Ngày 23-2, Tổng thống Mỹ Obama một lần nữa ra sức thuyết phục Quốc hội đồng ý đóng cửa nhà tù Guantánamo - tại căn cứ hải quân Mỹ đóng ở vịnh Guantánamo (Cuba), thành lập sau sự kiện Mỹ bị khủng bố ngày 11-9-2001 để giam giữ các nghi can khủng bố.
Sự kiện khủng bố này cũng là nguyên nhân kéo Mỹ vào hai cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan.
Nhà tù Guantánamo trở thành một biểu tượng của cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ đồng thời rất gây tranh cãi vì phần lớn tù nhân Guantánamo đều bị giam giữ không qua xét xử trong hơn một thập kỷ và ngắn với nhiều cáo buộc tra tấn dã man.
Các nghi can khủng bố bị giam giữ tại nhà tù Guantánamo. (Ảnh: INTERNET)
Cao điểm nhà tù giam giữ gần 800 nghi can. Vì bị chỉ trích và tranh cãi quá nhiều, Mỹ đã tiến hành chuyển một số nghi can về nhà tù nước họ hoặc chuyển sang nhà tù một nước thứ ba. Đến nay chỉ còn 91 nghi can.
35/91 nghi can sẽ được chuyển sang các nước khác trong vài tháng tới, số còn lại chỉ khoảng 60 và ông Obama muốn chuyển vào giam trên đất Mỹ.
Trong bài phát biểu tại Nhà trắng ngày 23-2, ông Obama nói rằng ông đã phải làm việc rất vất vả, không ngừng nghỉ để tìm một giải pháp có thể giải quyết vấn đề mà người tiền nhiệm George W. Bush để lại: Các cuộc chiến chống khủng bố Mỹ phát động ở Iraq và Afghanistan.
Ông cho biết không muốn để gánh nặng đóng cửa nhà tù Guantánamo cho người kế nhiệm và hy vọng Quốc hội (đảng Cộng hòa chiếm đa số) sẽ xem xét khả năng này một cách công bằng.
Báo New York Times (Mỹ) nhận định đây là nỗ lực cuối cùng của ông Obama nhằm thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2008.
Một lý do cần đóng cửa nhà tù Guantánamo vì nó ngốn quá nhiều chi phí để vận hành, tới gần 450 triệu USD chỉ trong năm 2015. Theo kế hoạch đóng cửa nhà tù Guantánamo của Bộ Quốc phòng, nếu đóng cửa nhà tù, Mỹ sẽ tiết kiệm được ít nhất 85 triệu USD mỗi năm.
Kế hoạch của Bộ Quốc phòng Mỹ đề xuất 13 địa điểm trên đất Mỹ có thể chọn xây dựng nhà tù để chuyển các nghi can trong nhà tù Guantánamo vào.
Luật pháp Mỹ cấm chuyển nghi can khủng bố vào Mỹ và theo New York Times thì Quốc hội Mỹ không hứng thú sửa đổi luật, nhất là trong năm bầu cử này.
Chủ tịch Thượng viện Mitch McConnell (đảng Cộng hòa) ngày 23-2 cho biết Thượng viện sẽ cân nhắc kế hoạch của ông Obama nhưng nhiều khả năng Quốc hội sẽ bác bỏ vì không vượt qua được lo ngại mang những nghi can khủng bố vào đất Mỹ.
Theo New York Times, Tổng thống Obama đang cân nhắc thi hành quyền hành pháp theo hiến pháp của mình để đóng cửa nhà tù trước khi nhiệm kỳ kết thúc, trong trường hợp Quốc hội tiếp tục phản đối. Phe Cộng hòa phản đối mọi quyết định hành pháp của Tổng thống Obama.
Nhà tù Guantánamo xuất hiện thường xuyên trong các chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ với các quan điểm trái ngược. Trong một chiến dịch tranh cử ở Las Vegas (bang Nevada) gần đây, ứng viên tổng thống đại diện đảng Cộng hòa Marco Rubio tuyên bố ông sẽ tiếp tục duy trì nhà tù Guantánamo nếu được bầu làm tổng thống.
Đóng cửa nhà tù Guantánamo là vấn đề rất nan giải. Người tiền nhiệm ông Obama, Tổng thống George W. Bush thuộc đảng Cộng hòa cũng rất muốn làm điều này mà không được.
