UBND tỉnh Bình Thuận vừa có quyết định phê duyệt Đề án phát triển bền vững cây thanh long đến năm 2030. Theo đó, thanh long được xác định là một trong những cây trồng lợi thế đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh.
Sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ
Thanh long Bình Thuận được tiêu thụ ở hai hình thức là nội địa và xuất khẩu. Thị trường nội địa tiêu thụ khoảng 15% tổng sản lượng, còn lại khoảng 85% được xuất khẩu. Trong số xuất khẩu có khoảng 2 - 3% xuất khẩu chính ngạch, còn lại được mua bán theo hình thức biên mậu, chủ yếu xuất qua thị trường Trung Quốc.
Trong giai đoạn 2016 - 2022, các doanh nghiệp của tỉnh đã xuất khẩu chính ngạch đạt gần 53 triệu USD, tương đương với 43.748 tấn. Đồng thời, theo số liệu tổng hợp của Sở Công Thương, giai đoạn 2016 - 2022, giá trị xuất khẩu biên mậu đã đóng góp cho tỉnh 2.637 triệu USD, bình quân khoảng 376,7 triệu USD/năm.
Tuy nhiên, thời gian qua do ảnh hưởng của nhiều yếu tố nên có thời điểm xuất khẩu thanh long gặp nhiều khó khăn. Từ năm 2021 đến nay, người trồng thanh long đã phá bỏ và không chăm sóc một số diện tích thanh long.
Hiện nay, việc sản xuất thanh long tồn tại một số hạn chế như quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún; vùng sản xuất quy mô lớn chưa được nhiều; khâu bảo quản chế biến còn yếu...
Ngoài ra, thời gian qua diện tích trồng thanh long trên thế giới có chiều hướng tăng, đặc biệt là ở Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Mexico.
Nguyên nhân chủ yếu những tồn tại, hạn chế trên là do giải pháp về cơ cấu lại ngành nông nghiệp chưa cao, sự phối hợp và liên kết giữa ngành nông nghiệp với các ngành khác chưa chặt chẽ, chuyển giao khoa học công nghệ hạn chế, nhất là công nghệ bảo quản, sơ chế, chế biến….
Chuyển đổi sang quy mô lớn
Do đó Đề án yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp. Ngoài ra, phải thay thế vườn thanh long già cỗi, năng suất, chất lượng thấp; phát triển thanh long theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn, sinh thái, sạch, an toàn, bảo vệ môi trường…
Đối với thị trường tiêu thụ trong nước, đa dạng hóa các kênh phân phối cả truyền thống và hiện đại, tạo thuận lợi, dễ dàng cho du khách, người tiêu dùng tiếp cận.
Đối với thị trường ngoài nước cần củng cố, mở rộng các thị trường xuất khẩu truyền thống hiện có. Đồng thời, tăng cường công tác xúc tiến thương mại hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập và mở thêm các thị trường mới, thị trường tiềm năng để tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, nâng tỉ trọng kim ngạch xuất khẩu vào các thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand và châu Âu.
Mục tiêu đến năm 2030 diện tích cây thanh long toàn tỉnh ổn định khoảng 25.000 ha, năng suất bình quân đạt 22 tấn/ha, sản lượng đạt 550.000 tấn/năm và hình thành nhà máy chế biến các sản phẩm từ trái thanh long.
Tổ chức tuyên truyền sâu rộng, làm thay đổi tư duy sản xuất thanh long gắn với nhu cầu thị trường, chuyển mạnh từ sản xuất lấy số lượng làm mục tiêu sang nâng cao chất lượng, hiệu quả, đáp ứng được các tiêu chuẩn xuất khẩu.
Tỉnh tiếp tục triển khai tốt đề án phát triển giao thông nông thôn; đầu tư phát triển đồng bộ hạ tầng lưới điện, bảo đảm nguồn điện ổn định cho người trồng thanh long chong đèn trái vụ. Khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà (tự sản, tự tiêu) phục vụ các hoạt động sản xuất, chế biến thanh long.
Cùng với đó, xây dựng các trung tâm phân phối, trung chuyển hàng hóa, hệ thống kho, nhà máy gia nhiệt, chiếu xạ theo yêu cầu kỹ thuật của một số thị trường quan trọng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hoa Kỳ, Chi Lê, Úc…
Bình Thuận đặt mục tiêu tăng đầu tư ngân sách tỉnh giai đoạn 2021-2030 để thực hiện đề án này; tranh thủ thêm các nguồn vốn từ Trung ương, vốn từ các thành phần kinh tế; thực hiện tốt cơ chế lồng ghép các nguồn vốn từ các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia và huy động các nguồn lực của tỉnh để cùng thực hiện.
