Theo dự kiến, sáng nay (25-12), TAND Cấp cao tại Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án chuyến bay giải cứu để xem xét đơn kháng cáo của 21 bị cáo và những người có quyền và nghĩa vụ liên quan.
Trước đó, TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm đã kết án đối với 54 bị cáo về năm tội đưa hối lộ; nhận hối lộ; môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong đó, bốn bị cáo bị tuyên án chung thân, 10 bị cáo trong nhóm đưa hối lộ được hưởng án treo, các bị cáo khác bị tuyên từ 18 tháng đến 16 năm tù giam.
Tình tiết bất ngờ trước ngày xử phúc thẩm
Bốn bị cáo bị tuyên án chung thân trong vụ án này đều có đơn kháng cáo. Trong đó, ba bị cáo nhận án chung thân về tội nhận hối lộ xin giảm nhẹ hình phạt gồm bị cáo Phạm Trung Kiên, nguyên thư ký thứ trưởng Bộ Y tế; bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, nguyên cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao; bị cáo Vũ Anh Tuấn, nguyên phó trưởng phòng Tham mưu Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an.
Bị cáo Hoàng Văn Hưng, cựu điều tra viên, kháng cáo kêu oan. Hưng lãnh án chung thân về tội lừa đảo, số tiền 800.000 USD, tương đương 18,8 tỉ đồng. Bị cáo này từng liên tục kêu oan và phủ nhận các cáo buộc về hành vi phạm tội của mình.
Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước khi phiên tòa phúc thẩm diễn ra, bị cáo Hưng đã bất ngờ nhận tội, khắc phục toàn bộ 18,8 tỉ đồng. Bị cáo Hưng cũng có đơn xin được xét xử vắng mặt.
Ngoài ra, bị cáo Trần Minh Tuấn, giám đốc Công ty Thái Hòa, bị tuyên án 18 năm tù, cũng kháng cáo kêu oan, cho rằng mình không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và không có tội đưa hối lộ.
Các bị cáo còn lại đều kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, xin được xem xét lại số tiền đưa, nhận hối lộ, xin giảm tiền khắc phục hậu quả vụ án. Các bị cáo bày tỏ mong muốn được cấp phúc thẩm giảm nhẹ, xem xét bối cảnh thực hiện hành vi phạm tội, mức độ hậu quả của hành vi vi phạm…
Hai bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng và Lê Hồng Sơn đề nghị tòa buộc bị cáo Hoàng Văn Hưng trả lại số tiền lừa đảo hơn 18,8 tỉ đồng.
Phải chi tiền để được cấp phép chuyến bay giải cứu
Tại phiên tòa sơ thẩm, HĐXX nhận định: Lợi dụng chủ trương tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng, chống dịch COVID-19, từ tháng 9-2020 đến tháng 12-2022, 25 bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ được giao nhận hối lộ gần 165 tỉ đồng và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại hơn 10,4 tỉ đồng.
23 bị cáo là đại diện doanh nghiệp (DN) đưa hối lộ hơn 226,7 tỉ đồng; bốn bị cáo môi giới hối lộ số tiền hơn 74,4 tỉ đồng và hai bị cáo lừa đảo chiếm đoạt số tiền 24,5 tỉ đồng.
Cụ thể, trong quá trình xin cấp phép chuyến bay, các DN gặp khó khăn, bị từ chối cấp phép hoặc không được trả lời. Một số được cấp phép nhưng nhận được văn bản cấp phép muộn, sát thời điểm bay dẫn đến không tổ chức được chuyến bay hoặc bị thua lỗ.
Từ đó, nhiều DN chủ động liên hệ để đặt vấn đề nhờ hỗ trợ, giúp đỡ tạo điều kiện xin cấp phép với tần suất bay và số lượng khách mỗi chuyến bay nhiều hơn.
Trước và sau các chuyến bay, các DN phải đưa tiền với danh nghĩa cảm ơn. Tuy nhiên, số tiền cảm ơn đều dựa trên số chuyến bay, lượng khách về nước, cân đối với lợi ích của DN và mong muốn được các công chức trên tạo điều kiện cho các chuyến bay tiếp theo…
HĐXX đánh giá đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra tại nhiều bộ, ngành. Các bị cáo lợi dụng vị trí công tác nhũng nhiễu, gây khó khăn, tạo ra cơ chế “xin-cho”, buộc DN chi tiền “bôi trơn”. Trong số này có cả người giữ chức vụ cao, quan trọng.•
Người nhận hối lộ khủng nhất trong vụ án
Trong số các bị cáo, Phạm Trung Kiên, cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế, được xác định là người nhận hối lộ nhiều lần nhất và số tiền nhiều nhất. Lợi dụng chức vụ được giao, Kiên đã tự gây khó khăn cho các DN, buộc họ phải chi tiền theo mức mà Kiên yêu cầu mới được Bộ Y tế cấp phép chuyến bay.
Từ tháng 2 đến tháng 12-2021, Kiên đã nhận hối lộ 253 lần với tổng số tiền 42,6 tỉ đồng. Đại diện VKS đã đề nghị mức án tử hình nhưng HĐXX xét thấy trong quá trình truy tố, xét xử, Kiên thay đổi lời khai, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; đã khắc phục hơn 42 tỉ đồng nên tuyên phạt Kiên mức án chung thân.
