Mỹ và Trung Quốc (TQ) đã thống nhất các điều khoản trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một giúp giảm một số thuế quan của Mỹ lên hàng hóa TQ. Bắc Kinh cũng đồng ý sẽ mua thêm nông sản và dịch vụ của Mỹ. Theo tờ South China Morning Post, việc TQ công bố ít chi tiết hơn về thỏa thuận so với Mỹ cho thấy sự thận trọng của Bắc Kinh, đặc biệt khi một cố vấn chính phủ cảnh báo TQ sẽ phải giải quyết rất nhiều vấn đề trong thời gian tới để thực hiện các cam kết trong thỏa thuận.
Được biết bản thỏa thuận dài 86 trang công bố hôm 13-12 nhắc đến chín lĩnh vực từ quyền sở hữu trí tuệ đến giải quyết thâm hụt thương mại. Thỏa thuận dự kiến sẽ được Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Phó Thủ tướng TQ Lưu Hạc ký vào tháng tới.
Những điểm tích cực với Bắc Kinh
Hãng tin Bloomberg nhận định có một số điểm tích cực thỏa thuận mang lại cho TQ. Đầu tiên, thỏa thuận sẽ giúp phục hồi niềm tin vào thị trường của các nhà đầu tư và doanh nghiệp: Mỹ đã hoãn việc đánh thuế 15% dự kiến sẽ có hiệu lực tuần này đối với 160 tỉ USD hàng hóa TQ, bao gồm điện thoại di động, máy tính xách tay, đồ chơi và quần áo. Đáp lại, TQ đã hủy bỏ thuế quan trả đũa bao gồm mức thuế 25% đối với ô tô Mỹ sản xuất.
Theo ông Charles Liu, một cựu quan chức kinh tế của phái đoàn TQ tại Liên Hiệp Quốc, thỏa thuận này cũng sẽ là câu trả lời của Bắc Kinh dành cho những nhận xét tiêu cực về chính sách đối ngoại tham vọng của Chủ tịch Tập Cận Bình. “Thông qua thỏa thuận, ông Tập muốn cho mọi người thấy rằng ông đang cố gắng thiết lập mối quan hệ hợp tác sâu rộng hơn với Mỹ” - ông Liu trả lời hãng tin Bloomberg.
Mặt khác, hiện tại dù hai quốc gia không thể giải quyết tất cả tranh chấp, có một thỏa thuận được ký còn hơn là không thỏa thuận nào được thông qua. “Tuy nhiên, chúng ta không nên quá kỳ vọng thỏa thuận này sẽ giảm bớt căng thẳng một cách đáng kể” - TS quan hệ quốc tế thuộc ĐH Bắc Kinh Jia Qingguo cho biết.
Thỏa thuận sẽ được ký tháng 1-2020 bởi Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer (trái) và Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc. Ảnh: AFP
Lo ngại điều gì?
Theo thông tin Washington công bố, TQ đã đồng ý sẽ mua thêm hàng hóa Mỹ trong vòng hai năm tới, nâng giá trị của tổng kim ngạch nhập khẩu thêm 200 tỉ USD so với năm 2017. TQ cũng đồng ý tiếp tục tăng mức nhập khẩu sau năm 2021. Giá trị nhập khẩu hàng nông sản của Mỹ hằng năm dự kiến sẽ tăng từ 40 tỉ USD lên 50 tỉ USD trong vòng hai năm tới.
Các mặt hàng mua thêm sẽ bao gồm thịt, gia cầm, hải sản, gạo, sữa, sữa bột trẻ em, các sản phẩm làm vườn, thức ăn chăn nuôi và phụ gia thức ăn, thức ăn vật nuôi và các sản phẩm công nghệ sinh học.
| Những người suy nghĩ rằng đây là một thỏa thuận thương mại toàn diện, lâu dài và bền vững là sai. Căng thẳng vẫn có thể tiếp tục diễn ra. Đây sẽ là một lệnh ngừng ngắn trong thời gian ngắn phục vụ lợi ích của cả hai bên. Nhà kinh tế học MOHAMED EL-ERIAN |
Cố vấn chính phủ TQ Shi Yinhong lo ngại điều khoản yêu cầu mua thêm 200 tỉ USD sản phẩm và nông sản Mỹ trong hai năm sẽ là một thách thức vô cùng lớn đối với TQ. “Liệu TQ sẽ cần mua chừng đó đậu nành không?” - ông Yinhong đặt nghi vấn với tờ South China Morning Post.
Bên cạnh đó, thỏa thuận cũng không giải quyết được mâu thuẫn ngày càng gay gắt giữa hai cường quốc này về công nghệ 5G và số phận của Tập đoàn viễn thông TQ Huawei. Biên tập viên của Thời Báo Hoàn Cầu Hồ Tích Tiến lưu ý TQ hoàn toàn biết rõ ưu thế thương mại của Mỹ suốt thời gian qua và kêu gọi hai bên tôn trọng lẫn nhau để tránh căng thẳng leo thang.
Hãng tin CNBC dẫn lời nhà kinh tế học Mohamed El-Erian hôm 16-12 rằng thỏa thuận giai đoạn một không phải là bước đầu tiên để hạ nhiệt mối quan hệ lâu dài của Mỹ và TQ. “Khi bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 tới kết thúc, chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến thương chiến xảy ra với nguy cơ nó sẽ leo thang thành một cuộc chiến của những khoản đầu tư và tiền tệ” - ông El-Erian dự đoán.
| Các điểm chính thỏa thuận giai đoạn một Mỹ đã hoãn kế hoạch đánh 15% thuế quan đối với gần 160 tỉ USD hàng hóa TQ. Đổi lại, TQ cũng hủy thuế quan trả đũa 25% vào ô tô Mỹ, dự định có hiệu lực tuần này. Văn phòng đại diện Mỹ cho biết sẽ giảm một nửa mức thuế đã áp từ ngày 1-9 đối với 120 tỉ USD hàng hóa TQ xuống còn 7,5%. Mức thuế 25% của Mỹ đối với 250 tỉ USD hàng hóa TQ không thay đổi. Theo các quan chức Mỹ, TQ sẽ mua thêm ít nhất 200 tỉ USD sản phẩm và dịch vụ của Mỹ trong vòng hai năm tới. Các giao dịch này dự kiến sẽ giảm 419 tỉ USD thâm hụt thương mại với TQ. Theo Washington công bố, TQ đã đồng ý sẽ mua thêm hàng hóa Mỹ trong vòng hai năm tới, nâng giá trị của tổng kim ngạch nhập khẩu thêm 200 tỉ USD so với năm 2017. TQ cũng đồng ý tiếp tục tăng mức nhập khẩu sau năm 2021. Thỏa thuận cũng bao gồm các biện pháp pháp lý chặt chẽ hơn về vấn đề bản quyền, bằng sáng chế và nhãn hiệu. TQ cam kết không yêu cầu các công ty nước ngoài chuyển giao công nghệ cho các công ty TQ để được tiếp cận thị trường, cấp phép hoặc phê duyệt hành chính. TQ cũng đồng ý không hạ giá đồng nhân dân tệ để tăng sức cạnh tranh, không điều chỉnh tỉ giá hối đoái để đạt lợi thế thương mại. Ngoài ra, giới chức Mỹ cho biết TQ đồng ý ưu tiên cho các công ty Mỹ tiếp cận thị trường dịch vụ tài chính TQ. |
