tại Điều 100 hoặc Điều 101 thì được cấp sổ. Khi đó sổ hồng được cấp một bản và một người trong hộ gia đình đứng tên đại diện (thường là chủ hộ). Việc cấp sổ cho hộ gia đình được thực hiện không chỉ riêng đối với Luật Đất đai 2013 mà cả các Luật đất đai trước đó (Luật đất đai 2003, Luật Đất đai 1993).
Tuy nhiên, Điều 135 Luật Đất đai 2024 quy định đối với trường hợp thửa đất thuộc quyền sử dụng của hộ gia đình thì cấp một sổ hồng ghi đầy đủ tên thành viên và trao cho người đại diện. Trường hợp các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình có nhu cầu thì cấp một sổ hồng ghi tên đại diện hộ gia đình trên sổ.
Trường hợp sổ đã cấp cho đại diện hộ gia đình trước ngày 1-8-2024, nếu các thành viên có nhu cầu thì được cấp đổi sang sổ mới có ghi đầy đủ tên các thành viên.
Điều 259 quy định hộ gia đình sử dụng đất được xác định theo quy định của pháp luật về đất đai trước ngày 1-8-2024 thì được tham gia quan hệ pháp luật về đất đai với tư cách nhóm người sử dụng đất có chung quyền sử dụng đất. Khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình để thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt thì phải ghi cụ thể các cá nhân là thành viên hộ gia đình.
Đối với đất hộ gia đình được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trước ngày 1-8-2024 thì được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn sử dụng đất còn lại. Khi hết thời hạn sử dụng đất thì được gia hạn sử dụng đất theo hình thức giao đất, cho thuê đất cho các cá nhân là thành viên hộ gia đình đó.
7 trường hợp không được cấp sổ từ 1-8
- Đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích theo quy định tại Điều 179 của Luật này;
- Đất được giao để quản lý thuộc các trường hợp quy định tại Điều 7 của Luật này, trừ trường hợp đất được giao sử dụng chung với đất được giao để quản lý thì được cấp sổ đối với phần diện tích đất sử dụng theo quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
- Đất thuê, thuê lại của người sử dụng đất, trừ trường hợp thuê, thuê lại đất của chủ đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng, phù hợp với dự án đầu tư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;
- Đất nhận khoán, trừ trường hợp được công nhận quyền sử dụng đất tại điểm a khoản 2 Điều 181 của Luật này;
- Đất đã có quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp đã quá 03 năm kể từ thời điểm có quyết định thu hồi đất mà không thực hiện;
- Đất đang có tranh chấp, đang bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự; quyền sử dụng đất đang bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật;
- Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất để sử dụng vào mục đích công cộng không nhằm mục đích kinh doanh.
