Tòa án tỉnh nên rút hồ sơ đề nghị xét đặc xá

Pháp Luật TP.HCM xin giới thiệu ý kiến của hai chuyên gia pháp luật về việc này.

Luật sư BÙI QUANG NGHIÊM, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM:

Căn cứ xét đặc xá không chính xác

Có ba điểm cần được làm rõ trong việc đề nghị xét đặc xá cho nguyên chủ tịch huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai và nguyên trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện này.

1. Tính chính xác, khách quan của kết luận giám định pháp y.

Theo thừa nhận của giám đốc Trung tâm Giám định pháp y tỉnh Đồng Nai thì kết luận giám định có nhiều điểm chưa chính xác. Nhiều chuyên gia pháp y khẳng định có nhiều dấu hiệu bất thường ở tỉ lệ thương tật. Bản thân tôi cũng thấy kết luận bệnh hiểm nghèo dựa theo bản tiêu chuẩn thương tật được quy định tại Thông tư 12 /TTLB là không có cơ sở. Các bệnh liệt kê trong kết luận giám định không nằm trong danh mục bệnh hiểm nghèo được quy định ở Nghị định 76/2003 và Hướng dẫn 211/2010 của HĐTVĐX.

Một khi kết luận giám định có nhiều điểm bất thường thì TAND tỉnh không thể căn cứ vào đó để hoãn thi hành án và đề nghị đặc xá.

2. Thời hiệu của kết quả giám định.

Liên quan đến việc đặc xá năm 2010, Hướng dẫn 211/2010 của HĐTVĐX nêu rõ: “Các tài liệu chứng minh phạm nhân bị bệnh hiểm nghèo hoặc ốm đau thường xuyên chỉ có giá trị trong thời gian sáu tháng, tính đến ngày hội đồng xét đề nghị đặc xá của trại giam, trại tạm giam họp xem xét, lập hồ sơ đề nghị đặc xá”. Trong khi đó, Công văn 01 của TAND Tối cao để hướng dẫn thêm việc xét đặc xá không đề cập đến thời hiệu trên đối với người đang hoãn thi hành án. Theo nguyên tắc chung, khi Hướng dẫn 211 có quy định rõ thời hiệu thì các cơ quan chức năng phải thực hiện đúng theo hướng dẫn này. TAND tỉnh Đồng Nai không thể chấp nhận một kết luận giám định đã quá thời hiệu.

3. Không đủ điều kiện đề nghị xét đặc xá.

Căn cứ quan trọng và duy nhất để TAND tỉnh Đồng Nai ra quyết định hoãn thi hành án là bản kết luận giám định có bệnh hiểm nghèo. Sau đó, kết luận này và quyết định hoãn thi hành án lại được TAND tỉnh Đồng Nai dùng làm căn cứ để đề nghị xét đặc xá. Thế nhưng như tôi đã phân tích trên, kết luận giám định lại không chính xác. Vậy nên, để chính sách khoan hồng được thực hiện đúng quy định, TAND tỉnh Đồng Nai nên sửa sai theo hướng chủ động rút hồ sơ đề nghị xét đặc xá và ra quyết định thi hành án đối với ông Huynh và ông Nghĩa.

Tiến sĩ NGUYỄN DUY HƯNG, Trưởng bộ môn Luật tố tụng hình sự, Đại học Luật TP.HCM:

Phải trưng cầu giám định lại

Có ý kiến thắc mắc khi văn bản số 01 ngày 7-7-2010 của TAND Tối cao không quy định về thời hiệu của kết luận giám định thì phải thực hiện như thế nào. Theo tôi, TAND cấp tỉnh phải căn cứ vào Hướng dẫn 211 để thực hiện chứ không thể làm khác hơn. Bởi việc hướng dẫn của TAND Tối cao buộc phải đúng nội dung, tinh thần của văn bản gốc.

Theo Bộ luật Tố tụng hình sự, cơ quan tố tụng có quyền sử dụng hoặc yêu cầu giám định bổ sung, giám định lại nếu không đồng ý với kết luận giám định làm căn cứ ra quyết định của mình. Như vậy, TAND tỉnh Đồng Nai có quyền không sử dụng kết luận của Trung tâm Giám định pháp y tỉnh Đồng Nai, đồng thời có quyền yêu cầu một cơ quan giám định khác giám định lại để có kết quả chính xác nhất. Sử dụng kết luận giám định nào là quyền của tòa và khi có sai sót xảy ra thì không chỉ có cơ quan giám định chịu trách nhiệm mà tòa án cũng phải chịu trách nhiệm.

Trong vụ việc cụ thể ở Đồng Nai, khi quyết định đề nghị xét đặc xá mà căn cứ duy nhất để đề nghị có sai sót thì TAND tỉnh này phải ra quyết định yêu cầu trưng cầu giám định lại tại một cơ quan chuyên môn cao hơn, khách quan hơn. Kết quả này sẽ làm căn cứ cho việc tiếp tục đề nghị xét đặc xá hay rút quyết định đề nghị xét đặc xá.

TRUNG DUNG - HỒNG TÚ ghi