Xử lý triệt để hay chỉ bù lún?
| Công trình đường Nguyễn Hữu Cảnh có tổng chiều dài gần 3,7 km. Điểm đầu tuyến tại giao lộ đường Tôn Đức Thắng (Q.1), kết thúc tại khu vực chân cầu Sài Gòn với 3 cây cầu trên tuyến là Thị Nghè 2, Văn Thánh 2, cầu vượt nút giao thông đầu cầu Sài Gòn. Tổng vốn đầu tư gần 420 tỉ đồng, trong đó giá trị xây lắp chỉ có 142 tỉ đồng, phần còn lại là chi phí giải phóng mặt bằng và các khoản khác. Theo đánh giá của Phân viện Khoa học và Công nghệ - GTVT miền Trung, con đường này kể từ khi đưa vào sử dụng (năm 2001) đến nay đã xuống cấp trầm trọng, nền mặt đường trên toàn tuyến bị lún từ 0,5 - 1,1m so với thiết kế ban đầu. Phân viện Khoa học và Công nghệ GTVT miền Trung dự báo con đường này sẽ còn tiếp tục lún trong thời gian từ 68 - 72 năm nữa nếu không có biện pháp khắc phục. |
Tổng công ty xây dựng số 1 (CC1) thuộc Bộ Xây dựng - đơn vị được UBND TP.HCM giao thực hiện dự án sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh theo hình thức tổng thầu EPC (chìa khóa trao tay) - vừa trình 3 phương án khắc phục các hư hỏng của đường Nguyễn Hữu Cảnh. Theo phương án 1, sẽ xử lý nền đất yếu bằng cọc đất gia cố xi măng trên toàn tuyến (từ đường Tôn Đức Thắng, Q.1 đến đường Điện Biên Phủ, Q.Bình Thạnh). Phương án này được đánh giá sẽ xử lý triệt để tình trạng lún, tuy nhiên kinh phí lên đến 300 tỉ đồng.
Phương án 2 chỉ xử lý cọc đất gia cố xi măng trên đoạn dài hơn 500m, từ ranh cầu Thủ Thiêm (đang thi công) đến đầu đường dẫn cầu vượt Nguyễn Hữu Cảnh. Đây là đoạn lún nặng nhất, đến nay mặt đường đã lún từ 0,8 - 1,1m so với thiết kế và vẫn chưa có dấu hiệu ổn định. Riêng phần đường còn lại (từ đường Tôn Đức Thắng đến cầu Văn Thánh 2) và các tuyến nhánh (khu vực nút giao cầu Sài Gòn) sẽ chỉ tiến hành bù lún để nâng cao độ mặt đường bằng với thiết kế ban đầu. Dự kiến sẽ mất hơn 240 tỉ đồng cho phương án 2.
Phương án 3 chỉ tiến hành bù lún toàn con đường để đảm bảo cao độ ban đầu, với chi phí thấp nhất là 100 tỉ đồng. Mới đây, UBND TP đã giao CC1 tính toán lại khối lượng dự án, trong đó cắt đoạn cuối để đưa vào dự án cầu Sài Gòn 2 do Công ty CP BOT cầu Phú Mỹ làm chủ đầu tư, khi đó, dự kiến kinh phí sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh có thể giảm khoảng 10%.
Trao đổi với PV, TS Vũ Xuân Hòa (Đại học Bách khoa TP.HCM) cho rằng các phương án mà CC1 đề xuất không thể hiện rõ hiện trạng của đường Nguyễn Hữu Cảnh. Bởi nếu phương án 1 chứng tỏ “bệnh trạng” của đường Nguyễn Hữu Cảnh quá nặng (phải xử lý cọc đất gia cố xi măng trên toàn tuyến), thì phương án 3 lại cho thấy “bệnh” của con đường này quá nhẹ (không cần xử lý gì cả mà chỉ bù lún). Theo TS Hòa, nên khảo sát kỹ để xác định hiện trạng và dự báo khả năng lún trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, từ đó đưa ra những phương án sửa chữa xoay quanh dự báo này, chứ không nên mỗi giải pháp là một cực trị khác nhau.
Còn kỹ sư Phan Phùng Sanh - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng TP.HCM - cho rằng với túi bùn sâu đến 30m thì phương án xử lý lún tốt nhất là gia cố nền đường bằng cọc bê tông cốt thép, nhưng chi phí rất cao. Với phương án cọc đất gia cố xi măng mà CC1 đề xuất thì độ lún mặt đường vẫn còn ở mức 15 - 20 cm sau khi xử lý, chưa thật sự an toàn. Tuy nhiên, theo ông Sanh, có xử lý nền đất yếu dù sao vẫn tốt hơn chỉ bù lún như phương án 3. Bởi không thể đơn giản sử dụng phương án bù lún trong trường hợp không kiểm soát nổi lún và cũng không biết đến bao giờ mới hết lún như đường Nguyễn Hữu Cảnh. Nếu cứ để công trình lún tự do thì về lâu dài, số tiền bù lún có thể còn cao hơn chi phí xử lý lún triệt để, chưa kể sẽ kéo theo các hệ lụy như hư hỏng kết cấu mặt đường và hệ thống thoát nước bên dưới.
Từ khi thông xe vào năm 2001 đến nay, con đường chưa bao giờ thoát khỏi cảnh nhếch nhác - Ảnh: D.Đ.M
Lại lấy tiền của dân!
Sự phân vân trong việc lựa chọn các phương án còn nằm ở chỗ lấy kinh phí đâu ra để sửa chữa con đường này. Theo đề xuất của CC1, có thể lựa chọn phương án 2 vì giải quyết cơ bản tình trạng lún, mức đầu tư 240 tỉ đồng sẽ lấy từ ngân sách TP.
Tuy nhiên, đề xuất này sẽ khó được chấp nhận khi mà toàn bộ chi phí sửa chữa đường Nguyễn Hữu Cảnh thời gian qua đều lấy từ ngân sách và đến nay đã vượt quá số tiền xây lắp ban đầu (chỉ có 142 tỉ đồng). Trong đó, chỉ riêng cầu Văn Thánh 2 có đến 2 lần sửa chữa, với tổng kinh phí hơn 115 tỉ đồng. Đó là chưa kể hàng loạt chi phí trong việc bù lún, sửa chữa các hư hỏng trên bề mặt cầu, đường và chi phí bồi thường cho các hộ dân bị lún, nứt nhà do thi công dự án...
Đến nay, ngoài một số cá nhân bị TAND TP.HCM phạt tù vì liên quan đến rút ruột và sự cố lún nứt hầm chui Văn Thánh 2, thì sai phạm và trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến tình trạng lún nứt đường Nguyễn Hữu Cảnh đều đã được cơ quan chức năng, ban ngành phân định rõ. Trong đó, Công ty tư vấn thiết kế GTVT phía Nam (tư vấn thiết kế) phải chịu trách nhiệm chính trong sự cố lún đường, các đường đắp dẫn lên cầu và cầu Văn Thánh 2, do sản phẩm thiết kế không đạt yêu cầu, dự báo mức độ lún và thời gian lún không chính xác...
Phân viện Khoa học công nghệ GTVT phía Nam (tư vấn giám sát) cũng phải chịu trách nhiệm chính đối với sự cố lún nứt, vì không thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong giám sát, đồng ý nghiệm thu sản phẩm không đạt chất lượng. Công ty Thanh niên xung phong (chủ đầu tư) liên đới chịu trách nhiệm vì không tuân thủ các quy định về quản lý chất lượng công trình.
Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 6 (đơn vị thi công) liên đới chịu trách nhiệm về sự cố lún nứt công trình do đã thi công không đúng quy trình của thiết kế được duyệt và chất lượng bê tông kết cấu công trình tường chắn thấp hơn yêu cầu của thiết kế. Ở góc độ quản lý, Sở GTVT TP.HCM chưa nghiêm túc chỉ đạo kịp thời biện pháp thi công công trình theo ý kiến của UBND TP.
Ngay từ năm 2007, khi nhiều ý kiến phản ứng việc tiếp tục lấy tiền ngân sách sửa chữa hư hỏng cầu Văn Thánh 2, một lãnh đạo UBND TP.HCM đã khẳng định TP chỉ tạm ứng kinh phí, sau khi xác định trách nhiệm các bên liên quan đến sai phạm tại công trình Nguyễn Hữu Cảnh thì các đơn vị này sẽ phải hoàn trả lại cho ngân sách. Song thực tế đến nay, việc phân định trách nhiệm của từng đơn vị vẫn bị “treo” vô định, số tiền ngân sách đã chi vẫn chưa biết cách nào “đòi” được.
Luật gia Lê Hiếu Đằng - nguyên Phó chủ tịch UB MTTQ VN TP.HCM - cho rằng việc sửa chữa dứt điểm hư hỏng đường Nguyễn Hữu Cảnh là cần thiết, song không thể tiếp tục lấy tiền ngân sách. Theo ông Đằng, cần quyết liệt phân định trách nhiệm các bên liên quan đối với khoản kinh phí đã và sẽ ứng ra khắc phục những hư hỏng, lún nứt của con đường. Không thể cứ xuê xoa, dây dưa trách nhiệm theo kiểu “huề cả làng” khiến hàng trăm tỉ đồng ngân sách thay vì được đầu tư vào các công trình cấp bách, hữu ích cho dân, thì lại trở thành những “món nợ khó đòi”.
Theo Phương Thanh (TNO)
