Đã 20 ngày kể từ khi Ukraine bắt đầu chiến dịch phản công, các phương tiện truyền thông phương Tây và cùng nhiều tướng lĩnh về hưu của quân đội Mỹ tin rằng mọi thứ đang diễn ra thành công tốt đẹp.
Tuy nhiên, các chuyên gia của trang 19FortyFive cho rằng thực tế quân sự thì ngược lại. Các chuyên gia này cảnh báo Ukraine sẽ thất bại trong mục tiêu đánh bật lực lượng Nga nếu Kiev không quản lý tình hình đầy biến động một cách khéo léo trong thời gian còn lại của năm 2023.
Nền tảng để phản công thành công
 |
Binh sĩ Ukraine bên ngoài TP Bakhmut (tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine) ngày 19-6. Ảnh: ANADOLU AGENCY |
Tiêu đề những ngày qua của truyền thông phương Tây là “Ukraine giành lại tám khu định cư khi cuộc phản công đẩy mạnh”, “Lực lượng Ukraine thực hiện các hoạt động phản công thành công” và “Ukraine chuẩn bị đòn đánh lớn nhất”. Bên cạnh đó, các tướng lĩnh nổi tiếng đã về hưu của Mỹ cũng ca ngợi thành tích ấn tượng này.
Vào ngày 6-6, ngày thứ 2 của cuộc phản công, cựu Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và cũng là tướng bốn sao đã nghỉ hưu - ông David Petraeus nói với tờ Deutsche Welle của Đức: “Tôi nghĩ cuộc phản công sẽ thành công hơn nhiều so với những bình luận mà các nhà phân tích bi quan đã đưa ra”.
Giải thích cho sự lạc quan của mình, ông Petraeus cho rằng thứ nhất, vì Lực lượng Vũ trang Ukraine sẽ được huấn luyện và trang bị một lượng lớn thiết bị từ NATO; thứ hai, người Nga “không được huấn luyện tốt, không được trang bị tốt và không được lãnh đạo tốt”.
Một vị tướng Tướng bốn sao đã nghỉ hưu khác của Mỹ - ông Ben Hodges còn tự tin hơn nữa khi cho rằng “Ukraine có thể giành lại bán đảo Crimea, địa điểm quyết định của cuộc chiến, vào cuối mùa hè này, nghĩa là vào cuối tháng 8”. Ngày 15-6, ông Hodges đã viết một cách lạc quan trên tờ The Washington Post rằng “Ukraine vừa thực hiện một bước quyết định trên con đường đánh đuổi các lực lượng Nga khỏi lãnh thổ”.
Tuy nhiên, theo 19FortyFive, bằng chứng thực tế trên chiến trường cho thấy rằng bất chấp những sự lạc quan phấn khởi, chiến dịch phản công đã có một khởi đầu không tốt.
Xét về mặt lịch sử, việc đạt được những thành tựu quan trọng trong 24 đến 48 giờ đầu tiên của một cuộc tấn công lớn là điều cần thiết để thành công. Chẳng hạn trong trận Normandie năm 1944 - một chiến dịch quân sự quy mô lớn của quân đội Đồng Minh chống lại Đức Quốc xã tại miền Bắc nước Pháp trong Thế chiến 2, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Dwight D. Eisenhower tin rằng nếu muốn thành công, quân đồng minh phải đổ bộ vào khu vực trong 24 giờ đầu tiên.
Ngay cả trong cuộc phản công cuối cùng không thành công của trùm phát xít Adolf Hitler vào tháng 12-1944 tại Rừng Ardennes (Bỉ) - Trận chiến Bulge, quân Đức ban đầu đã thâm nhập gần 80 km phía sau phòng tuyến của quân Mỹ trước khi bị chặn lại.
Trong khi đó, cuộc phản công của Ukraine cho đến nay đã thành công trong việc tiến lên chỉ 7 km trong một khu vực và hầu như không có ở các địa điểm khác. Theo Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine - bà Hanna Maliar, Lực lượng Vũ trang Ukraine đã thực sự mất đất ở mặt trận Liman/Kupyansk.
Hầu hết các nhà bình luận phương Tây đã lập luận rằng lý do của sự chậm trễ là vì thời gian còn sớm và cuộc phản công của Ukraine sẽ vẫn thành công. Nhưng theo các chuyên gia của 19FortyFive, nhận định trên có phần quá lạc quan.
Lợi thế của Nga
 |
Xe tăng T-90M của quân đội Nga tại Ukraine. Ảnh: 19FORTYFIVE |
Kế hoạch chung của Ukraine là tiến hành một số cuộc tấn công nghi binh dọc theo mặt trận dài 1.000 km để đánh lừa Nga rằng nỗ lực chính sẽ tập trung vào hướng tỉnh Zaporizhzhia (đông nam Ukraine). Ý định của Kiev là chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga ở phía nam điểm xuất phát tại TP Orikiv (Zaporizhzhia) để chiếm thị trấn Tokmak cách đó khoảng 25 km về phía nam. Sau đó, quân Ukraine sẽ tiến đến TP Berdyansk hoặc TP Melitipol (đều thuộc tỉnh Zaporizhzhia) trên bờ biển Azov để cắt đôi quân đội Nga. Sau 15 ngày giao tranh với thương vong nặng nề, Ukraine vẫn chưa tiếp cận được vành đai đầu tiên của các khu vực phòng thủ chính của Nga.
Các chuyên gia đã chỉ ra lý do cho sự thất bại của Ukraine, gọi thất bại là rõ ràng, có hệ thống và đáng lo ngại.
Đầu tiên, Nga có 9 tháng để chuẩn bị một số khu vực của vành đai phòng thủ nên phòng tuyến khá chắc chắn. Thứ hai, cũng như nhiều cuộc chiến, tấn công phức tạp hơn nhiều so với phòng thủ. Thứ ba, Nga có một số lợi thế quân sự quan trọng mà Ukraine gần như không thể vượt qua.
Moscow gần như chiếm ưu thế trên không trong mặt trận chiến thuật so với Ukraine, bao gồm: lợi thế đáng kể trong các hệ thống phòng không; lợi thế về số lượng đạn pháo; ưu thế về năng lực tác chiến điện tử (thể hiện rõ nhất ở khả năng triển khai máy bay không người lái tấn công và trinh sát của Nga); nguồn cung cấp mìn chống tăng gần như vô tận; lợi thế về số lượng thiết giáp chở quân và xe tăng; và khả năng phóng loạt tên lửa liên tục nhằm vào các thành phố cũng như các kho chứa nhiên liệu và đạn dược của Ukraine gần mặt trận.
Điều quan trọng là khi cần thâm nhập vào các bãi mìn sâu trong phòng tuyến, Ukraine dường như không có đủ thiết bị rà phá bom mìn. Trong khi đó, Nga có năng lực công nghiệp quân sự đang hoạt động đầy đủ để giữ cho số lượng vũ khí chiến tranh không bị thiếu hụt.
Những lợi thế này là lâu dài và khó có thể thay đổi trong tương lai gần. Ukraine đã không thể tiến tới tuyến phòng thủ chính của Nga trong hai tuần, và phía trước vẫn còn nhiều công sự phòng thủ khó khăn đang chờ đợi quân Kiev như: hào xe tăng, răng rồng, bãi mìn và đội hình phản công cơ động có chiều sâu.
Chuyển từ phản công sang phòng thủ?
Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ tuần trước cho biết có “vài trăm nghìn binh sĩ Nga đang đóng quân tại các vị trí đã chuẩn bị sẵn dọc theo chiến tuyến” ở Ukraine. Nga có thể sẽ không cạn quân trước khi tiềm năng tấn công của Ukraine bị tiêu hao. Chuyên gia cho rằng nếu Kiev từ chối thừa nhận sự tiến bộ “không đầy đủ” của họ trong chiến dịch phản công và không nhận ra những lý do cản trở thắng lợi, thì họ có thể mất phần lớn sức mạnh tấn công và dễ bị đối phương tấn công.
Ukraine sẽ cần mất thêm 9 đến 12 tháng nữa để xây dựng lại lực lượng có năng lực tương đương với lực lượng mà họ đã tập hợp trong 9 tháng qua. Tuy nhiên, Nga cũng có thể có một lực lượng tấn công lớn để tiến hành phản công. Nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin có đủ quân và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hy sinh khả năng tấn công của mình cho chiến dịch hiện tại, Ukraine có thể phải đối mặt với một cuộc tấn công của Nga vào mùa hè này mà Kiev sẽ không có khả năng chống lại.
Với hiệu suất phản công hiện tại của Lực lượng vũ trang Ukraine và các ưu thế hiện tại của Nga, chuyên gia cho rằng cách hành động thận trọng nhất đối với Kiev lúc này sẽ là tạm dừng cuộc tấn công, chuyển sang các trận chiến dọc chiến tuyến và bắt đầu xây dựng tuyến công sự phòng thủ cho riêng mình. Chuyên gia dự đoán có lẽ Kiev vẫn đủ thời gian để làm điều này.
Bên cạnh đó, con đường thực tế nhất là tìm kiếm một giải pháp thương lượng về mặt ngoại giao và chính trị ngay bây giờ với những điều kiện phù hợp cho cả hai bên. Nhiều người có thể phản đối quan điểm này, nhưng từ chối đàm phán để tiếp tục chiến đấu thực sự rất nguy hiểm, theo 19FortyFive.
